(QBĐT) - Chúng tôi ngược lên Cha Lo trong một ngày bất ngờ có nắng ấm như đã chớm hè. Cái vùng đất giao hoà giữa đông và tây Trường Sơn lại như nóng hơn, nắng chói chang hơn. Trong nắng ấm đầu xuân, cửa khẩu quốc tế Cha Lo đang như một công trình xây dựng, hứa hẹn tạo nên những đổi thay vùng biên ải...
 |
| San lấp mặt bằng phía tây Quốc môn. Ảnh: V.P |
Cái sự sôi động về phương tiện và người qua lại cửa khẩu quốc tế Cha Lo không còn quá bất ngờ với nhiều người. Bởi lẽ khi cái nguyên nhân vừa sâu xa vừa trực tiếp đã được "khởi động" từ cuối năm trước, đó là sự kiện cầu Hữu Nghị 3 nối liền hai nước Lào- Thái đoạn Trung Lào được khánh thành và đi vào hoạt động. Chiếc cầu này như nhiều người ví là kênh đào Xuy-ê, nó khơi thông hành lang đông- tây của không chỉ một, hai mà ba nước Việt- Lào- Thái. Theo báo cáo của Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh, tháng đầu tiên của năm mới 2012 hoạt động xuất nhập khẩu đã có sự tăng trưởng đáng kể tại cửa khẩu này. Số phương tiện, số người xuất nhập cảnh tăng hơn cùng kỳ năm ngoái, như số người xuất nhập cảnh của tháng 1-2012 là 24.638 người, tăng 44% so với tháng 1-2011; kim ngạch xuất nhập khẩu là 13,3 triệu USD, tăng gấp đôi, còn thu ngân sách thì lại tăng gấp 4 lần... Những mặt hàng xuất nhập khẩu chủ yếu là gỗ các loại, thạch cao, trái cây từ Thái Lan, than Hòn Gai, hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng...
Nhưng, là cửa khẩu xuyên qua dãy Trường Sơn hùng vĩ nên khu vực cửa khẩu Cha Lo có những hạn chế, chính xác hơn là sự hiểm yếu, chật hẹp, một bên là vực thẳm, một bên là núi cao, con đường xuyên qua biên giới như một nhát cắt bé nhỏ. Ngay khi cửa khẩu đang trong giai đoạn phôi thai, lưu lượng phương tiện qua lại ít ỏi... cũng đã thấy chật chội. Ý thức được điều này mà cùng với sự đầu tư mở rộng, nâng cấp tuyến đường 12A, trong những năm qua, đặc biệt từ đầu năm 2011 tỉnh ta cũng đã quan tâm mở rộng, nâng cấp khu vực cửa khẩu ngang tầm của một cửa khẩu quốc tế, để đón đầu những bước phát triển mới. Và được sự đầu tư của tỉnh từ nhiều nguồn vốn khác nhau, thời gian qua nhiều công trình lớn đã được triển khai tại cửa khẩu. Vì vậy, bên cạnh chỉ đạo các hoạt động xuất nhập khẩu qua biên giới, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh đã đẩy mạnh chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị thi công xây dựng các công trình ở đây.
Được xây dựng những năm đầu thế kỷ 21, Quốc môn tại cửa khẩu Cha Lo đã không còn sự hoành tráng cần có của bộ mặt quốc gia, tỉnh đã có chủ trương xây dựng lại Quốc môn. Đây là công việc không thuần tuý như xây dựng một công trình dân sinh cụ thể nào, vì vậy tỉnh và Ban quản lý Khu kinh tế cũng đang rất thận trọng trong việc tìm đối tác để thiết kế mẫu Quốc môn đẹp, đúng tầm vóc. Được biết Ban quản lý Khu kinh tế đã có tổ chức thi thiết kế một lần, nhưng xem ra chưa... đạt. Hiện nay, theo sự chỉ đạo của tỉnh, Ban đang tìm đối tác có uy tín về lĩnh vực thiết kế quốc môn để triển khai công việc này. Cùng với ý tưởng xây dựng lại Quốc môn, tại cửa khẩu đã tập trung triển khai san ủi tạo nên mặt bằng đủ rộng để phương tiện tập kết trước lúc tiến hành các thủ tục xuất, nhập cảnh. Sau gần một năm thi công, đơn vị thi công là Công ty TNHH XDTH Trường Thuỷ đã cắt một phần ngọn núi phía đông Quốc môn tạo được mặt bằng hơn 3,5 ha. Lúc này, sau nghỉ Tết các đội thi công của công ty bắt tay vào công việc còn lại như cán nền, xây bạt taluy... Cùng với xẻ núi, các đơn vị thi công cũng đã san mặt bằng, xây kè tạo không gian rộng hơn về phía tây cho khu vực nhà liên ngành... Các công trình này đang được ráo riết xây dựng và sẽ hoàn tất đưa vào sử dụng trong quý 1 năm 2012 này.
