(QBĐT) - Bơ là loại cây trồng được đánh giá mang lại hiệu quả kinh tế cao, do đó, những năm gần đây, nông dân tỉnh ta có nhu cầu khá lớn về phát triển diện tích cây bơ. Nhằm giúp bà con vùng gò đồi huyện Bố Trạch đa dạng hóa đối tượng và có hướng chuyển đổi cây trồng trên đất cao su hợp lý, Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư (KN-KN) tỉnh đã hỗ trợ thực hiện mô hình trồng bơ với tổng diện tích 3ha tại thị trấn Nông trường Việt Trung.

Cây trồng tiềm năng

Cách đây 3 năm, gia đình ông Lưu Đức Ngọc ở tổ dân phố (TDP) Quyết Tiến (TT. Nông trường Việt Trung) mạnh dạn trồng thử nghiệm 50 gốc bơ từ cây thực sinh (cây mọc từ hạt). Đến giữa năm 2018, những cây bơ này đã cho quả bói lứa đầu với số lượng khoảng 100-150 quả/cây, trọng lượng đạt 3 quả/kg, quả bơ vỏ láng mịn, ăn dẻo, ngọt.

Theo ông Lưu Đức Ngọc, bước đầu, cây bơ phù hợp với điều kiện của địa phương, sinh trưởng phát triển tốt và chất lượng quả ngon, là cây trồng tiềm năng có thể mở rộng diện tích và xây dựng thương hiệu hàng hóa trên vùng gò đồi Bố Trạch.

Còn ông Nguyễn Văn Diệm ở TDP Hữu Nghị (TT. Nông trường Việt Trung) chia sẻ, gia đình ông đã trồng bơ từ chục năm nay, tuy nhiên, diện tích ít, manh mún theo kiểu ăn chơi, nên không chú trọng đến chất lượng cây giống cũng như khâu chăm sóc.

Mặc dù vậy, mỗi năm, cây bơ đều cho lượng quả khá lớn, từ 200-250 quả/cây, trung bình 3-4 quả/kg. Do đó, sau trận bão năm 2017, trên diện tích cao su bị gãy đổ, ông đã tập trung phát triển diện tích hồ tiêu, đồng thời trồng hơn trăm gốc bơ và khoảng 1ha cây cam để thử nghiệm và đánh giá hiệu quả, từ đó có hướng phát triển hợp lý.

Với diện tích vùng gò đồi khá lớn, huyện Bố Trạch đang hướng tới đa dạng hóa cây trồng, trong đó, chú trọng phát triển các loại cây ăn quả có lợi thế, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và có thị trường tiêu thụ tốt.

Theo ông Nguyễn Cẩm Long, Phó trưởng phòng Nông nghiệp-PTNT huyện Bố Trạch, thống kê đến cuối năm 2018, toàn huyện Bố Trạch có gần 1.050ha diện tích cây ăn quả, tăng hơn 200ha so với năm 2015; tập trung phát triển nhiều loại cây ăn quả chủ lực, như: chuối gần 500ha, cây có múi gần 200ha, ổi trên 100ha…

Đối với cây bơ, trên địa bàn huyện đã có một số hộ trồng từ vài năm trước, tuy nhiên, diện tích đang còn ít, manh mún và chưa được đầu tư thâm canh đúng mức để phát triển theo hướng hàng hóa. Do đó, việc xây dựng mô hình chuyển đổi đất trồng cao su kém hiệu quả sang trồng bơ có sử dụng công nghệ tưới Israel sẽ giúp cho bà con có hướng đi mới trong phát triển kinh tế vùng gò đồi của huyện trong những năm tới.

Hỗ trợ mô hình điểm

Năm 2018, từ nguồn kinh phí hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp của tỉnh, Trung tâm KN-KN tỉnh đã triển khai thực hiện mô hình trồng bơ trên vùng gò đồi tại hộ ông Nguyễn Văn Diệm ở TDP Hữu Nghị và ông Lưu Đức Ngọc ở TDP Quyết Tiến (TT. Nông trường Việt Trung) với quy mô diện tích 1,5ha/hộ. Giống bơ được đưa vào trồng thử nghiệm là giống bơ 034, quả dài, hạt lép, chất lượng quả ngon; tán cây thấp giúp tránh gió bão và thuận tiện thu hái; quả chín vào thời điểm tháng 7-8 giúp tránh được mưa bão.

Các hộ được lựa chọn triển khai mô hình đã có diện tích và kinh nghiệm trồng bơ, có vốn đối ứng lắp đặt hệ thống tưới tự động Israel. Để thích ứng với điều kiện gió bão của địa phương, 3ha bơ trồng thử nghiệm này được trồng dày với diện tích 6mx6m (mật độ 278 cây/ha) nhằm tạo tán thấp. Mô hình được triển khai từ tháng 10-2018, đến nay, sau 2 tháng trồng và chăm sóc, cây bơ được đánh giá là sinh trưởng, phát triển tốt, không bị sâu bệnh.

Theo anh Lê Thuận Trung, Trưởng phòng Chuyển giao kỹ thuật (Trung tâm KN-KN tỉnh), hiện tại, bà con một số địa phương trong tỉnh đã phát triển cây bơ và bước đầu mang lại hiệu quả.

Tuy nhiên, diện tích trồng bơ còn manh mún, nguồn giống trôi nổi, kỹ thuật canh tác còn hạn chế, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng quả. Do đó, việc triển khai thực hiện mô hình điểm sẽ giúp theo dõi, đánh giá về chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển cũng như hiệu quả kinh tế của cây bơ tại địa phương.

Đồng thời, mô hình sẽ là điểm trình diễn giới thiệu cho nông dân các địa phương trong tỉnh tham quan, học tập cũng như là cơ sở để nhân rộng trong các chương trình, hỗ trợ phát triển kinh tế một cách bền vững cho bà con ở vùng gò đồi Bố Trạch nói riêng, tỉnh ta nói chung.

Mặc dù được đánh giá là cây trồng tiềm năng và có triển vọng mở rộng diện tích thâm canh theo hướng hàng hóa, tuy nhiên, theo ông Nguyễn Cẩm Long, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp-PTNT huyện Bố Trạch, bà con không nên tự phát trồng bơ một cách ồ ạt mà cần phải phát triển theo quy hoạch vùng tập trung hàng hóa gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm; kết hợp phát triển tiêu thụ sản phẩm gắn với du lịch để ổn định thị trường đầu ra.

Bên cạnh đó, bà con cũng cần hướng tới sản xuất sạch, an toàn theo VietGAP, theo hướng hữu cơ, tiến tới đăng ký thương hiệu, nhãn hiệu để có thể truy xuất được nguồn gốc sản phẩm. Có như thế mới có thể mở rộng và phát triển diện tích cây bơ theo hướng bền vững, tránh được tình trạng “được mùa mất giá”.

Hiện tại, mô hình trồng bơ do Trung tâm KN-KN tỉnh hỗ trợ đang tiếp tục được các hộ thực hiện đầu tư, chăm sóc và đánh giá hiệu quả để có hướng nhân rộng trong thời gian tới.

Ngọc Lan