Thời gian qua, tình hình TNLĐ trên địa bàn tỉnh vẫn còn diễn biến phức tạp. Theo số liệu tổng hợp của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) về điều tra TNLĐ từ năm 2018 đến thời điểm này, toàn tỉnh xảy ra 73 vụ TNLĐ, làm 73 người bị nạn.

 

Cụ thể, TNLĐ chết người 16 vụ làm chết 16 người; TNLĐ nặng 43 vụ, làm 43 người bị nạn; TNLĐ nhẹ 14 vụ, làm 14 người bị nạn. So với thời điểm năm 2017, số vụ TNLĐ có giảm nhưng số vụ tai nạn chết người lại tăng và ngành xây dựng là ngành nghề để xảy ra nhiều vụ TNLĐ nhất.

 

Ông Đoàn Xuân Toản, Chánh Thanh tra Sở LĐ-TB-XH cho biết, những con số được công bố trên chưa phản ánh đúng tình hình TNLĐ. Bởi, hiện việc đánh giá, công tác khai báo, thống kê về TNLĐ của các DN chưa được thực hiện nghiêm túc, tỷ lệ báo cáo của các DN về sở rất thấp. Chính điều này đã gây cho công tác điều tra, xử lý trách nhiệm nhiều vụ TNLĐ vẫn còn gặp vướng mắc và ảnh hưởng tới quyền lợi chính đáng của NLĐ.

 

Qua trao đổi, ông Đoàn Xuân Toản cho hay, nguyên nhân của thực trạng trên, trước hết là do người sử dụng lao động chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc khai báo, thống kê, báo cáo TNLĐ. Nhiều DN e ngại việc để các cơ quan chức năng biết những thiết sót và sự cố về ATVSLĐ, TNLĐ sẽ ảnh hưởng đến “thi đua”, uy tín, thương hiệu của DN. Chính vì vậy, nhiều DN đã có hành vi che giấu, không khai báo với cơ quan có thẩm quyền khi có TNLĐ xảy ra theo quy định.

 

Đơn cử, sự việc xảy ra ngày 23-3 vừa qua tại cửa hàng xe máy Thành Ngân 3 ở thị trấn Đồng Lê (Tuyên Hóa). Theo thông tin trên các phương tiện thông tấn báo chí, cửa hàng trưởng N.T.V cùng 2 nam nhân viên dùng que sắt để điều chỉnh lại lá cờ bị đổ trên nóc tòa nhà. Nhưng que sắt nhỏ và dài khi đưa lên cao đã bị oằn và đổ xuống va vào đường dây điện cao thế phía trước, dòng điện truyền xuống làm cả 3 người bị điện giật nguy kịch. Từ khi tai nạn xảy ra đến nay, DN chưa có động thái báo cáo, thông tin cho cơ quan quản lý nhà nước về TNLĐ trên.

 

Bên cạnh nhận thức chưa đúng, nhiều DN thiếu hiểu biết do không tìm hiểu, cập nhật các văn bản pháp luật về khai báo, thống kê, báo cáo nên thiếu quan tâm đến công tác ATVSLĐ.

 

Cũng có trường hợp, người sử dụng lao động có biết đến các quy định của pháp luật, nhưng một số chế độ, chính sách đối với NLĐ còn nhiều sai phạm, thiếu sót, như: bệnh nghề nghiệp, bồi dưỡng độc hại bằng hiện vật, chế độ huấn luyện ATVSLĐ, cung cấp phương tiện bảo vệ cá nhân… nên khi TNLĐ xảy ra, DN tìm mọi cách che giấu và tự thỏa thuận, giải quyết bồi thường với nạn nhân.

 

Thực tế hiện nay, các DN trốn đóng hoặc nợ đọng bảo hiểm xã hội, đồng nghĩa với việc các lao động đang làm việc trong các DN này không được thanh toán chế độ khi họ bị TNLĐ nên DN cố tình “trốn tránh” không khai báo TNLĐ.

 

Thời gian qua, Sở LĐ-TB-XH luôn phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong việc khai báo, phối hợp điều tra, giải quyết các vụ TNLĐ trong khu vực có quan hệ lao động (có hợp đồng lao động) và khu vực không có quan hệ lao động (không có hợp đồng lao động). Song thực tế, công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực này vẫn còn nhiều hạn chế.

