Bên cạnh những tiện ích, như: Kết nối bạn bè, thiết lập quan hệ, học tập, trao đổi, tìm kiếm thông tin, kinh doanh hàng hóa…, với đặc tính lan tỏa nhanh, tính ẩn danh cao, khó kiểm soát, mạng xã hội đã và đang bị nhiều đối tượng sử dụng vào mục đích xấu.

 

Đầu tiên, mạng xã hội bị các thế lực thù địch, phản động sử dụng như là công cụ đắc lực để thực hiện các chiến dịch tuyên truyền phá hoại tư tưởng, chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ; kích động tuần hành, biểu tình, hình thành các hội, nhóm hoạt động phức tạp, tác động trực tiếp đến chủ quyền, an ninh quốc gia. Mặt khác, các đối tượng xấu đã sử dụng mạng xã hội để thực hiện các hành vi xâm phạm trật tự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

 

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, hành vi lợi dụng mạng xã hội để đăng tải thông tin xấu, độc, sai sự thật liên quan đến vi khuẩn ăn thịt người, cá bè xước bị tẩm thuốc độc Trung Quốc, dịch Covid-19, thiệt hại do lũ lụt, xuyên tạc, bịa đặt, nói xấu lực lượng chức năng… có xu hướng gia tăng. Qua đó, gây hoang mang, lo lắng trong nhân dân, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự.

 

Bên cạnh đó, lợi dụng những sơ hở, thiếu sót của cơ quan chức năng trong thực thi công vụ, giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích của công dân, một số trường hợp bức xúc, tận dụng tính năng livestream phát trực tiếp nhiều vụ việc, thu hút lượng người xem lớn, gây phức tạp tình hình, làm ảnh hưởng đến uy tín của cấp ủy, chính quyền các cấp.

 

Ngoài ra, một số trường hợp khai thác thông tin đời tư người khác một cách trái pháp luật để sử dụng vào mục đích nói xấu, hạ uy tín lẫn nhau, gây chia rẽ mất đoàn kết nội bộ cơ quan, đơn vị. Thậm chí, có trường hợp lợi dụng thủ đoạn đánh cắp mật khẩu, chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội của cá nhân khác để thực hiện các hành vi lừa đảo, đe doạ tống tiền. Trong năm 2020 và 9 tháng năm 2021, các cơ quan chức năng đã xử lý 92 vụ, phạt tiền 152,5 triệu đồng.

 

Đặc biệt, thời gian gần đây, dư luận trong cộng đồng mạng bàn luận nhiều về lùm xùm trong hoạt động từ thiện của một số nghệ sỹ, gây nhiễu loạn thông tin, chẳng có tác dụng tích cực giúp ích cho đời sống tinh thần song lại thu hút được sự quan tâm dễ dãi của không ít người dân hiếu kỳ.

 

Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 9-2021 của Chính phủ, Trung tướng Tô Ân Xô, người phát ngôn Bộ Công an đề nghị các cá nhân gửi đơn tố cáo và các bị đơn, cư dân mạng cần hết sức bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc, không nên có những ngôn từ không phù hợp, gây ảnh hưởng đến cuộc sống bình thường của người tố cáo và người bị tố cáo, làm tổn thương tình cảm lẫn nhau. Đặc biệt, tránh bị những người khác lợi dụng làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội.

 

 

Mục tiêu của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội không gì khác là tạo diễn đàn, sân chơi lành mạnh, văn minh, hiện đại cho cộng đồng mạng. Thế nhưng, trong quá trình sử dụng, không ít người dùng lại sử dụng vào mục đích xấu, làm mất đi mục đích tốt đẹp ban đầu. Chính điều này đã làm méo mó, ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức và hành động trong một bộ phận cộng đồng mạng, nhất là giới trẻ. Bởi vậy làm thế nào để góp phần lành mạnh hóa mạng xã hội là vấn đề hiện đang được các cơ quan chức năng và dư luận xã hội hết sức quan tâm.

 

Điều quan trọng là người dùng cần phải tìm hiểu và thực hiện nghiêm Luật An ninh mạng và các quy định tại Nghị định 15/2020/NĐ-CP, ngày 3-2-2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, nhất là các hành vi bị cấm, như: Tuyên truyền chống Nhà nước, thông tin bịa đặt, sai sự thật, hành vi phá hoại thuần phong mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng; xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm người khác. Đồng thời, cần thực hiện nghiêm túc Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành kèm theo Quyết định số 874/QĐ-BTTTT, ngày 17-6-2021.

 

Việc ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội là rất kịp thời, cần thiết, có ý nghĩa tích cực trong việc hình thành cho người sử dụng mạng xã hội ý thức, tinh thần trách nhiệm tuân thủ luật pháp, hướng tới những chuẩn mực chung. Bộ quy tắc không mang tính bắt buộc hay chế tài xử phạt nhưng lại có tính chất định hướng, khuyến cáo người dùng ý thức thay đổi, điều chỉnh hành vi, đạo đức và thái độ xử sự đúng mực nhằm góp phần xây dựng mạng xã hội ngày càng lành mạnh, văn minh.

 

Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội đưa ra 4 quy tắc ứng xử chung, gồm: Tôn trọng, tuân thủ pháp luật; lành mạnh (các hành vi, ứng xử trên mạng xã hội phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam); an toàn và bảo mật thông tin; trách nhiệm (chịu trách nhiệm về các hành vi ứng xử trên mạng xã hội và phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý hành vi, nội dung thông tin vi phạm pháp luật).