(QBĐT) - Năm qua, trong bối cảnh tình hình tội phạm, các tranh chấp dân sự và khiếu kiện hành chính diễn ra phức tạp, cùng với vị trí trung tâm trong chiến lược cải cách tư pháp đã đặt ra cho hệ thống Tòa án nhân dân (TAND) nhiều nhiệm vụ rất nặng nề. Tuy nhiên vượt qua những khó khăn, ngành Tòa án tỉnh đã đạt được những thành tích đáng ghi nhận.

Một trong những kết quả nổi bật trong hoạt động xét xử của ngành Tòa án năm 2014 là chất lượng giải quyết, xét xử các loại án ngày càng được nâng cao và cùng với đó là tỷ lệ các vụ án bị cấp phúc thẩm, giám đốc thẩm hủy và sửa giảm rõ rệt.

Trong tổng số 2.015 vụ án các loại thụ lý của năm, toàn ngành đã giải quyết 1.968 vụ án các loại (đạt 97,7%). Hình phạt mà Tòa án áp dụng đối với các bị cáo về cơ bản đảm bảo nghiêm minh, đúng quy định, tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình hiện nay. Các vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng đều được ngành Tòa án khẩn trương nghiên cứu hồ sơ để đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh, đáp ứng yêu cầu chính trị của địa phương.

Quán triệt ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo TAND Tối cao về khắc phục việc cho hưởng án treo không đúng quy định, nên nhìn chung các trường hợp được xử án treo đều bảo đảm có căn cứ pháp luật. Đối với các tội phạm về tham nhũng, Tòa án đã tiến hành xét xử nghiêm khắc, đặc biệt là đối với những đối tượng chủ mưu, cầm đầu, đối tượng lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt hoặc làm thất thoát  tài sản của Nhà nước.

Chất lượng giải quyết, xét xử các loại án của Tòa án ngày càng được nâng cao.

Có được kết quả đó, theo ông Nguyễn Thanh Xuân, Chánh án TAND tỉnh là nhờ, trong quá trình xét xử các vụ án hình sự, toàn ngành đã thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 48-CT/TW ngày 22-10-2010 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới. Bên cạnh đó, ngành cũng đã chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp xác định các vụ án điểm để tập trung điều tra, truy tố, xét xử.

Qua hoạt động phối hợp này đã thống nhất được những vấn đề còn có ý kiến khác nhau, nhằm bảo đảm giải quyết tốt vụ án, tránh tình trạng trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung nhiều lần giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, dẫn tới kéo dài thời gian giải quyết vụ án.

Trong hoạt động xét xử, để đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm, ngành Tòa án đã tăng cường công tác xét xử lưu động tại các địa phương, cơ sở nơi xảy ra vụ án hoặc các địa bàn trọng điểm về một số loại tội phạm nhất định. Năm qua, ngành Tòa án đã tổ chức 89 phiên tòa xét xử lưu động, tăng hơn cùng kỳ năm trước 3 vụ, góp phần làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật và tinh thần đấu tranh phòng, chống tội phạm trong quần chúng nhân dân.

Đối với các vụ việc dân sự, ngành luôn quan tâm thu thập chứng cứ, rà soát bản án trước khi ban hành, nên đã góp phần hạn chế số lượng các bản án tuyên không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự. Bên cạnh đó, công tác hoà giải, đối thoại trong quá trình giải quyết cũng được chú trọng.

Tuy vậy, qua đánh giá, chất lượng giải quyết một số vụ án của ngành Tòa án chưa cao; tỷ lệ các bản án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của thẩm phán có giảm so với các năm trước, nhưng chưa giảm mạnh. Việc tranh tụng tại phiên tòa ở một số vụ án còn chưa thực chất và hiệu quả.

Công tác giám đốc kiểm tra, giám đốc việc xét xử được duy trì thường xuyên và nghiêm túc. TAND tỉnh đã tổ chức các đoàn công tác tiến hành kiểm tra 1.383 hồ sơ vụ án và 522 hồ sơ thi hành án hình sự tại 8/8 Tòa án cấp huyện. Ngoài ra, TAND tỉnh còn duy trì chế độ kiểm tra và báo cáo đối với các Tòa án cấp huyện về các nội dung như: Án tuyên không rõ ràng, phạt tù nhưng cho bị cáo hưởng án treo không đúng quy định của pháp luật.

Qua đó kịp thời phát hiện và chấn chỉnh các sai sót về chuyên môn, nghiệp vụ và tháo gỡ các khó khăn, bất cập trong quá trình giải quyết các vụ án. Bên cạnh đó, việc tiếp nhận đơn thư được các đơn vị trong toàn ngành thực hiện nghiêm túc. Trong năm 2014 toàn ngành đã tiếp nhận 58 đơn, trong đó đã giải quyết 53 đơn thuộc thẩm quyền.

Tuy nhiên, theo nhận định về tình hình tội phạm, các tranh chấp dân sự và khiếu kiện hành chính sẽ còn diễn biến phức tạp, với vị trí trung tâm trong chiến lược cải cách tư pháp, để hoàn thành tốt nhiệm vụ trong năm 2015, ngành Tòa án cần tiếp tục bám sát thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, của TAND Tối cao, của Tỉnh ủy và Hội đồng nhân dân tỉnh; gắn việc thực hiện các nhiệm vụ công tác của tòa án với việc thực hiện các yêu cầu của cải cách tư pháp, đặc biệt thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2-6-2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, bảo đảm dân chủ, công khai, đúng quy định của pháp luật, hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung không đúng quy định của pháp luật và khắc phục triệt để tình trạng xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm.

Mặt khác, ngành cần tăng cường công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức toà án trong sạch, vững mạnh; tăng cường kỷ luật công vụ; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện cuộc vận động “Nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của đội ngũ thẩm phán, cán bộ, công chức Tòa án nhân dân” trong toàn hệ thống Tòa án nhân dân tỉnh, gắn với phong trào thi đua “Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư” với phương châm “gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”.

P.V