(QBĐT) - Sản xuất nông nghiệp sạch đang là xu hướng được nhiều địa phương trong cả nước triển khai. Đối với Quảng Bình, đây là một trong những nội dung quan trọng của chương tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Dù vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng bước đầu, sản xuất nông nghiệp sạch đã được các địa phương, doanh nghiệp quan tâm đầu tư và đạt nhiều kết quả hứa hẹn…

Các doanh nghiệp tiên phong

Toàn tỉnh hiện có 6/8 địa phương xây dựng các mô hình sản xuất theo hướng nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ (NNS, NNHC), với diện tích 1.039 ha, gồm 889 ha lúa gạo và 150 ha rau quả. Tham gia sản xuất sản phẩm NNS, NNHC là các doanh nghiệp tư nhân và trang trại của các hộ nông dân.

Một trong những doanh nghiệp tiên phong và đầu tư lớn trong sản xuất NNS, NNHC là Công ty cổ phần thực phẩm xanh Đông Dương. Hiện Công ty là nhà cung ứng các loại nông sản, thực phẩm sạch đạt chuẩn VietGap nằm trong top 100 thương hiệu sản phẩm hàng đầu của Việt Nam.

Được triển khai thực hiện từ tháng 3-2017, với tổng diện tích 5,5 ha, số vốn đầu tư 37 tỷ đồng, đến nay, Công ty Đông Dương trở thành đầu mối cung ứng rau sạch cho một cửa hàng chính và 400 điểm bán hàng trên toàn tỉnh cùng một số đại lý ở TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội.

Nông trại chủ yếu trồng rau xanh, cà chua, dâu tây theo phương pháp hữu cơ, không sử dụng chất hóa học, chất kích thích sinh trưởng với hệ thống tưới tự động. “Dù so với giá cả các loại rau củ bán ở chợ, giá các sản phẩm của Đông Dương khá cao, nhưng vì sự an toàn cho gia đình mình, tôi vẫn lựa chọn rau Đông Dương!”, chị Nguyễn Thị Phương Lan, phường Đồng Phú, thành phố Đồng Hới cho biết.

Cùng với Công ty Đông Dương, nhiều năm trở lại đây, người tiêu dùng TP. Đồng Hới và huyện Bố Trạch đã quen thuộc với các sản phẩm của Công ty TNHH MTV An Nông. Trang trại rau sạch của Công ty An Nông có diện tích trên 1,5 ha được đầu tư xây dựng hiện đại, có thể sản xuất rau quanh năm.

Một số sản phẩm chủ yếu của An Nông là cà chua, dưa leo, dưa lưới, các loại rau ăn lá… Rau được trồng trong giá thể sạch, bảo đảm vệ sinh đúng quy định, tùy theo thời vụ để bố trí giống rau phù hợp. Hiện tại, Công ty An Nông đã cung cấp rau củ quả đạt tiêu chuẩn VietGap. Sản phẩm cam kết “5 không”: không thuốc bảo vệ thực vật hóa học, không dư lượng nitrat, không dư lượng kim loại nặng, không sử dụng thuốc trừ cỏ, không chất kích thích tăng trưởng.

Cùng với việc cung cấp sản phẩm cho thị trường, trong đó có trường học, An Nông đã trở thành một địa chỉ tham quan hấp dẫn cho học sinh, sinh viên trên địa bàn khi tìm hiểu về sản xuất nông nghiệp nói chung, NNS, NNHC nói riêng.

Tại huyện Lệ Thuỷ, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp công nghệ cao Kiến Giang là mô hình điểm sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của huyện với quy mô sản xuất 600 m2 nhà lưới trang bị hiện đại.

Là hạt nhân tổ chức liên kết, HTX đã đầu tư cơ sở vật chất, hướng dẫn kỹ thuật cho thành viên HTX trực tiếp sản xuất và chuyển giao kỹ thuật cho các trang trại, gia trại không thuộc thành viên HTX. HTX đồng thời là đầu mối liên kết với các công ty, doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm. Các sản phẩm chủ yếu là dưa lưới, rau củ các loại chính vụ và trái vụ, áp dụng theo quy trình VietGap.

Khu nông nghiệp công nghệ cao thuộc Công ty TNHH Phát triển dự án Việt Nam cũng là một địa chỉ đầu tư sản xuất NNS, NNHC với quy mô 10ha. Các loại cây trồng chủ yếu là rau củ gồm dưa lưới, dưa leo, cà chua, cải, muống, xà lách, cây ăn quả (mít, thanh long, cam...), dâu tây, kiwi, hoa hướng dương.

