Tính đến hết tháng 8-2019, trên địa bàn tỉnh Quảng Bình có 4.363 đơn vị, doanh nghiệp với 67.917 lao động tham gia BHXH, BHYT.

 

Qua rà soát, vẫn còn khoảng 1.900 doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ trên 43% đơn vị, doanh nghiệp tham gia đóng BHXH, BHYT đang nợ đọng BHXH, BHYT. Tổng số tiền mà các đơn vị nợ BHXH, BHYT là 177.299 triệu đồng, chiếm 9,81% kế hoạch thu BHXH Việt Nam giao, bao gồm: nợ BHXH và lãi chậm đóng là 129.357 triệu đồng, nợ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là 1.881 triệu đồng, nợ BHYT là 46.061 triệu đồng.

 

Điều đáng lo ngại là nhiều doanh nghiệp chấp nhận chịu lãi phạt nộp chậm, chịu phạt vi phạm hành chính do hành vi chậm nộp, nhưng vẫn nợ BHXH, BHYT, BHTN hoặc nợ kéo dài rồi tìm cách chuyển đổi, sang nhượng doanh nghiệp và kèm theo nợ… dẫn đến tình trạng nợ đọng tiếp tục kéo dài, rất khó thu.

Để giảm nợ đọng, bảo đảm kịp thời quyền lợi cho NLĐ, thời gian qua, BHXH tỉnh Quảng Bình đã thực hiện nhiều giải pháp thu nợ khá đồng bộ và quyết liệt, như: đẩy mạnh công tác tuyên truyền chế độ, chính sách BHXH đến các đơn vị, NLĐ; tổ chức các cuộc làm việc với các doanh nghiệp nợ đọng BHXH, BHYT lớn và hội nghị đối thoại với đơn vị nợ BHXH đóng trên địa bàn để đôn đốc thu; thực hiện công khai danh sách đơn vị nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng.

 

Cơ quan BHXH đã thực hiện việc phân tích, phân loại nợ BHXH, BHYT theo loại hình sản xuất kinh doanh, số tháng nợ để có hình thức, biện pháp đôn đốc thu nợ phù hợp; phân công nhiệm vụ cụ thể, giao chỉ tiêu giảm nợ đến từng đơn vị, từng cá nhân; chỉ đạo BHXH các huyện, thành phố, thị xã rà soát, xác định tình trạng hoạt động và tiến độ đóng BHXH của các đơn vị, làm cơ sở thực hiện chế độ, chính sách đối với NLĐ theo nguyên tắc “đóng đến đâu, hưởng đến đó”.

 

BHXH tỉnh đã thường xuyên tham mưu cho UBND tỉnh tăng cường công tác chỉ đạo; tích cực phối hợp với các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố, thị xã tổ chức thực hiện quyết liệt các biện pháp thu nợ BHXH, BHYT; phối hợp với hệ thống ngân hàng thương mại thực hiện thu nợ BHXH đối với các đơn vị nợ; phối hợp với tổ chức Công đoàn thực hiện khởi kiện đối với những đơn vị nợ kéo dài ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ.

 

BHXH tỉnh cũng đã phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các đơn vị nợ kéo dài; kiên quyết xử lý các đơn vị vi phạm.

 

Với những giải pháp đồng bộ đã được triển khai, tổng số nợ BHXH trên địa bàn đã có xu hướng giảm, tuy nhiên, so với toàn quốc, tỷ lệ nợ của tỉnh Quảng Bình vẫn ở mức cao. Nguyên nhân là do một số doanh nghiệp có quy mô lớn, nhưng gặp khó khăn trong sản suất kinh doanh do chịu hậu quả nặng của các trận bão, lũ với tổng số tiền nợ lên đến 93.705 triệu đồng. Tình hình kinh tế mấy năm gần đây còn khó khăn, sản xuất kinh doanh đình đốn, sức mua thị trường suy giảm, một số doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động không có khả năng đóng BHXH, làm nợ BHXH gia tăng.

 

Luật BHXH, Luật BHYT quy định cho phép truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT (trong đó có hành vi nợ BHXH); tuy nhiên, vẫn chưa có hướng dẫn về quy trình thủ tục hồ sơ, nên rất khó thực hiện. Đơn cử, Luật BHXH quy định tổ chức Công đoàn thực hiện quyền khởi kiện đối với các đơn vị nợ BHXH ra tòa, tuy nhiên trong thực hiện Luật Tố tụng quy định phải có giấy ủy quyền của mỗi NLĐ, nên khi thực hiện còn gặp khó khăn, vì vậy, những năm qua, tổ chức Công đoàn trên địa bàn tỉnh vẫn chưa khởi kiện được đơn vị nào ra tòa án theo luật định.