 |
| Xe chở hàng từ các nước bạn sang nhập hàng ở cửa khẩu. Ảnh: V.P |
Mặc dù được mở rộng đáng kể, nhưng vẫn chưa đủ mặt bằng cho việc xây dựng hạ tầng phục vụ cho việc tập kết phương tiện, hàng hoá qua lại cửa khẩu. Vì vậy cần có một mặt bằng để giải quyết vấn đề này. Nhưng với đặc thù của khu vực, khó chọn được vùng đất nào đủ rộng để triển khai xây dựng, tỉnh đã phải chọn Bãi Dinh để xây dựng khu chuyển khẩu, cách xa cửa khẩu trên 12 km. Giai đoạn 1 được đầu tư hơn 27 tỷ đồng để xây kè chống xói lở, đường giao thông nội bộ, điện... đến nay giai đoạn 1 của công trình đã hoàn thành về cơ bản, sẽ đưa vào sử dụng trong năm 2012. Giai đoạn 2 của dự án hạ tầng chuyển khẩu Bãi Dinh với mức đầu tư 12,5 tỷ đồng cũng đã được tỉnh phê duyệt...
Việc xây dựng ở Cha Lo đang được triển khai ráo riết theo quyết tâm của tỉnh như đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh đã nói trong chuyến lên kiểm tra tình hình ở đây giữa năm 2011, là phải nhanh chóng tạo một không gian thoáng rộng, công trình xây dựng phải chỉn chu, hoành tráng đúng tầm cửa khẩu quốc tế để thu hút các hoạt động qua cửa khẩu, đón đầu các cơ hội đang đến với tỉnh. Tuy nhiên, việc xây dựng ở đây chưa thật sự năng động, chưa thật sự "sốt ruột" với tỉnh. Nhiều công trình chậm tiến độ, như công trình hạ tầng khu chuyển khẩu Bãi Dinh, kè khu vực nhà liên ngành... Bên cạnh đó việc san lấp mặt bằng phía tây Quốc môn theo chúng tôi là khá xô bồ, thiếu lớp lang, trong khi độ dày san lấp rất lớn đến ba, bốn chục mét. Đặc điểm đất ở đây là nhão khi có mưa nhưng đông cứng rất nhanh khi nắng sẽ tạo nên những "vỏ trứng" mà sau này khi xây dựng trên vùng đất này dễ bị "catsto" trên cạn.
Cùng với việc đôn đốc triển khai xây dựng, Ban quản lý Khu kinh tế đã chú trọng thu hút đầu tư vào đây. Theo anh Phạm Văn Năm, Trưởng ban quản lý Khu kinh tế, đến nay đã có 6 doanh nghiệp đăng ký đầu tư vào Khu kinh tế cửa khẩu Cha Lo với tổng mức đầu tư hơn 88,5 tỷ đồng. Đơn vị cũng đã thành lập bộ phận xúc tiến đầu tư, nâng cấp Websie, phát hành tập san cung cấp thông tin cho nhà đầu tư...
Cũng chính việc chọn khu chuyển khẩu xa cửa khẩu nên sẽ có tình huống phương tiện của các nước bạn phải quá cảnh qua biên giới để tập kết hàng hoá. Trong đó có phương tiện của Thái Lan với đặc điểm là tay lái nghịch. Vì vậy, để giải quyết vấn đề này Ban quản lý Khu kinh tế đã đề nghị tỉnh kiến nghị với Bộ Giao thông - Vận tải cho phép xe tay lái nghịch hoạt động trên tuyến Quốc lộ 12A đoạn từ cửa khẩu về Bãi Dinh. Và cũng để đáp ứng nhu cầu xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu, ban cũng đã đề nghị tỉnh cho phép kéo dài thời gian làm việc đến 22 giờ đêm...
Văn Hoàng