(QBĐT) - Khoảng 5 năm trở lại đây, sự biến đổi khắc nghiệt của khí hậu đã khiến nạn cát chảy ở xã Hồng Thủy (Lệ Thủy), ngày một trở nên khó lường. Hàng chục ha đất nông nghiệp và nhiều nhà dân của địa phương này đã bị cát chảy vùi lấp, làm đổ sập...
Xã Hồng Thủy hiện có 1.952 hộ, với 8.625 nhân khẩu, sống phân bố tại 9 thôn. Toàn xã có 4 khe nước lớn chảy trên cát (dọc hai bên khe đều có đông dân cư sinh sống), gồm: Phú Xuân, Bến Mốc, Thạch Trung, Đông Hải. Hiện tại, dọc theo các khe này đều có hệ thống đê bao bảo vệ song độ an toàn chưa cao. Sau những trận lũ lụt dồn dập tháng 10 – 2011, chúng tôi đã có dịp trở lại xã Hồng Thủy để chứng kiến cảnh cát chảy “tấn công” nhà dân và ruộng đồng nơi đây.
Dẫn chúng tôi đi dọc khe nước chảy Thạch Trung, anh Hoàng Minh Giáp, cán bộ Văn phòng UBND xã Hồng Thủy chỉ tay rồi nói: “Từ bao đời nay, nhân dân Hồng Thủy sống dọc theo các khe cát đều tương đối an toàn. Tuy nhiên, khoảng 5 năm trở lại đây thì nạn cát chảy theo nước lũ bổng chốc trở nên khó lường và nguy hiểm...”.
 |
| Một đoạn đê bao ở khe Thạch Trung bị nước lũ xé toang. Ảnh: Văn Minh |
Hoàng Minh Giáp còn cho biết thêm: Cách đây khoảng chục ngày, nước lũ không biết từ đâu dồn về cuốn theo cát tràn lên cả hai bên triền đê rồi ùa vào làm ngập gần 100% nhà dân ở thôn Thạch Trung. Nơi thì ngập lụt sâu trên 1 mét, có nơi trên 2 mét. Trước đó, người dân sinh sống dọc theo hai bên khe Thạch Trung đã cắt cử người đi canh tuần đê để kịp thời có biện pháp xử lý, bảo vệ. Sức người thì có hạn, khi nước lũ bắt đầu tràn qua thành đê, cứ đắp bên này thì nó lại trào sang bên kia nên người dân bên nào cũng trực để giữ đê"...
Rời thôn Thạch Trung, chúng tôi tiếp tục sang khu vực dân cư sinh sống dọc theo các khe Phú Xuân, Bến Mốc, Đông Hải. Tuyến đê bao bảo vệ dân cư, ruộng đồng nhân dân dọc theo các khe nói trên cũng trong tình trạng tương tự khe Thạch Trung.
“Sau trận lũ lụt trung tuần tháng 10 – 2011 được mấy ngày, chúng tôi nhanh chóng thuê máy múc về đắp lại một đoạn đê Thạch Trung bị vỡ do lũ trong 3 ngày liên tục mới hoàn thành, nhưng chỉ sau một trận mưa tiếp theo, tuyến đê này cũng bị nước lũ xé toang cả hai phía. Năm nào địa phương cũng bỏ ra hàng chục triệu đồng để nạo vét cát dưới khe và gia cố lại hệ thống đê bao. Tuy nhiên, khi lũ về thì cát lại tiếp tục “trồi lên” khiến mực nước chảy theo các khe lại cao hơn nền nhà dân... Không những thế, lũ đã khiến cát chảy tràn tứ tung vùi lấp ruộng, vườn, nhà ở của nhân dân.”- ông Lê Văn Thành, Chủ tịch UBND xã Hồng Thủy cho biết.
 |
| Ruộng đồng của bà con xã Hồng Thủy (Lệ Thủy) bị cát vùi lấp. Ảnh: Văn Minh |
Theo thống kê sơ bộ của địa phương này, khoảng 5 năm trở lại đây, nạn cát chảy, lũ cát đã vùi lấp khoảng 30 ha đất sản xuất nông nghiệp, làm đổ sập nhiều nhà dân và hàng chục hộ buộc phải di dời vì sợ lũ cát gây nguy hiểm. Tại thời điểm này, toàn xã có khoảng 70 hộ vẫn đang nằm trong vùng nguy hiểm cần phải được di dời khẩn cấp. Nếu tính tổng số hộ bị ảnh hưởng khi có sự cố vỡ đê do lũ lụt thì toàn xã có hơn 500 hộ.
Là xã nghèo của huyện Lệ Thủy nên Hồng Thủy không thể đủ sức bỏ tiền gia cố đê bao dọc theo các khe cát bằng hệ thống bê tông. Hàng năm xã chỉ thực hiện trồng cây dọc theo các triền đê, nạo vét luồng lạch... từ nguồn kinh phí phòng chống lụt bão của tỉnh, huyện chuyển về.
Văn Minh