Xã biển Nhân Trạch (Bố Trạch) từ xưa vốn nổi tiếng với nghề truyền thống làm nước mắm bởi chất lượng ngon, hương vị đặc trưng riêng. Theo những người dân trong vùng, Nhân Trạch là xã giáp biển nên nguồn cung cấp nguyên liệu làm nước mắm dồi dào. Hơn thế nữa, ở đây số hộ đi biển chủ yếu gần bờ nên cá sau khi đánh bắt được ngư dân mang về bán liền mà không phải qua khâu ướp đá hay bảo quản nào. Chính từ những con cá tươi ngon và bàn tay chế biến của người dân nơi đây đã tạo nên vị đặc biệt riêng của nước mắm Nhân Trạch. Tuy nhiên, trải qua thời gian, số lượng người dân trong vùng theo nghề truyền thống cũng dần giảm đi.

 

Với mong muốn giữ gìn nghề truyền thống của quê hương mình, chị Phạm Thị Hoa đã tập hợp các chị em trong xã cùng thành lập HTX Chế biến thủy sản Nhân Trạch. Chị Hoa chia sẻ: “Gia đình tôi có nghề truyền thống làm nước mắm từ rất lâu. Trước đây, ông nội tôi đã làm nghề này và truyền lại cho bố tôi. Tiếp nối nghề truyền thống của gia đình, lớn lên tôi cũng theo nghề làm nước mắm. Sản xuất theo hộ gia đình nên cơ sở nước mắm của tôi cũng khá nhỏ. Số lượng nước mắm xuất bán chủ yếu chỉ trong vùng, một số tỉnh thành và được duy trì khách hàng quen vì nước mắm ngon, an toàn chất lượng”. 

Nhận thấy ngoài cơ sở sản xuất nước mắm của gia đình, ở trong xã còn có một số chị em vẫn theo nghề truyền thống, tuy nhiên quy mô sản xuất nhỏ lẻ, khó xây dựng chất lượng và tiếp cận thị trường bên ngoài cho nước mắm Nhân Trạch. Được sự vận động của chính quyền địa phương, năm 2021, chị Hoa đã tập hợp những chị em có tâm huyết với nghề để xây dựng HTX Chế biến thủy sản Nhân Trạch với sản phẩm chủ lực là nước mắm truyền thống Nhân Nam.   

 

“Hiện nay, xu hướng thành lập các mô hình kinh tế tập thể, HTX đang phát triển mạnh ở nhiều địa phương. Với mô hình này, tôi mong muốn nước mắm Nhân Trạch không chỉ được gìn giữ mà sẽ khẳng định được tên tuổi và được nhiều người tiêu dùng biết đến”, chị Phạm Thị Hoa, Giám đốc HTX Chế biến thủy sản Nhân Trạch cho biết.

 

Sau khi HTX được thành lập, điều đầu tiên các chị làm là tập trung xây dựng chất lượng nước mắm Nhân Nam. Chị Nguyễn Thị Dịp, thành viên HTX cho hay: Nước mắm Nhân Trạch xưa nổi tiếng là nhờ nguyên liệu chế biến tươi ngon. Chính vì vậy, để giữ được vị nước mắm truyền thống như ông bà xưa, chúng tôi rất cẩn thận trong việc chọn nguyên liệu đầu vào. Dù vất vả nhưng chúng tôi phải đến tận các thuyền của ngư dân địa phương mới đánh bắt về và Cảng cá Nhật Lệ (TP. Đồng Hới) để lựa chọn những con cá tươi, không ướp đá. Đối với nguyên liệu muối thì trước khi chế biến làm nước mắm, chúng tôi cũng phải xử lý qua để muối bớt đi vị chát.

 

"Nhờ áp dụng quy tắc sản xuất, chế biến nghiêm ngặt, nên sản phẩm nước mắm của chúng tôi làm ra có màu vàng óng đẹp mắt, mùi thơm nhẹ đặc trưng và có độ sánh, mặn thích hợp, không mặn gắt”, chị Nguyễn Thị Dịp thổ lộ.

 

 

Với cách sản xuất, chế biến nước mắm theo cách truyền thống xưa, nước mắm Nhân Nam dần dần tạo dựng được chỗ đứng với người tiêu dùng. Tuy nhiên, để nước mắm truyền thống có khả năng cạnh tranh với thị trường bên ngoài thì sản phẩm cần được đầu tư bài bản hơn về thương hiệu.

 

Chị Hoa tâm sự: “Mặc dù sản phẩm nước mắm Nhân Nam của HTX chúng tôi chất lượng bảo đảm và ngon không kém các sản phẩm nước mắm trên thị trường. Tuy nhiên do sản phẩm chưa được đầu tư về mẫu mã nhãn mác, thương hiệu nên không ít người còn chưa biết đến và e dè về chất lượng. Với mong muốn đưa sản phẩm nước mắm Nhân Nam đi xa, chúng tôi đã bắt tay vào xây dựng sản phẩm một cách bài bản hơn. Đầu tiên, HTX đã đăng ký, xây dựng thương hiệu nước mắm Nhân Nam và đầu tư thiết kế logo cho sản phẩm. Đặc biệt, để người tiêu dùng tin tưởng hơn về nguồn gốc sản phẩm, trên mỗi chai nước mắm, HTX đều dán niêm yết tem QR Code truy xuất nguồn gốc sản phẩm”.

 

Với sự đầu tư bài bản về chất lượng, thương hiệu cho sản phẩm, chỉ sau một năm thành lập HTX, nước mắm Nhân Nam đã được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Sự công nhận này đã bước đầu giúp cho sản phẩm nước mắm Nhân Nam mở ra cơ hội tiếp cận với nhiều thị trường.

 

Chị Hoa vui mừng chia sẻ: “Trước đây, sản phẩm nước mắm truyền thống của chúng tôi do chưa có thương hiệu nên chỉ bán được ở các chợ truyền thống và người quen đến mua là chủ yếu. Nhưng từ khi sản phẩm xây dựng thương hiệu và được công nhận OCOP 3 sao thì đã bắt đầu có chỗ đứng trên thị trường. Số lượng nước mắm bán ra cũng tương đối cao. Năm vừa qua, HTX bán ra thị trường khoảng 25.000 lít nước mắm”.

 

Ngoài sản phẩm nước mắm truyền thống, HTX Chế biến thủy sản Nhân Trạch cũng đang sản xuất một số sản phẩm khác được người tiêu dùng ưa chuộng, như: Cá khô, ruốc quết, mỗi năm xuất bán trung bình hơn 40 tấn.

 

“Hiện tại, sản phẩm nước mắm Nhân Nam khi xuất bán ra thị trường đang dùng chai thủy tinh nên khó vận chuyển đi xa. Chúng tôi đang dự tính năm sau sẽ mua máy, đóng bằng chai nhựa để HTX có thể tự sản xuất và tự hoàn thành khâu đóng chai. Ngoài ra, chúng tôi đang có kế hoạch đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và cố gắng đưa sản phẩm nước mắm Nhân Nam lên sàn giao dịch thương mại điện tử để có thể quảng bá sản phẩm đến nhiều người tiêu dùng hơn”, chị Hoa cho hay.