(QBĐT) - Những năm gần đây, do nhiều tác động khách quan và chủ quan, thực trạng môi trường của nước ta nói chung và Quảng Bình nói riêng đang hé lộ nhiều bất cập, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của người dân. Để góp phần chung tay bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, Mặt trận các cấp tỉnh ta đã tích cực triển khai nhiều giải pháp, hoạt động có ý nghĩa. Xây dựng, nhân rộng mô hình khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường (BVMT) là một trong những hoạt động mang nhiều hiệu quả thiết thực.

Trước đây, thôn Văn La, xã Lương Ninh (Quảng Ninh) là một trong những điểm nóng về thực trạng môi trường. Người dân trong thôn chưa hình thành được ý thức bảo vệ môi trường. Nhiều hộ gia đình chăn nuôi xả chất thải, nước thải ra đường làng, hệ thống rãnh thoát nước của thôn, gây bức xúc trong nhân dân.

Thêm nữa, do chưa có tổ thu gom rác thải nên các hộ “tiện đâu vứt đó”... gây mất mỹ quan. Tuy nhiên, từ khi được Ủy ban MTTQVN tỉnh chọn thực hiện điểm mô hình khu dân cư tự quản BVMT, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền đã góp phần tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức của người dân ở đây về BVMT.

Ngay khi bắt tay vào thực hiện, dưới sự hướng dẫn, chỉ đạo sát sao của Mặt trận tỉnh, huyện, Ban công tác mặt trận thôn Văn La thường xuyên đến các gia đình tuyên truyền, vận động bà con nhân dân thực hiện tốt việc phân loại, thu gom rác thải sinh hoạt, xử lý chất thải, nước thải trong sinh hoạt chăn nuôi cũng như khắc phục các thói quen sinh hoạt, sản xuất và tiêu dùng ảnh hưởng đến môi trường.

Tuyên truyền làm thay đổi nhận thức của người dân góp phần đưa đến những hành động tích cực trong công tác BVMT.

Ban công tác Mặt trận lồng ghép nội dung xây dựng khu dân cư tự quản BVMT trong các buổi họp dân, sinh hoạt của các chi hội, đoàn thể nhằm vận động người dân, hội viên tích cực thực hiện.

Nhờ đó, ngay năm đầu tiên triển khai, 100% các hộ gia đình trong thôn đều tự nguyện ký cam kết BVMT với các nội dung như mỗi hộ gia đình đều phải có vật dụng chứa rác thải, chất thải bảo đảm không gây ô nhiễm trước khi đưa đến nơi xử lý; không vứt rác bừa bãi ra đường; bảo đảm an toàn, vệ sinh khu vực công cộng, không phóng uế, vứt xác động vật bừa bãi, không chặt phá cây xanh, thả rông súc vật... Với phương châm “mưa dầm thấm lâu”, giờ đây tất cả người dân trong thôn đều bỏ được những tập quán sinh hoạt mất vệ sinh, nâng cao ý thức giữ gìn, BVMT.

Từ những hiệu quả đã được thấy rõ, mô hình khu dân cư tự quản BVMT  được Ủy ban MTTQVN tỉnh triển khai nhân rộng trên toàn tỉnh và kết quả đạt được đều rất tích cực. Bà Hồ Thị Anh Đào, Trưởng Ban phong trào, Ủy ban MTTQVN tỉnh cho biết: Ngay từ những ngày đầu triển khai xây dựng mô hình, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh đã xác định đây là một mô hình thiết thực và phù hợp với đặc điểm của tỉnh ta.

Chính vì vậy, hàng năm, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng xây dựng kế hoạch, tổ chức khảo sát, đánh giá, thống nhất lựa chọn các khu dân cư, các địa phương còn gặp nhiều khó khăn về môi trường, trong đó tập trung hướng vào các làng nghề truyền thống, địa bàn nông thôn có mức thu nhập thấp và những địa phương có nhiều bức xúc về môi trường để xây dựng mô hình điểm.

Tính đến nay, đã có 4 mô hình điểm  khu dân cư tự quản BVMT cấp tỉnh và nhiều mô hình cấp huyện được duy trì và phát triển. Việc xây dựng các mô hình điểm đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, thói quen của người dân, phát huy năng lực tổ chức thực hiện của đội ngũ cán bộ mặt trận ở cơ sở cũng như các cá nhân tiêu biểu có tiếng nói đối với người dân trong thôn, xóm để huy động sự vào cuộc của cộng đồng chung tay BVMT.

Sau khi được chọn làm điểm mô hình, các khu dân cư đều bảo đảm thực hiện đúng các tiêu chí như 100% hộ gia đình ký cam kết BVMT trong sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt hàng ngày; 100% hộ gia đình tham gia các hoạt động vệ sinh môi trường ở thôn, xóm... Mặt trận đã chủ động phối hợp và tham mưu với cấp ủy, chính quyền ban hành nghị quyết, kế hoạch hành động cụ thể để lãnh đạo và chỉ đạo việc xây dựng mô hình điểm về hoạt động tự quản bảo vệ môi trường tại cộng đồng dân cư; từ đó, xuất hiện nhiều cách làm hay, sáng tạo được hình thành qua việc gắn kết chặt chẽ giữa chi bộ, ban công tác mặt trận với thôn, tổ dân phố và các chi hội đoàn thể, tổ liên gia để BVMT.

Để nâng cao hiệu quả khu dân cư tự quản BVMT, các cán bộ đoàn thể ở cơ sở không chỉ làm nhiệm vụ tuyên truyền mà còn tham gia giám sát, nhắc nhở các hộ dân chấp hành nghiêm túc việc BVMT khu dân cư. Ngoài ra, các khu dân cư còn thống nhất nội dung và xây dựng quy ước giữ gìn vệ sinh môi trường, tổ chức ký cam kết BVMT. Qua thực hiện mô hình, ý thức tự giác giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân đã có những chuyển biến tích cực, nhân dân đã tích cực đấu tranh với các trường hợp cố tình vi phạm. 

Từ thành công trong việc xây dựng mô hình điểm khu dân cư tự quản BVMT, Ủy ban MTTQVN tỉnh tiếp tục chỉ đạo nhân rộng ở tất cả các xã, phường trên địa bàn để từng bước nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân, của cộng đồng trong việc tham gia BVMT, góp phần thực hiện thành công các chương trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.

Đ.Vân