 

Ngoài ra, ý thức trách nhiệm của một số người sử dụng lao động đối với NLĐ chưa cao, việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT chưa nghiêm. Sự hiểu biết của NLĐ về chính sách BHXH, BHYT chưa cao; vai trò của tổ chức Công đoàn tại một số doanh nghiệp trong việc tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của NLĐ chưa rõ nét…

 

 

Hành vi nợ BHXH, BHYT là hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT nghiêm trọng, nó không chỉ thiệt hại về vật chất, ảnh hưởng đến quỹ BHXH, BHYT mà còn gây ảnh hưởng đến hệ thống an sinh xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ.

 

Để giảm nợ đọng BHXH, BHYT có hiệu quả, trong thời gian tới, BHXH tỉnh Quảng Bình sẽ quyết liệt “hành động”, phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy đảng, chính quyền và các ngành liên quan, trong đó tập trung vào các giải pháp và vấn đề chủ yếu sau:

 

Thứ nhất, BHXH tỉnh đề nghị cấp ủy đảng và chính quyền các cấp cần có giải pháp cụ thể để tập trung tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển bền vững. Đây là giải pháp tốt nhất để người sử dụng lao động bảo đảm đóng BHXH, BHYT đầy đủ cho NLĐ và xử lý tốt nhất về nợ BHXH, BHYT trong tình hình hiện nay.

Thứ hai, BHXH tinh đẩy mạnh việc tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành quy định pháp luật về BHXH, BHYT. Trong đó, tập trung tuyên truyền Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22-11-2012 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23-5-2018 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Xác định chính sách BHXH, BHYT là hai chính sách quan trọng, là trụ cột chính trong hệ thống an sinh xã hội của đất nước. Thực hiện tốt chính sách BHXH, BHYT là trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, của các tổ chức chính trị-xã hội, của các đơn vị, doanh nghiệp và của mỗi người dân.

 

Thứ ba, ngành BHXH tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, giao dịch điện tử, giảm thủ tục hành chính, chuyển phát hồ sơ qua bưu điện, giảm thời gian giao dịch đối với các đơn vị, doanh nghiệp ngang bằng ASIAN 3, nâng cao chất lượng phục vụ, tạo điều kiện tốt nhất cho đơn vị, doanh nghiệp đóng và hưởng chế độ BHXH, BHYT, tăng sự hài lòng của đối tác sử dụng lao động. Hàng tháng, cơ quan BHXH gửi thông báo kết quả đóng bằng văn bản đến chủ sử dụng lao động và thông báo đến NLĐ qua tin nhắn điện thoại của mỗi người về số tiền đã đóng, số tiền nợ… để thực hiện đôn đốc việc đóng, nộp BHXH, BHYT.

 

Thứ tư, BHXH tỉnh kiên quyết xử lý nghiêm các đơn vị nợ đọng BHXH kéo dài, vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, liên ngành để kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT; phối hợp với ngân hàng nơi doanh nghiệp mở tài khoản để thu nợ; chuyển hồ sơ sang Công an đề nghị xử lý theo quy định của pháp luật và khởi kiện ra tòa khi cần thiết. Thời gian tới, BHXH tỉnh sẽ tập trung hoàn chỉnh các hồ sơ chuyển sang Công an để điều tra, xử lý nghiêm đối với các đơn vị không đóng tiền, đóng không đủ và nợ BHXH, BHYT kéo dài từ 6 tháng trở lên và tiến hành nghiên cứu hồ sơ để khởi kiện một số doanh nghiệp nợ BHXH lớn, kéo dài…

 

Việc chăm lo bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, trong đó có quyền lợi về BHXH, BHYT là cơ sở để NLĐ gắn bó với doanh nghiệp, là tiền đề để doanh nghiệp phát triển bền vững, góp phần cho đất nước phát triển bền vững. Với các nhóm giải pháp giảm nợ đọng BHXH, BHYT như nêu ở trên, tin tưởng rằng, trong thời gian tới, công tác xử lý nợ BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh Quảng Bình sẽ có bước khởi sắc mới và đạt được nhiều kết quả tốt hơn. Như thế, quyền lợi của NLĐ ngày càng được bảo đảm tốt hơn và chính sách an sinh xã hội ngày càng là chỗ dựa vững chắc cho toàn thể nhân dân.