Theo các cụ cao niên huyện Lệ Thủy kể, lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống hàng năm trên sông Kiến Giang có từ lâu đời. Mục đích của lễ hội là cầu cho mưa thuận, gió hòa mùa màng bội thu; rèn luyện sức khỏe để phục vụ lao động sản xuất, chống chọi với thiên nhiên.

 

Tuy nhiên, mãi đến năm 1946, lễ hội này mới được thể hiện rõ nét. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đến ngày 2-9-1946, nhân Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa tròn 1 tuổi, nhân dân Lệ Thủy  mừng Tết Độc lập  và tổ chức lễ hội bơi, đua thuyền quy mô cấp huyện. Từ đó, cứ đến dịp Quốc khánh 2-9, huyện Lệ Thủy lại mở hội bơi, đua thuyền nam, nữ và mừng Tết Độc lập. Lễ hội luôn diễn ra trong không khí sôi nổi, đoàn kết và đầy tinh thần thượng võ, thể thao với sự tham gia của hàng chục ngàn lượt người tham gia cổ vũ. 

 

Năm nay, lễ hội bơi, đua thuyền có sự tham gia của 24 đò bơi nam, 8 thuyền đua nữ. Các đội bơi nam thi đấu vòng bảng để xếp thuyền hạng A, thuyền hạng B;  những đội mạnh nhất tham gia thi đấu vòng chung kết sáng 2-9. Quãng đường đua dài khoảng 20km.

 

Trong dịp này, các xã không tham gia bơi cấp huyện cũng đã tổ chức giải cấp xã, như: Ngư Thủy Bắc, Ngư Thủy Trung, Dương Thủy và Hồng Thủy. Tại các xã An Thủy, Liên Thủy, Xuân Thủy, Sơn Thủy… cũng đã diễn ra lễ hội bơi cấp xã để tuyển chọn vận động viên, đội bơi tham gia giải cấp huyện.

 

Để chuẩn bị cho lễ hội bơi, đua lần này, ngay từ đầu tháng 8, nhiều địa phương đã chỉ đạo cho bà con nhanh chóng thu hoạch mùa màng và các công việc khác để hạ thủy đò, thuyền tập luyện. 

Tại xã Sơn Thủy, công tác chuẩn bị cho lễ hội bơi, đua thuyền diễn ra từ ngày 19-8.  Năm nay, toàn xã có 9 đò bơi của 9 thôn tham gia. Cuộc so tài của các trai bơi được tổ chức qua 2 vòng để phân hạng A, B và vòng bơi chung kết.

 

Đồng chí Nguyễn Văn Thục, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Thủy cho biết :“Chuẩn bị cho giải bơi cấp xã, ngay từ những ngày đầu tháng 8, các thôn huy động, tuyển chọn trai bơi, tu sửa đò bơi theo mực thước để đạt tốc độ cao nhất. Bên cạnh đó, ban tổ chức các thôn đã kêu gọi vận động con em, dâu rể và các doanh nghiệp trên địa bàn tích cực ủng hộ cho đò bơi”.

 

Do đó, không khí tập luyện, thi đấu ngày càng sôi nổi, thu hút đông đảo cổ động viên trong và ngoài xã đến cổ vũ nhiệt tình. Dưới sông, các trai bơi đã thể hiện tay chầm, tay chèo mạnh mẽ, khéo léo. Sau các chặng đường bơi đầy gay cấn, kết quả chung kết, ban tổ chức đã trao cúp vô địch cho đội đò bơi thôn Ngô Bắc ở hạng A, hạng B thuộc về đội đò thôn Ngô Xá."

 

Xã Phong Thủy có 4 đội bơi, đua ở các thôn Thượng Phong và Đại Phong. Hiện công tác chuẩn bị cho lễ hội diễn ra rất khẩn trương, nghiêm túc trong không khí vui tươi phấn khởi.

 

Bà Võ Thị Thanh Thủy, Bí thư Đảng ủy xã Phong Thủy tâm sự: “Năm nay mưa thuận, gió hòa, nhân dân được mùa, được giá nên bà con rất phấn khởi chuẩn bị bước vào lễ hội. Nguồn kinh phí phục vụ cho các đội bơi đều được xã hội hóa. Còn cấp ủy, chính quyền thường xuyên quan tâm, động viên các đội để họ có động lực thi đấu tốt nhất”.

 

Ông  Trần Xuân Hòa, một người dân trong xã hồ hởi: “Cứ đến dịp Quốc khánh 2-9, bà con trong xã đều tạm gác công việc đồng áng để xem, cỗ vũ cho các đội bơi, đua thuyền tập luyện, thi đấu, bàn bạc phương án, chiến thuật sao cho phù hợp nhất.  Bà con cũng tự nguyện đóng góp một phần kinh phí hỗ trợ cho các đội bơi, đua tập luyện, thi đấu”.

Chiến thắng 2 năm liền, xã Mỹ Thủy đang tỏ rõ quyết tâm giành thêm thắng lợi mùa thứ 3. Để đạt được mục đích, xã đã cho hạ thủy đò bơi từ ngày 5-8, huy động trai bơi tích cực tập luyện.

 

Anh Lê Văn Đại, một trai bơi của xã chia sẻ: “Để chuẩn bị cho lễ hội đua bơi, tôi đã lo xong việc ruộng vườn và sắp xếp thời gian để tập luyện cùng cả đội. Khi vào thi đấu, chúng tôi thể hiện tinh thần đoàn kết, thực hiện đúng chiến thuật để mang  chiến thắng về cho xã”. Xã đã huy động những trai bơi khỏe mạnh, dẻo dai nhất đến tập luyện, cọ xát rồi mới chọn lựa những vận động viên xuất sắc nhất vào đội tuyển. 

 

Đồng chí Hà Minh Tam, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thủy cho hay: “Công tác chuẩn bị lễ hội đò bơi của xã cơ bản đã hoàn thành. Cả đội bơi đang có tinh thần, thể lực và quyết tâm lớn nhất. Còn nhân dân toàn xã đang đếm ngược thời gian từng ngày chờ đến phút khai hội”.

 

Đồng chí Nguyễn Dương, Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Lệ Thủy cho biết: “Năm nay, mưa thuận gió hòa, sản xuất nông nghiệp được mùa, được giá nên bà con đang rất phấn khởi. Giờ đây, không khí lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang và Quốc khánh 2-9 đang rộn ràng khắp huyện. Băng rôn, khẩu hiệu, cờ tuyên truyền cho ngày hội đã được treo ở mọi nhà, mọi ngả đường. Sông Kiến Giang đang dậy sóng khi các đội đò bơi, thuyền đua khẩn trương tập luyện. Trong dịp này, các đồng chí lãnh đạo huyện, xã cũng thường xuyến đến thăm hỏi động viên các đội bơi, đua. Riêng UBND huyện cũng đã hoàn thành công tác tổ chức, sẵn sàng để các đội tham gia tranh tài”…