(QBĐT) - Chiến công của mẹ Suốt anh hùng trên sông Nhật Lệ những ngày tháng năm ấy, dường như ai cũng đã biết. Lúc đó, mẹ đã 60 tuổi, mái tóc bạc phơ, nhưng khi giặc Mỹ ném bom để hủy diệt Đồng Hới, mẹ vẫn hiên ngang chở bộ đội, cán bộ vượt sông. Với thành tích đó, mẹ đã được Quốc hội tuyên dương anh hùng vào ngày 1 - 1 - 1967.
 |
| Bác Hồ hỏi chuyện Mẹ Suốt. Ảnh: Vũ Quang Huy |
Trong ngày tuyên dương anh hùng, mẹ cùng những người quê Quảng Bình có thành tích xuất sắc cũng được Quốc hội tuyên dương công trạng và chức danh như mẹ (Trần Thị Lý, Nguyễn Thị Khíu, Nguyễn Thị Kim Huế...), được về Hà Nội dự Đại hội anh hùng chiến sĩ thi đua toàn quốc. Một vinh dự lớn lao là mẹ đã gặp Bác Hồ. Trong lần gặp gỡ ấy, Bác Hồ đã hỏi chuyện mẹ rất thân mật.
Bác chúc mẹ Suốt giữ gìn sức khỏe, gương mẫu với con cháu, làng xóm để có cuộc sống xứng đáng, nhiều người noi theo. Mẹ Suốt rất cảm động trước những lời nói giản dị, ấm áp, nghĩa tình đó của Bác.
Đáng tiếc, lúc về đến nhà, mẹ vẫn chưa được ai tặng một tấm ảnh ghi lại hình ảnh cuộc gặp gỡ lịch sử của vị lãnh tụ tối cao của dân tộc với bản thân mình ấy.
Mãi sau một thời gian, Tỉnh ủy Quảng Bình mới gửi tặng mẹ tấm ảnh quý giá ấy, do cơ quan TTXVN ở Quảng Bình chuyển tặng. Mẹ đã treo tấm ảnh ấy trang trọng chỗ đối diện với bàn thờ tổ tiên, cạnh tấm bằng anh hùng của mẹ. Chiều 22 - 8 - 1968, trong lần trở lại cầm chèo để thay các o dân quân bấy lâu thay mẹ chở khách qua sông, mẹ đã bị bom bi Mỹ giết hại ngay tại bến đò sơ tán (thuộc phường Phú Hải, thành phố Đồng Hới bây giờ), được Nhà nước công nhận là liệt sĩ. Hình ảnh mẹ đã thành đề tài cho nhiều văn nghệ sĩ thể hiện bằng nhiều phương thức nghệ thuật, trong đó có bài thơ nổi tiếng "Mẹ Suốt" của nhà thơ Tố Hữu.
Bức ảnh "Bác Hồ hỏi chuyện Mẹ Suốt", kỷ niệm lịch sử ấy thật là vô giá. Qua nhiều năm tìm kiếm, mới đây, qua một tờ báo của Trung ương phát hành, tôi được biết, tác giả bức ảnh là Vũ Quang Huy. Anh nguyên là phóng viên của TTXVN thời chiến tranh chống Mỹ. Anh đã chụp bức ảnh và gửi tặng Tỉnh ủy Quảng Bình từ những năm 1967.
Hồ Ngọc Diệp