 

Cụ thể, toàn tỉnh hiện có trên 6.000 DN với số lượng lao động khoảng 60.000 người, trong khi đó, công tác tham mưu, quản lý nhà nước, giải quyết khiếu nại, tố cáo… về lĩnh vực này giao cho Phòng Thanh tra (thuộc Sở LĐ-TB-XH) với 4 biên chế.

 

Rõ ràng, số lượng cơ sở sản xuất kinh doanh, DN nhiều, trong khi lực lượng cán bộ thanh tra lao động mỏng, dẫn đến việc thanh, kiểm tra bảo đảm ATVSLĐ ở các DN, cơ sở sản xuất độ bao phủ còn thấp (trung bình thanh, kiểm tra 40-50 đơn vị/năm), không đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của đời sống xã hội.

 

Mặt khác, quy trình và những biểu mẫu về thống kê, báo cáo TNLĐ hiện hành còn rườm rà, khó thực hiện, gây cho các DN tâm lý ngại ngần. Chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ tính răn đe... cũng là những nguyên nhân dẫn đến việc phổ biến những vi phạm pháp luật về khai báo, thống kê, báo cáo TNLĐ.

 

Để công tác điều tra TNLĐ bảo đảm đúng quy định, đầy đủ, kịp thời giải quyết quyền lợi chính đáng cho NLĐ, các cấp, ngành, chính quyền và các đoàn thể phải dành sự quan tâm đến công tác ATVSLĐ; đồng thời, coi trọng công tác khai báo, thống kê, báo cáo TNLĐ và nhận thức đẩy đủ vai trò và tầm quan trọng của nó.

 

Các quy định, biểu mẫu về lĩnh vực này cũng cần được rà soát, sửa đổi cho đơn giản; hình thức khai báo, báo cáo qua mạng internet cũng cần được xem xét để giảm bớt phiền hà, tiết kiệm thời gian, công sức cho các DN cũng như cơ quan quản lý.

 

Các cơ quan quản lý tăng cường tuyên truyền, quán triệt các quy định của pháp luật về khai báo, thống kê, báo cáo đến các DN, cơ sở sản xuất và đến từng người lao động bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, đi vào chiều sâu để bảo đảm mọi người dân đều có thể tiếp cận được các thông tin về ATVSLĐ.

 

Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra và xử phạt nghiêm minh đối với các DN, nhất là đối với lĩnh vực trọng điểm, có nguy cơ cao về TNLĐ sẽ phát hiện kịp thời và ngăn ngừa TNLĐ.

 

Ông Đoàn Xuân Toản nhấn mạnh: “Người sử dụng lao động cũng cần chủ động, tự giác tìm hiểu, cập nhật các văn bản pháp luật để chấp hành nghiêm túc các quy định về khai báo, thống kê, báo cáo TNLĐ. Đây cũng chính là cơ sở để đơn vị tự xây dựng kế hoạch, giải pháp triển khai công tác ATVSLĐ một cách hiệu quả, góp phần vào sự phát triển bền vững của DN.

 

Điều quan trọng nhất, bản thân NLĐ cũng phải nâng cao ý thức tự giác, tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình, nội quy làm việc an toàn nhằm thấy được giá trị, ý nghĩa và quyền lợi của việc chấp hành tốt ATVSLĐ…”.

Luật ATVSLĐ quy định khai báo TNLĐ, sự cố kỹ thuật gây mất ATVSLĐ thực hiện như sau:   a) Khi xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra TNLĐ, sự cố kỹ thuật gây mất ATVSLĐ tại nơi làm việc thì người bị tai nạn hoặc người biết sự việc phải báo ngay cho người phụ trách trực tiếp, người sử dụng lao động biết để kịp thời có biện pháp xử lý, khắc phục hậu quả xảy ra;   b) Đối với các vụ tai nạn quy định tại điểm a khoản này làm chết người hoặc làm bị thương nặng từ hai NLĐ trở lên thì người sử dụng lao động có trách nhiệm khai báo ngay với cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh nơi xảy ra tai nạn; trường hợp tai nạn làm chết người thì phải đồng thời báo ngay cho cơ quan Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Thùy Lâm