(QBĐT) - Trong tổng số 6.081 hộ nghèo toàn tỉnh được hỗ trợ xây dựng nhà ở theo quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là chương trình 167), Bố Trạch chiếm gần 1/3 với 1.945 hộ. Với tên gọi “nhà 167”, thời gian qua, chương trình đã có những tác động tích cực đến đời sống người dân nơi đây. Tuy nhiên, đến thời điểm này, toàn huyện vẫn còn 113 hộ chưa làm nhà với nhiều nguyên nhân, trong đó khó khăn nhất vẫn là vấn đề vốn...
Tổng số vốn huy động để thực hiện chương trình của huyện Bố Trạch là 37,33 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước cấp cho chương trình là 19,96 tỷ đồng, vốn huy động khác từ Mặt trận Tổ quốc là 6,98 tỷ đồng, vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội là 9,48 tỷ đồng và vốn vay từ Ngân hàng Công thương là 500 triệu đồng.
Tại hội nghị về tình hình triển khai Chương trình 167 trên địa bàn huyện đến tháng 9-2012, đại diện lãnh đạo các địa phương có số hộ chưa triển khai làm nhà đã có nhiều ý kiến, đề xuất nhằm tháo gỡ khó khăn để hoàn thành chương trình vào tháng 12-2012. Theo đó, xã có số hộ tồn đọng lớn nhất là Phúc Trạch với 44 hộ, tiếp theo là Hưng Trạch 18 hộ, Xuân Trạch 9 hộ, các địa phương còn lại có từ 1 đến 7 hộ.
Phân tích về nguyên nhân của sự tồn đọng này, nhiều ý kiến đều cho thấy, vấn đề vốn đối ứng của các hộ dân chiếm phần lớn với 94 hộ. Điển hình là 44/44 hộ ở Phúc Trạch đều đồng ý chủ trương trả lại tiền hỗ trợ vì không có vốn đối ứng. Ngoài số hộ này, Phúc Trạch còn có 6 hộ khác sau khi nhận tiền hỗ trợ từ chương trình thì chỉ tiến hành xây xong phần móng nhà thì để đấy vì... hết tiền. Cùng với Phúc Trạch, Hưng Trạch có 11% số hộ thuộc diện hỗ trợ của chương trình với 271 hộ. Đến thời điểm này, toàn xã có 18 hộ chưa làm nhà, trong đó có 13 hộ thuộc diện già cả, neo đơn, không có nguồn vốn đối ứng. 9 hộ chưa triển khai làm nhà ở Xuân Trạch cũng đồng ý chủ trương trả lại nguồn vốn cho chương trình...
 |
| "Nhà 167" của chị Nguyễn Thị Quế (thôn Phúc Tự Đông, xã Đại Trạch). |
Tuy nhiên, chỉ đạo của tỉnh và huyện là kiên quyết rà soát lại số hộ, tập trung huy động mọi nguồn lực để hoàn thành chương trình, thay vì trả lại nguồn vốn cho Trung ương. Một số giải pháp được bàn đến là vận động thêm nguồn quỹ "Vì người nghèo" ở các địa phương để tăng thêm nguồn hỗ trợ cho các hộ gặp khó khăn về kinh phí. Trên thực tế, giải pháp này đã được xã Đồng Trạch vận dụng để giúp các hộ nghèo trong quá trình triển khai thực hiện chương trình.
Bên cạnh 94 hộ gặp khó khăn về kinh phí, 13 hộ còn lại gặp khó khăn về đất ở. Giải quyết vấn đề này, ông Phan Văn Gòn, Phó bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện đã có kết luận về từng trường hợp cụ thể trong việc chỉ đạo các địa phương tiến hành. Cụ thể là trường hợp các hộ dân thuộc khu tái định cư Khe Su ở Hưng Trạch, hộ dân nằm trong hành lang an toàn giao thông ở Xuân Trạch và thuộc quy hoạch của dự án "treo" Cividec ở Sơn Trạch, các địa phương cần tiến hành thủ tục để trình lên huyện nhằm hoàn tất việc cấp đất ở cho hộ dân theo đúng quy định để tiếp tục triển khai chương trình.
Ngoài những khó khăn mang tính khách quan nói trên, một số địa phương trong quá trình rà soát lập danh sách còn chậm, chưa thực sự sát với tình hình thực tế của địa phương, thông tin khai báo chủ hộ thiếu chính xác dẫn đến việc khi thực hiện thì gặp vướng mắc, nhất là vấn đề vay vốn. Bên cạnh đó, tình trạng tách hộ để “được” hộ nghèo nhằm hưởng lợi từ chương trình diễn ra khá nhiều. Trong tổng số 94 hộ không có khả năng về vốn đối ứng, có khá nhiều hộ nghèo thuộc diện người già neo đơn, hết tuổi lao động, vốn sống chung với con cái, nay tách hộ để hưởng lợi. Với nguồn vốn hỗ trợ từ Chương trình 167 và các kênh khoảng trên 20 triệu đồng, để xây dựng một ngôi nhà đạt chuẩn chương trình với kinh phí xấp xỉ hàng trăm triệu đồng, thì việc người dân “đòi” trả lại vốn cho Nhà nước là điều dễ hiểu.
Thực tế cho thấy, bên cạnh số địa phương có tiềm lực về kinh tế đã hoàn thành 100% số nhà ở của Chương trình 167 như Đại Trạch, Trung Trạch, Hoàn Trạch, ở Bố Trạch vẫn còn các xã nghèo nhưng đã về đích sớm như Cự Nẫm, Mỹ Trạch... Để về đích sớm, các xã nói trên đã biết huy động mọi nguồn lực, đoàn kết hỗ trợ nhau về ngày công, vật liệu xây dựng... để san sẻ bớt khó khăn trong quá trình triển khai dù tổng số hộ nghèo hưởng lợi từ chương trình là không nhỏ (Cự Nẫm 149 hộ, Mỹ Trạch 56 hộ).
Ngọc Mai