(QBĐT) - Là địa bàn thuần nông, kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, những năm gần đây, huyện Quảng Ninh đã chú trọng phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị nhằm tổ chức liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ đối với các sản phẩm chủ lực, góp phần nâng cao giá trị nông sản.

Ông Nguyễn Xuân Kỷ, Trưởng phòng NN và PTNT huyện Quảng Ninh cho biết, xác định sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị là hướng đi bền vững giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho nông dân; bảo đảm cho người dân, doanh nghiệp và HTX được chia sẻ quyền lợi, trách nhiệm, huyện Quảng Ninh đã tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, giải thích về lợi ích của việc liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, từ đó, vận động nông dân, HTX và các doanh nghiệp trên địa bàn cùng tìm hiểu và tham gia vào quá trình này.

Trên cơ sở danh mục “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) và đề xuất của các địa phương, huyện Quảng Ninh đã phối hợp với các phòng ban chuyên môn lựa chọn các danh mục dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, gắn với tiêu thụ sản phẩm để từ đó có kế hoạch chỉ đạo, hướng dẫn, lồng ghép các chính sách, các nguồn vốn hỗ trợ.

Theo đó, trong khoảng 2 năm (2018-2020), huyện Quảng Ninh sẽ tập trung vào 10 chuỗi giá trị mới gồm: khoai deo Hải Ninh, tôm thương phẩm Hải Ninh; mật ong Trường Xuân; gà đồi Trường Xuân và các vùng lân cận; dưa hấu Hàm Ninh; gạo Vĩnh Tuy; thỏ Vạn Ninh; rau, củ, quả các xã Võ Ninh, Gia Ninh, Hải Ninh; sắn dây Duy Ninh và tinh bột sắn Long Giang Thịnh. Trong đó, riêng năm 2018 này, huyện sẽ ưu tiên tập trung xây dựng 4 chuỗi gồm: khoai deo Hải Ninh, mật ong Trường Xuân, gạo Vĩnh Tuy và dưa hấu Hàm Ninh.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra, huyện Quảng Ninh đã thực hiện hiệu quả các chính sách của tỉnh theo chương trình liên kết sản xuất, huy động các nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ về giống, đẩy nhanh chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng; đồng thời, có nhiều chính sách nhằm thu hút các doanh nghiệp đầu tư sản xuất và liên kết bao tiêu sản phẩm cho nông dân.

Là một trong số các sản phẩm được huyện Quảng Ninh chọn để đầu tư xây dựng chuỗi trong năm 2018, sản phẩm gạo Vĩnh Tuy (xã Vĩnh Ninh) đang từng bước “bắt nhịp” với hình thức sản xuất theo chuỗi liên kết.

Trao đổi với phóng viên, ông Đỗ Mười, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ninh, huyện Quảng Ninh chia sẻ, gạo Vĩnh Tuy vốn đã trở thành thương hiệu “có tiếng” trong lòng người tiêu dùng từ rất lâu. Tuy nhiên, cho đến nay, sản phẩm này vẫn chưa thể đăng ký nhãn hiệu, việc tiêu thụ chủ yếu vẫn chỉ do người quen tự “dẫn mối”, giới thiệu cho nhau.

Sản phẩm gạo Vĩnh Tuy vẫn chưa thể vươn ra thị trường, việc đặt chân vào hệ thống siêu thị lại càng khó gấp bội dù chất lượng sản phẩm đã được khẳng định. Ý tưởng xây dựng thương hiệu gạo Vĩnh Tuy một cách bài bản và chuyên nghiệp đã được xã Vĩnh Ninh quan tâm từ rất lâu trước đó, thậm chí đã đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã để tập trung nguồn lực triển khai, song vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn.

Chính vì vậy, việc được chọn là một trong bốn chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp được huyện Quảng Ninh tập trung đầu tư trong năm nay chính là cơ hội để gạo Vĩnh Tuy chấm dứt tình trạng gạo nhái, tăng giá trị sản xuất và thực sự khẳng định được chỗ đứng trên thị trường.

Nhằm xây dựng chuỗi liên kết cho sản phẩm gạo của địa phương, xã Vĩnh Ninh xác định lấy HTX Vĩnh Trung làm trung tâm, chịu trách nhiệm sản xuất, thu mua và chế biến sản phẩm; riêng khâu bao tiêu sản phẩm sẽ giao cho Công ty giống nông nghiệp đảm nhận. Trước mắt, trên cơ sở sự hỗ trợ của huyện và các đơn vị tư vấn, HTX Vĩnh Trung sẽ tiến hành xây dựng đề án và hoàn thiện các thủ tục pháp lý nhằm công nhận nhãn hiệu cho sản phẩm; sau đó sẽ tiến hành các bước tiếp theo gồm quy hoạch vùng sản xuất, tổ chức sản xuất và hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất chuỗi.

Tuy nhiên, cũng theo ông Đỗ Mười, do đặc thù sản xuất lúa gạo mang tính thời vụ, nên hiện nay, xã mới chỉ đạo HTX Vĩnh Trung tổ chức họp dân nhằm xây dựng phương án sản xuất; công tác triển khai cụ thể phải đợi đến vụ đông-xuân năm 2019.

Thực tế triển khai cho thấy, việc xây dựng chuỗi liên kết nông sản trên địa bàn huyện Quảng Ninh vẫn gặp rất nhiều khó khăn, bởi tập quán sản xuất, kinh doanh nông sản của bà con lâu nay chỉ dừng lại ở từng công đoạn riêng lẻ, phân tán; hầu hết nông sản đi từ khâu sản xuất, sau đó trực tiếp ra thị trường tiêu thụ chứ chưa hình thành được mối liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm một cách bài bản, có tính bền vững, lâu dài.

Kèm theo đó, các hộ sản xuất vẫn mang tính tự phát, chưa chú ý tới việc liên kết nhóm hộ để mở rộng sản xuất, trong khi các doanh nghiệp chế biến tiêu thụ sản phẩm lại thường ký hợp đồng với các trang trại lớn, các vùng có lượng sản phẩm lớn và ổn định…

Trong thời gian tới, huyện Quảng Ninh sẽ có những giải pháp nhằm định hướng, giúp người nông dân yên tâm sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp một cách bền vững.

Theo đó, huyện tập trung đẩy mạnh việc tuyên truyền, giải thích nhằm vận động nông dân, doanh nghiệp và HTX cùng tìm hiểu và tham gia vào quá trình liên kết theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, cần quan tâm nhiều hơn nữa đối với các doanh nghiệp đầu tư trong ngành nông nghiệp nhằm thúc đẩy liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp.  

Tuy nhiên, bên cạnh sự nỗ lực của chính quyền địa phương, trên cơ sở danh mục “Mỗi xã mỗi sản phẩm” (OCOP) đã triển khai vừa qua, các địa phương cũng cần có nghiên cứu, đánh giá cụ thể, thống nhất; mạnh dạn lựa chọn và đề xuất hình thức phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm để từ đó huyện có kế hoạch chỉ đạo, hướng dẫn, lồng ghép các chính sách, các nguồn vốn hỗ trợ.

Thanh Hải