Với 60.000 m2 nhà màng công nghệ cao, 2.000 m2 nhà kín cùng hệ thống điều hòa không khí, hệ thống tưới nhỏ giọt, phun sương, điều khiển thông minh cùng với việc sản xuất các chế phẩm sinh học phục vụ trong nông nghiệp và xử lý môi trường, khu điều hành và giới thiệu sản phẩm..., đây là một địa chỉ hứa hẹn cung cấp sản phẩm NNS, NNHC cho người dân trong tỉnh và các tỉnh, thành trên toàn quốc.

Thuận lợi và khó khăn

Nhận được sự quan tâm của người dân, doanh nghiệp, sản xuất NNS, NNHC đã và đang trên đà mở rộng với nhiều sản phẩm đa dạng. Nhờ ý thức về tầm quan trọng của thực phẩm sạch nói chung, NNS, NNHC nói riêng, người tiêu dùng đã tự giác tìm đến các địa chỉ cung ứng sản phẩm NNS, NNHC và sẵn sàng chi trả xứng đáng cho các sản phẩm này.

Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng đã chú trọng đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để cá nhân và doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Đây chính là những yếu tố thuận lợi bước đầu để NNS, NNHC tạo chỗ đứng vững vàng và phát triển trong tương lai.

Bên cạnh những thuận lợi cơ bản đó, thực trạng sản xuất, kinh doanh NNS, NNHC tại tỉnh cơ bản vẫn còn nhỏ lẻ, quy mô hộ gia đình, trình độ canh tác, công nghệ chế biến, bảo quản và sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu thị trường. Nguyên nhân là do sản xuất hữu cơ, nhất là sản xuất nông nghiệp công nghệ cao cần chi phí đầu tư và quy mô lớn.

Vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, dịch bệnh hại cây trồng, vật nuôi diễn biến phức tạp. Do đó, để thay đổi thói quen sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật trước áp lực của biến đổi khí hậu đòi hỏi cả một quá trình. Về công tác kiểm định, đánh giá chất lượng sản phẩm, hiện tỉnh ta chưa có tổ chức chứng nhận sản phẩm.

Khi cần đánh giá kiểm tra chất lượng sản phẩm, nhà sản xuất phải gửi mẫu đến một số Trung tâm kiểm nghiệm hoặc Viện khoa học để kiểm tra chất lượng. Giá thành sản phẩm cũng là một trong những yếu tố khó khăn khi sản phẩm NNS, NNHC có giá cao hơn khoảng 20-30% so với các mặt hàng cùng loại. Những khó khăn đó đà và đang là rào cản lớn trên lộ trình đầu tư phát triển sản phẩm NNS, NNHC của tỉnh.

Giải pháp và cho NNS, NNHC

Với định hướng tập trung trên các loại cây thế mạnh là rau, hoa và cây ăn quả, cây dược liệu, phát triển NNS, NNHC gắn với vùng nông nghiệp công nghệ cao, một số sản phẩm ưu tiên đưa vào sản xuất theo quy trình sạch, hữu cơ đã và đang được triển khai tại tỉnh ta là lúa gạo, rau củ quả và cây dược liệu có giá trị.

Đây cũng chính là hướng đi hứa hẹn hiệu quả bởi những tiềm năng về khí hậu, đất đai và thị trường của tỉnh ta. Là một lĩnh vực khó, đòi hỏi thời gian đầu tư lâu dài và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất, lợi nhuận không cao, do đó, tỉnh và các ban ngành cần có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ các cá nhân và tổ chức trong quá trình đầu tư.

Cùng với sự đồng hành, hỗ trợ của các cơ quan chức năng, cá nhân, tổ chức sản xuất NNS, NNHC cũng cần phát huy nội lực, sự chủ động, sáng tạo trong quá trình xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, tìm kiếm đối tác…

“Sản phẩm tiêu thụ phải có chứng chỉ kiểm định chất lượng của cơ quan chức năng, đầy đủ xuất xứ, quy trình. Cơ quan có trách nhiệm và cá nhân, doanh nghiệp cần kiểm soát tốt chất lượng từ khâu sản xuất, lưu thông, tạo niềm tin vững chắc cho người tiêu dùng. Có như thế thì người tiêu dùng chúng tôi mới có thể gắn bó lâu dài và đồng hành cùng các cá nhân, doanh nghiệp trong phát triển NNS, NNHC”, chị Nguyễn Thị Hoài Thu, phường Nam Lý, TP. Đồng Hới chia sẻ.

Cùng với những giải pháp nêu trên, công tác rà soát quy hoạch và bảo vệ đất đai, nguồn nước thích hợp cho sản xuất NNS, NNHC; tuyên truyền, giới thiệu các mô hình sản xuất an toàn… cũng là những giải pháp cần được triển khai đồng bộ, hiệu quả để tạo tiền đề vững chắc để NNS, NNHC phát triển.

Ngọc Mai