(QBĐT) - Mỗi dịp Tết đến, khi người lớn say sưa hoài niệm “Tết ngày xưa” của mình, thì dường như con trẻ chẳng mấy quan tâm tới những giá trị truyền thống ấy. Với hầu hết trẻ em hôm nay, Tết chỉ đơn giản là thời điểm các em được nghỉ học, mặc quần áo đẹp và nhận phong bao lì xì. Nhưng để “neo” lại những giá trị văn hóa Tết trong lòng con trẻ, nhiều trường học và các gia đình đã có những cách làm hay và mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc

Nhiều gia đình vẫn giữ truyền thống chúc Tết ông bà vào sáng mồng 1 Tết

Theo phong tục cổ truyền Việt Nam, Tết Nguyên đán trước hết là Tết của gia đình. Như một thói quen linh thiêng và bền vững nhất, mỗi năm Tết đến, dù đang ở đâu, làm gì... ai cũng mong muốn và cố gắng trở về đoàn tụ với gia đình. Những ngày giáp Tết, không khí thật náo nức nhộn nhịp. Từ già trẻ, trai gái đều hào hứng lau dọn nhà cửa, đi chợ Tết xin câu đối về thờ. Chiều 23 lại chuẩn bị để đưa ông Táo về chầu trời. Trong ký ức của nhiều người hôm nay, cảm giác thích nhất là được ngồi cạnh bà vừa lau lá dong, vừa học cách gói bánh chưng và nghe bà kể chuyện ngày xửa ngày xưa. Bên bếp lửa hồng phảng phất mùi khói, cả gia đình lại quây quần bên nhau chuyện trò rôm rả. Đó là Tết của những ngày xưa cũ.

Ngày nay, khi cuộc sống hiện đại cứ kéo con người vào guồng quay tất bật, vội vã, những giá trị đón Tết truyền thống cũng trở nên nhạt nhòa. Anh Hoàng Đại Hà (Xuân Thủy, Lệ Thủy) trò chuyện với chúng tôi mà không giấu được nỗi trăn trở: Ngày trước, cứ mỗi khi Tết đến là mình mừng lắm. Ký ức Tết truyền thống mà mình và những bạn bè thế hệ mình trải qua đó là bếp lửa hồng, bánh tét, được ngồi xem mẹ làm mứt gừng, háo hức phụ ba mẹ trang hoàng nhà cửa. Giờ con cái mình thì chẳng mấy hào hứng với những việc đó. Làm thế nào để con cái chúng ta được trải nghiệm và không thờ ơ với những giá trị Tết truyền thống, phần trách nhiệm lớn nhất là của gia đình và các trường học”.

Dẫu phải đối diện với không ít những khó khăn của buổi đầu mới thành lập, nhưng năm nào cũng vậy, cứ vào dịp cuối năm, Trường tiểu học Chu Văn An (Đồng Hới) lại tổ chức cho các em một lễ tất niên nhiều cảm xúc. Cũng chính trong dịp đặc biệt này, nhiều hoạt động ý nghĩa, mang màu sắc truyền thống được tái hiện lại như: dạy gói bánh chưng, viết câu đối, thi sắp xếp mâm ngũ quả đẹp, tổ chức các trò chơi dân gian... Những hoạt động ấy lại trở nên hấp dẫn, mới lạ trong mắt con trẻ. Trong các em, có không ít những đứa trẻ chỉ biết đến những giá trị truyền thống qua sách báo hay những bài học trong sách vở. Hôm nay, chính các em được trải nghiệm, được tự tay tập gói bánh chưng, viết câu đối Tết... Những đôi mắt tròn xoe, thích thú khi được thầy cô giáo dạy bài học về nghi lễ ngày tết, về cách ứng xử văn minh khi nhận quà, được tự tay lau lá, được học cách gói bánh chưng. Và rồi sản phẩm đầu tay đó được các em mang về nhà đặt lên bàn thờ như một món quà cho tấm lòng chân thành và sự tâm huyết của thầy và trò trao gửi tới gia đình.

Dạy gói bánh chưng tại Trường tiểu học Chu Văn An

Với những đấng sinh thành và với cả với những người thầy giáo, cô giáo, hạnh phúc đôi khi chỉ đơn giản là nhìn thấy được những đôi mắt đen, to tròn, thích thú của con trẻ, được thấy con em mình trưởng thành lên trong từng nếp nghĩ. Dù rất bận rộn mỗi dịp Tết đến nhưng gia đình chị Nguyễn Thị Thu Hồng (Hải Đình, Đồng Hới) vẫn luôn coi trọng việc giáo dục giá trị Tết truyền thống cho ba cô con gái nhỏ. Chị bảo rằng với gia đình chị, Tết chính là thời gian bận rộn nhất khi các con được nghỉ học mà cô giúp việc lại về quê. Cảm giác dường như con trẻ giờ đây chỉ mong Tết bởi là lúc chúng được nghỉ học, được xem TV và chơi máy tính thỏa thích. Để các con khi lớn lên vẫn lưu giữ những ký ức đẹp về Tết, vợ chồng anh chị vẫn cố gắng dành nhiều thời gian, cho các con trải nghiệm Tết thật lý thú và ý nghĩa nhất có thể. “Gia đình không có điều kiện để gói bánh chưng nên quyết định gửi các con lên nhà dì cho các con được trải nghiệm. Hai cô chị lớn háo hức thức dậy từ 5h sáng để quan sát rồi tự tay gói được những cái bánh nhỏ xíu. “Trong khi gói bánh, mình không quên kể lại câu chuyện “Sự tích bánh chưng, bánh dày” cho các cháu nghe để từ đó các cháu biết được truyền thống của dân tộc. Cuối cùng thì hai chị em cũng biết được cách gói bánh và háo hức ngồi canh lửa, chờ bánh chín”, chị Hồng cho biết thêm.

Truyền thống đi tảo mộ, chúc Tết ông bà, trao nhau những lời chúc tốt đẹp cho năm mới... vẫn được nhiều gia đình gìn giữ. Với họ, đó là bài học giáo dục có ý nghĩa hơn hàng vạn con chữ khô khan, dạy cho con trẻ biết tri ân ông bà, tổ tiên, biết nhớ về cội nguồn. “Việc trao cho con cái cơ hội được tự tay giúp bố mẹ chuẩn bị Tết, theo chúng tôi là cách tốt nhất để con trẻ có thể hiểu sâu sắc những giá trị truyền thống của Tết Việt Nam. Khi ông bà, bố mẹ cùng trải nghiệm với các con, con cái sẽ hiểu thêm tấm lòng của đấng sinh thành, tình cảm gia đình vì thế mà thêm đong đầy qua năm tháng – điều mà mỗi gia đình đều mong muốn”, chị Thu Hồng chia sẻ.

D.Hương