(QBĐT) - Chưa bao giờ như năm nay, ngư dân đánh lộng ở Quảng Bình mất mùa ruốc. Mất mùa ruốc, nhiều nghề cũng lao đao...
Con ruốc thất bát
Con ruốc là loài giáp xác, thân mảnh nhỏ, miền Nam gọi là khuyếc, miền Bắc gọi là moi. Nhỏ nhưng là cứu cánh ngàn vạn đời nay cho ngư dân vùng biển đánh lộng. Từng một thời không có bột ngọt, ruốc là gia vị tuyệt vời nhất được ưa chuộng khắp nơi ở Việt Nam. Và nay, ruốc lại có mặt trong cả các căn bếp sang trọng của nhà hàng khách sạn lừng danh.
Nhưng từ sau Tết đến nay, ngư dân các làng biển bãi Ngang từ mũi đèo Ngang (Quảng Trạch), đến chân Hạ Cờ (Lệ Thuỷ), lại phải chờ đợi mùa ruốc bội thu như các năm. Không có ruốc, lão ngư Lê Hồng (Quảng Xuân, Quảng Trạch) nói: "Ra khơi mấy chục chuyến. Chỉ có cái thuyền nan nhỏ, sức máy nhỏ, chỉ biết đánh lộng, gần bờ. Mỗi năm từ tháng giêng đến tháng bảy, năm mô cũng bắt cả tấn ruốc mỗi chuyến, có khi đến vài tấn. Năm nay, tháng mô cũng ra vô vài chuyến, rứa mà tìm mãi cũng chỉ vài yến ruốc. Thất bát mùa màng làm ruốc rồi".
 |
| Mất mùa ruốc, mỗi ngày đêm đánh cá nục gần bờ cũng chỉ được một hai yến cá, không đủ tiền dầu đèn. Ảnh: M.P |
Làng biển bãi ngang không luồng lạch lớn, chẳng có thuyền to bám biển xa bờ, chỉ dùng sức lực con người chọi lại với sóng cả, cần mẫn tìm kiếm luồng ruốc nhằm duy trì cuộc sống. Nhưng năm nay, ruốc mất mùa, ngư phủ cần mẫn mấy cũng chẳng được trời thương.
Nhìn từng con nước đuổi nhau vào bờ, ngư dân Trương Thuỷ (Đồng Hới) nói: "Mỗi mùa ruốc năm trước, cao điểm có nhà kiếm được vài trăm triệu. Chừ vài triệu cũng chẳng có". Câu chuyện của ông bên chân sóng là sự hoài niệm của những năm trước mùa ruốc làm không kịp bán. Nay, ra chuyến nào, về trắng chuyến đó, được chăng chỉ vài chục kg cá không bù tổn tiền dầu.
Ngồi với ông trên cát, ông Thủy tả những đàn ruốc đi đặc mặt biển. Có đàn đậm đỏ chiếm mất màu xanh của đại dương đến hàng mẫu, lặn sâu 12 sải tay vẫn đặc quánh ruốc. Những lúc gặp đàn ruốc như thế, thuyền đánh lộng kéo lưới cả ngày không hết ruốc. Ngày hôm sau, ra vùng biển đó, lần theo dòng hải lưu, xuôi theo lối đi của nước vài hải lý, họ lại bắt gặp đàn ruốc cũ, nhưng nó đã kịp nhập vào đàn ruốc mới, đánh bắt cật lực, vẫn không hết ruốc, đánh bắt vài tháng, nửa năm, có khi đến cả năm.
Đó là câu chuyện của năm trước, năm nay ngư dân chờ mãi vẫn không thấy mùa ruốc về.
Ruốc không về nhiều nghề lao đao
Thống kê chưa chính thức, có chừng 30.000-50.000 người sống bằng các nghề phụ thuộc vào con ruốc. Nhưng năm nay, thất bát mùa ruốc nhiều gia đình lao đao. Bà Nguyễn Thị Đuốc (Hải Thành, Đồng Hới) nói: "Tui làm đuốc (ruốc) có tiếng nhất vùng, năm mô cũng có người ở Hà Nội đặt cả tấn, rứa mà năm ni chẳng có mà làm". Bà đã 90 tuổi, nhưng chưa nghỉ ngơi vì tay nghề làm ruốc thượng thặng, vậy mà năm nay bà ngồi không nhìn chum, vại rỗng tuếch đến nẫu lòng.
 |
| Những thuyền đánh ruốc trống không sau một ngày dài tìm ruốc ở vùng biển bãi ngang Hải Ninh (Quảng Ninh). Ảnh: M.P |
Trên một bờ biển làng, ông Trương Thẳm (Bảo Ninh, Đồng Hới) nói: "Ruốc mất là cá nghề lộng cũng hiếm hoi luôn. Cá nục mộng ăn ruốc. Ruốc không về thì cá nục mộng và các loại cá khác cũng chẳng vô gần bờ mần chi. Mỗi chuyến đi chỉ bắt được vài chục cân cá nục, không đủ phí dầu đèn. Thất bát một loài là thất bát cả mấy nghề luôn chú ơi".
Trên biển lộng mất mùa thì nghề dệt lưới bắt ruốc cũng giảm sụt theo. Cá nục giảm, nghề nước mắm cũng giảm. Nghề biển, sớm hôm nắng gió, một nghề thất bát cả mấy nghề cũng vướng vào lao đao.
Minh Phong