(QBĐT) - Bệnh lùn sọc đen (LSĐ) lần đầu tiên xuất hiện trên địa bàn tỉnh trong vụ lúa đông-xuân năm 2009 - 2010 và gây hại nặng trong vụ hè-thu năm 2010 với diện tích nhiễm 87 ha. Nhiều vựa lúa mất trắng ảnh hưởng lớn đến kết quả sản xuất.

Từ năm 2011 đến hết vụ sản xuất đông-xuân năm 2016 -2017, trên cây lúa không có bệnh LSĐ gây hại. Tuy nhiên, trong vụ lúa hè-thu năm 2017, bệnh LSĐ đã xuất hiện trở lại, ở một số địa phương, như: Quảng Trạch, Lệ Thủy, Quảng Ninh.,.., đã có triệu chứng bệnh. Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (TT và BVTV) đã gửi mẫu lúa giám định tại Trung tâm Bảo vệ thực vật vùng khu IV và kết quả lúa bị bệnh LSĐ.

Qua kết quả điều tra của Chi cục TT và BVTV, tính đến ngày 6-7-2017, diện tích lúa bị bệnh LSĐ là 2,5 ha, trong đó huyện Quảng Trạch 1 ha, huyện Lệ Thủy 0,5 ha, huyện Quảng Ninh 0,5 ha, thị xã Ba Đồn 0,5 ha.

Cây lúa bị bệnh LSĐ có biểu hiện thấp lùn, lá xanh đậm hơn bình thường,  xoăn ở đầu lá hoặc toàn bộ lá, gân lá ở mặt sau bị sưng lên. Từ giai đoạn làm đòng và khi lúa có đốt, cây bị bệnh thường nảy chồi trên đốt thân và mọc nhiều rễ bất định (rễ mọc ngược), các đốt ngắn lại và cứng. Trên bẹ và đốt thân xuất hiện nhiều u sáp và sọc đen. Cây lúa bị bệnh ở thời kỳ trước làm đòng thì không hình thành bông hoặc bông trổ không thoát,  gây hại ở giai đoạn đòng trổ thì bông bị đen, hạt lép làm ảnh hưởng rất lớn đến năng suất.

Bà con cần thường xuyên thăm đồng, kiểm tra kỹ, phát hiện sớm bệnh lùn sọc đen để có biện pháp xử lý kịp thời.

Bệnh LSĐ do virus gây ra thông qua môi giới truyền bệnh là rầy lưng trắng nên khả năng lây lan nhanh, truyền từ vụ lúa này sang vụ lúa khác. Bệnh gây hại từ khi cây lúa mới gieo cho đến giai đoạn đòng trổ. Đây là bệnh rất nguy hiểm và hiện nay chưa có thuốc để phòng trừ.

Rầy lưng trắng ngoài chích hút gây hại trực tiếp cho cây lúa, còn là môi giới truyền virus gây bệnh LSĐ. Hiện nay, rầy lưng trắng đang có chiều hướng gia tăng, diện tích nhiễm rầy lưng trắng toàn tỉnh là 939 ha. Rầy gây hại ở hầu hết ở các địa phương, đặc biệt như huyện Quảng Ninh, diện tích nhiễm rầy 450 ha, Lệ Thủy 204 ha, TP.Đồng Hới 120 ha, Bố Trạch 60 ha, Tuyên Hóa 50 ha. Mật độ rầy phổ biến là 300 - 500 con/m2, nơi cao 1.500 - 2.000 con/m2, cục bộ 4.000 - 5.000 con/m2.

Ông Hoàng Quang Luyến, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, để chủ động phòng, chống bệnh kịp thời, có hiệu quả, bảo đảm an toàn mùa màng, trước hết, cần thực hiện tốt công tác phòng trừ rầy lưng trắng (môi giới truyền bệnh) và xử lý có hiệu quả cây lúa bị bệnh lùn sọc đen để tránh lây lan. Tiếp đến, phải thực hiện chăm sóc, tưới tiêu hợp lý, bón phân cân đối, bón tập trung và đúng thời kỳ để lúa sinh trưởng phát triển tốt, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh.

Đối với phòng trừ rầy lưng trắng, cần thường xuyên thăm đồng điều tra phát hiện sớm. Khi rầy lưng trắng xuất hiện với mật độ khoảng 300 - 500 con/m2 (từ giai đoạn lúa đẻ nhánh đến đòng trổ), cần triển khai phòng trừ kịp thời theo nguyên tắc 4 đúng, không để rầy truyền bệnh lây lan ra diện rộng.

Nông dân phải thường xuyên thăm đồng, điều tra kỹ, phát hiện sớm triệu chứng bệnh LSĐ trên ruộng lúa để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh lây lan nguồn bệnh. Khi phát hiện cây lúa bị bệnh LSĐ, bà con cần nhổ, vùi những cây lúa bị bệnh. Nông dân tập trung chăm sóc, bón phân cân đối, phun các loại phân bón hữu cơ, vi lượng qua lá giúp cây lúa khỏe, sinh trưởng tốt.

Trên ruộng bị bệnh, nếu phát hiện có rầy lưng trắng hại lúa, cần phun thuốc trừ rầy đồng thời kêu gọi chủ ruộng xung quanh phun thuốc khi có rầy xuất hiện. Bà con báo cho các cơ quan chức năng để kiểm tra, xác định tình hình và có biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả.

Bệnh LSĐ hại lúa là loại bệnh rất nguy hiểm. Khi bệnh đã xuất hiện công tác phòng trừ sẽ rất khó khăn và tốn kém, mà hiệu quả không cao. Vì vậy, nông dân cần hiểu biết về các triệu chứng, tác hại của bệnh, áp dụng các biện pháp phòng, chống một cách triệt để theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn để hạn chế được thiệt hại do bệnh gây ra.

Đặng Thảo