Nhận thấy đây là nhiệm vụ cần thiết, nhân văn, đồng thời tạo thuận lợi trong sản xuất nông nghiệp, đáp ứng yêu cầu về xây dựng nông thôn mới..., bắt đầu từ năm 2018, Đảng ủy, UBND xã Xuân Trạch đã tổ chức nhiều buổi họp bàn, tổ chức lấy ý kiến và được hầu hết nhân dân trong xã đồng tình, ủng hộ cao. Tháng 10/2019, ban chỉ đạo quy tập mộ vô chủ xã Xuân Trạch được thành lập với 18 thành viên, do Chủ tịch UBND xã làm trưởng ban. Tiếp đến, các tổ chỉ đạo quy tập mộ vô chủ cấp thôn cũng được thành lập, do trưởng thôn làm tổ trưởng, thành viên nòng cốt là thủ lĩnh của các chi hội, đoàn thể, tổ liên gia tự quản và người cao tuổi trong thôn...

Chủ tịch UBND xã Xuân Trạch Cao Thế Vĩnh cho biết, với số lượng mộ vô chủ ở địa phương khá lớn, để tránh thất lạc, mất dấu vết khi thực hiện di dời, bước đầu, chính quyền xã đã tổ chức cho các thôn tiến hành khảo sát, thống kê đầy đủ các phần mộ vô chủ trên địa bàn thôn dựa trên sơ đồ do địa chính xã trích lục từ bản đồ hiện trạng của từng thôn. Tiếp đến, công tác định vị trên bản đồ, đánh số thứ tự cho các ngôi mộ vô chủ trước khi thực hiện di dời được thực hiện thống nhất và đồng bộ. Mục đích của việc làm này là để về sau nếu có người muốn tìm kiếm những phần mộ này sẽ không bị mất dấu vết, thất lạc.

 

Trải qua các cuộc chiến tranh vệ quốc, Xuân Trạch đã trở thành trọng điểm hứng chịu nhiều trận bom đạn ác liệt của kẻ thù. Nhiều cụ cao niên ở xã Xuân Trạch chia sẻ: "Biết đâu trong số những nấm mồ vô chủ ở xã Xuân Trạch, cũng có những ngôi mộ của các liệt sỹ, thanh niên xung phong, người dân trong xã... mà người thân, đồng đội của họ chưa có điều kiện tìm được hoặc bị thất lạc".

Ngoài ra, việc lập kế hoạch dự trù chi tiết kinh phí, vận động nguồn lực trong cộng đồng cho công tác cất bốc mộ vô chủ, quy tập, hoàn thiện phần mộ, khu mộ cũng được triển khai hiệu quả. Sau khi có kết quả rà soát, ban chỉ đạo đã nghiêm túc triển khai công tác cất bốc mộ vô chủ, giao các thôn chủ trì trong việc cất bốc tại địa phương mình. Quan điểm của việc cất bốc, quy tập, hoàn thiện các khu mộ vô chủ ở xã Xuân Trạch là phải bảo đảm tính trang nghiêm, an toàn, tiết kiệm, phù hợp phong tục, tập quán của địa phương. UBND xã Xuân Trạch cam kết sẽ hỗ trợ một phần kinh phí cho các thôn trong việc quy tập, phần kinh phí còn lại do các hộ dân trong thôn tự thống nhất đóng góp và huy động từ nguồn xã hội hóa.

Nhờ làm tốt công tác dân vận, toàn bộ người dân trong xã đều có sự đồng lòng, thống nhất cao trong việc chung tay thực hiện di dời các phần mộ vô chủ tại địa phương. Đến nay, xã đã thực hiện di dời được trên 1.000 ngôi mộ, với kinh phí khoảng 1 tỷ đồng (trong đó ngân sách xã khoảng 200 triệu đồng, số còn lại do người dân và các nhà hảo tâm đóng góp). Tiêu biểu, thôn 5 di dời được 224 mộ, thôn 4: 183 mộ, thôn 7: 137 mộ...

Trên cơ sở quy hoạch các khu nghĩa địa ở xã, ban chỉ đạo cấp xã và