Trước tình trạng nhiều hành vi gây bức xúc xã hội thời gian qua, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 30-10, nhiều đại biểu đã đặt câu hỏi đối với Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch về các giải pháp khắc phục tình trạng xuống cấp đạo đức xã hội và đạo đức gia đình.

Trả lời đại biểu Đinh Thị Kiều Trinh (Nghệ An) về giải pháp khắc phục tình trạng xuống cấp đạo đức xã hội và đạo đức gia đình đang ở mức nghiêm trọng hiện nay, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho rằng đây là vấn đề quan trọng, cần thực hiện trong thời gian dài.

Vấn đề này đã được Bộ trưởng trả lời trong các kỳ họp trước. Đến nay, sự xuống cấp của đạo đức xã hội vẫn diễn biến phức tạp. Một số giá trị đạo đức truyền thống, lối sống văn hóa tốt đẹp của dân tộc đang bị mai một; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong xã hội và trong cán bộ đảng viên có chiều hướng gia tăng; đạo đức nghề nghiệp sa sút, gian lận trong học hành, bằng cấp, các thủ đoạn chạy chức, chạy quyền, bạo lực gia đình, bạo lực với người cao tuổi...

Đi vào giải pháp cụ thể, Bộ trưởng cho biết về trách nhiệm quản lý nhà nước, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được Đảng, Nhà nước giao trách nhiệm tham mưu để xây dựng con người mới, khắc phục sự xuống cấp đạo đức xã hội.

Bộ đã tham mưu để Trung ương ban hành Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa con người, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của đất nước.

Bên cạnh đó, Bộ tiếp tục thực hiện giải pháp phát huy sứ mệnh của văn học nghệ thuật, vai trò của văn nghệ sỹ đối với xây dựng đạo đức, văn hóa, lịch sử, đề cao vai trò giáo dục đạo đức của văn hóa, nghệ thuật, hướng con người tới chân-thiện-mỹ, để ngày càng có nhiều bộ phim, tác phẩm, vở diễn, chương trình nghệ thuật có chất lượng cao, góp phần bồi bổ tâm hồn, xây dựng nhân cách, giáo dục đạo đức, đấu tranh với những biểu hiện xuống cấp đạo đức.

Đồng thời, Bộ đã tăng cường phối hợp liên ngành trong giáo dục đạo đức, lối sống, phối hợp với ngành giáo dục-đào tạo đưa di sản văn hóa vào trường học, xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực; phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Trung ương Đoàn và các tổ chức xã hội khác để xây dựng đạo đức lối sống; triển khai thực hiện Chỉ thị số 11/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình, đề án tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình Việt Nam đến năm 2020, chương trình giáo dục đời sống gia đình đến năm 2020; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm.

Theo Bộ trưởng, Bác Hồ đã nói "Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người," vì vậy, việc xây dựng con người, khắc phục những biểu hiện xuống cấp của đạo đức lối sống cần phải làm từng bước, một cách mạnh mẽ, quyết liệt với sự vào cuộc của toàn xã hội.

"Lĩnh vực này có lẽ cũng xuất phát từ gốc đó là kinh tế. Chúng ta nếu giải quyết vấn đề này mà bỏ lĩnh vực kinh tế sang một bên thì không giải quyết được. Bởi vì cái gốc của vấn đề vẫn là kinh tế, tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội. Kinh tế là cái gốc. Đây là một vấn đề có thể nói rằng rất khó, rất cấp bách, chúng tôi cũng rất trăn trở. Nhưng nếu như để một mình ngành văn hóa hoặc một số ngành loay hoay thế này, thời gian không có, kinh phí có thể nói rằng hiện nay rất ít," Bộ trưởng khẳng định.

Không đồng tình với trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) tranh luận muốn phát triển văn hóa và đạo đức xã hội thay đổi thì cần phải phát triển kinh tế. Rõ ràng "phú quý sinh lễ nghĩa" nhưng tiền không thể mua được văn hóa, không thể mua được đạo đức xã hội. Con người có đạo đức, nhân cách, hình thành từ gia đình, bố mẹ là tấm gương cho các con. Thầy cô cũng phải là tấm gương cho học trò, tiên học lễ hậu học văn; đây là việc quan trọng để ngăn chặn sự xuống cấp của đạo đức xã hội.

Trước đây đất nước còn nghèo, rất khó khăn, nhưng đạo đức xã hội vẫn được duy trì, văn hóa rất tốt; hiện nước ta thoát nghèo, thu nhập trung bình, vấn đề nền tảng đạo đức của xã hội đang bị xuống cấp một cách trầm trọng. Đâu là nguyên nhân?, đại biểu đặt câu hỏi.

Về vấn đề này, Bộ trưởng khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế-xã hội. Từ trước, khi nhắc đến vấn đề đạo đức xã hội sẽ nghĩ ngay đến ngành văn hóa và các ngành xã hội. Nếu hiện tại vẫn giữ quan điểm đó, vẫn xử lý vấn đề theo cách cũ, việc khắc phục sự xuống cấp về đạo đức xã hội sẽ rất khó.

"Tôi nói cả xã hội phải vào cuộc và chính sự xuống cấp của đạo đức xã hội xuất phát từ các ngành kinh tế, từ lĩnh vực kinh tế. Cho nên chúng ta phải xử lý ở các lĩnh vực đó, không chỉ có xã hội. Nếu như vẫn để cho mỗi ngành văn hóa và các ngành xã hội cứ loay hoay thì không giải quyết được vấn đề xuống cấp," Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, việc phân bổ ngân sách dành cho ngành văn hóa rất ít, đơn cử trong 3 năm qua, ngân sách cấp cho bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể chỉ 7,3 tỷ đồng. Nếu không có những giải pháp đồng bộ, các nhiệm kỳ sau, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục bị chất vấn về vấn đề đạo đức xã hội. Đây là việc không thể giải quyết một sớm, một chiều.

Theo Phúc Hằng-Thu Phương (TTXVN/Vietnam+)