Tháng tư bên dòng Kiến Giang

07:40 | Thứ Bảy, 20/04/2024

(QBĐT) - Quảng Bình đón tháng tư bằng nền nhiệt 39-40 độ. Chớm hè, nhưng mọi người đã cảm nhận được sự khắc nghiệt của thời tiết năm nay. Không còn cái rét ngọt và những bộ quần áo ấm khoe sắc, thay vào đó là những tấm lưng trần của người nông dân ngồi dọc bờ Kiến Giang hóng mát và lũ trẻ òa xuống bến nước để giải nhiệt.

Năm nay, trời ít lạnh, mới đầu tháng tư đã có đợt nắng nóng kéo dài gay gắt. Nắng trải dài trên những con đồi, vạt rừng và đồng lúa. Mới bắt đầu mùa hè nhưng nắng đã rực hồng. Người Lệ Thủy bảo nhau, nắng táp vào mặt dễ say song vụ mùa năm nay sẽ trúng lớn.

Người quê tôi rất lạ. Không sợ bão, lũ và hạn hán. Không sợ nghèo khó bủa vây. Vì thế, trong lời hát ru có câu: “À ơi…nắng tháng tư Mạ bồng con đi chợ Tréo rồi léo về chợ Hôm/Đến khi mô roọng (ruộng) mềng (mình) hết nác (nước) thì cha con sẽ về”.

Tôi dò hỏi các vị lão làng mới hay, ngày trước khi ra Tết, hầu hết nhà nào cũng đói nên đàn ông bôn ba lên rừng xuống biển để làm việc nuôi vợ con. Thế nhưng khi hè đến, nắng to, họ sẽ về cứu lúa và mang lại hạnh phúc cho gia đình.

Mỗi khi tháng tư đến, tôi nhớ lại ký ức hồi bé cùng ông nội và các cụ câu lạc bộ hò khoan làng Mỹ Lộc đi tắm sông. Mặt trời chưa lấp ló đầu ngọn tre là các cụ đã tập trung ở bến sông. Những câu hò vang lên khởi động cho ngày mới: “Bước cẳng (chân) xuống sông lòng như mở hội/Thử hỏi năm này thóc lúa nhiều không/Trên trời mây trắng như bông/Dưới sông có con cá lội/Chúng ta bơi bơi nào..”.

Các cụ tuy đã lớn tuổi nhưng tinh thần vô cùng minh mẫn, bàn tay các cụ như những mũi chầm của đò bơi rẽ nước sang bên kia sông. Có những bàn tay đã qua hơn 70 mùa hè thế mà không hề làm phiền con cháu. Họ tự chăm sóc bản thân, giặt giũ áo quần ở bến sông và vẫn ra đồng như đi chiến trường đánh giặc.

Bên dòng Kiến Giang xanh ngắt, các cụ người cao tuổi ngồi hàn huyên, tâm sự về lẽ đời và trao truyền kinh nghiệm về việc giữ gìn nền nếp gia phong, truyền thống dòng họ và cách thức đối phó với những trận nắng to đang về. Tôi nhớ những ngày hè gay gắt ấy, các cụ sôi nổi trò chuyện vui vẻ với những ấm nước chè xanh đặc quánh. Hương chè xanh ngan ngát, đưa hương lan dần xuống con sóng ở bến sông.

Chiều đến, hầu hết người Lệ Thủy hai bên tả ngạn và hữu ngạn dòng Kiến Giang đều xuống bến. Gió sông mát rười rượi, thi thoảng có những con đò khua mái chèo hướng lên chợ Tréo. Mọi người quây quần cùng con nước. Các cụ già dùng cái gáo dừa, có cán dài múc nước dội cho nhau. Bọn trẻ lao mình nhảy xuống sông từ những cây cao. Nước bay lên tung toé. Cơn nóng tan biến dần, lặn sâu vào lòng đất.

Tháng tư vừa đến, ai cũng thấy hè đã về. Cái nóng như ở Hỏa Diệm Sơn song mọi người thấy xôn xao đến lạ. Tháng tư đổ lửa, trời như cao hơn và mùa thi cho học sinh, sinh viên lại sắp về. Trong cái nắng tháng tư năm này, tôi lại nhớ đến bao ngày đi chăn trâu, cắt cỏ, thả diều và đằm mình dưới sông. Những dự định và ước mơ ngày ấy tuy lấm lem bùn đất song giờ đây vẫn còn tươi rói cảm xúc.

Đợt nắng đầu mùa, tuy chưa có gió Lào nhưng người quê tôi đã cảm nhận được một mùa hè nắng rát. Hơi nóng đã phả lên cánh đồng lúa đang thì con gái. Tháng tư mới về đã làm sạm đen làn da của người nông dân nhưng báo hiệu một vụ mùa phơi thóc rực rỡ trên con đường làng vàng rộm, thơm mùa toóc rạ. Tôi đã nhìn thấy những hạt mồ hôi rịn ra ướt đầm lưng áo của biết bao người dân trên các thửa ruộng và các công trình xây dựng. Biết, hiểu và thương chợt thấy mình lớn lên trong từng cơn nắng hạ.

Tháng tư xưa và nay tuy có nhiều cái khác. Những đợt nóng ít nhiều ảnh hưởng đến người dân quê song tình quê, vẻ đẹp quê không có gì thay đổi. Với người Lệ Thủy, tháng tư đến là dịp các bà, các mẹ, các em thơ và những cô thiếu nữ xuống dòng Kiến Giang để khỏa mát, cùng nhau ngân nga giai điệu hò khoan xứ Lệ, cùng nhau kể bao chuyện buồn vui đã qua.

Ngô Mậu Tình

Tháng tư bên dòng Kiến Giang

tin liên quan