(QBĐT) - Ngày 20-2, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 342/QĐ-TTg về Sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới.

Trong đó, 5 tiêu chí được sửa đổi bao gồm: tiêu chí 7 về chợ nông thôn, tiêu chí 10 về thu nhập, tiêu chí 12 về cơ cấu lao động, tiêu chí 14 về giáo dục và tiêu chí 15 về y tế. Đây chính là “cơ hội vàng” cho các xã sắp sửa về “đích” tăng tốc, đẩy nhanh tiến độ trong lộ trình xây dựng nông thôn mới, đồng thời cũng là “cú hích” mang tính đột phá cho những xã nghèo khó khăn vượt qua rào cản hoàn thành các kế hoạch đặt ra.

Theo Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh, tính đến cuối năm 2012, trong tổng số 141 xã trên địa bàn tỉnh ta: 0,7% xã đạt từ 17-19 tiêu chí; 3,5% xã đạt từ 13-16 tiêu chí; 11,3% xã đạt từ 10-12 tiêu chí; 58,9% xã đạt từ 5-9 tiêu chí và 25,5% xã đạt dưới 5 tiêu chí. Riêng đối với 5 tiêu chí được Thủ tướng Chính phủ mới sửa đổi, nếu chiếu theo nội dung trước đó, số lượng các xã đáp ứng đủ điều kiện khá thấp. Cụ thể, tiêu chí chợ nông thôn có 36/141 xã đạt, tiêu chí về thu nhập chỉ có 8/141 xã đạt, tiêu chí giáo dục có 36/141 xã đạt, tiêu chí cơ cấu lao động mới có 8/141 xã đạt, tiêu chí về y tế có 94/141 xã đạt. Do đó, với việc sửa đổi nội dung 5 tiêu chí này, chắc chắn, nhiều địa phương sẽ rút ngắn được lộ trình xây dựng nông thôn mới.

Chợ Troóc (Phúc Trạch, Bố Trạch) đã được xây dựng từ năm 2004, để đạt chuẩn theo quy định vẫn cần chỉnh trang, cải tạo, mở rộng.

Phúc Trạch là xã miền núi khó khăn của huyện Bố Trạch. Trong đó, vùng trung tâm của xã là vùng đặc biệt khó khăn, nằm trong Chương trình 135. Tính đến đầu năm 2013, xã mới chỉ hoàn thành 3 tiêu chí trong lộ trình xây dựng nông thôn mới (tiêu chí 1 về quy hoạch, tiêu chí 19 về an ninh-trật tự-xã hội và tiêu chí 8 về bưu điện văn hóa). Xã Phúc Trạch là 1 trong 3 xã đạt số lượng tiêu chí xây dựng nông thôn mới thấp nhất của huyện Bố Trạch (cùng với hai xã miền núi Tân Trạch và Thượng Trạch).

Theo ông Nguyễn Xuân Hiền, Chủ tịch UBND xã Phúc Trạch, tín hiệu vui là sau khi 5 tiêu chí được sửa đổi, xã sẽ có nhiều điều kiện để đạt và xúc tiến hoàn thành thêm một số tiêu chí. Đối với mục 14.1 tiêu chí 14 được sửa đổi từ phổ cập giáo dục trung học thành phổ cập giáo dục trung học cơ sở, xã đã có 98% dân số đạt phổ cập trung học cơ sở. Toàn xã sẽ nỗ lực phấn đấu để hoàn thành các nội dung còn lại (tỷ lệ lao động qua đào tạo và tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở được tiếp tục học trung học) để đạt tiêu chí này. Với tiêu chí chợ nông thôn theo quy hoạch và đạt chuẩn theo quy định, chợ Troóc của xã đã được đầu tư xây dựng từ năm 2004 với diện tích 6.000 m2. Để đạt theo quy định chuẩn, chợ Troóc cần được tiếp tục chỉnh trang, cải tạo và mở rộng, nhằm phục vụ tốt hoạt động buôn bán của người dân. Trong khi đó, theo nội dung sửa đổi tiêu chí 12 về cơ cấu lao động (tỷ lệ người làm việc trên dân số trong độ tuổi lao động đạt từ 90% trở lên), xã cũng hứa hẹn sẽ hoàn thành sớm.

Bởi, theo báo cáo hiện trạng lao động năm 2011, xã Phúc Trạch có 4.883 dân số trong độ tuổi lao động với 75% lao động hoạt động trong ngành nông, lâm nghiệp thủy sản; 15% lao động hoạt động trong ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và 10% lao động hoạt động trong ngành dịch vụ, thương mại, hành chính sự nghiệp. Nếu giữ nguyên như tiêu chí cũ là tỷ lệ lao động trong độ tuổi làm việc trong lĩnh vực nông-lâm-ngư nghiệp đạt 35%, thì chắc chắn với một xã miền núi như Phúc Trạch sẽ mất rất nhiều thời gian để hoàn thành.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Xuân Hiền, Chủ tịch UBND xã Phúc Trạch, cũng thừa nhận mặc dù việc sửa đổi 5 tiêu chí sẽ góp phần giúp xã đẩy nhanh hơn tiến độ của lộ trình xây dựng nông thôn mới, nhưng khó khăn vẫn còn nhiều đối với một xã nghèo như Phúc Trạch, đặc biệt là đối với các tiêu chí liên quan đến giao thông, cơ sở hạ tầng, thu nhập. Chẳng hạn như tiêu chí 10 về thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn, mặc dù đã được sửa đổi ở mức thấp hơn (13 triệu đồng/người/năm ở khu vực Bắc Trung bộ trong năm 2012), nhưng nếu tham chiếu với thu nhập bình quân của người dân nơi đây (3,6 triệu đồng/người/năm) thì con số lại quá chênh lệch. Do đó, bên cạnh sự nỗ lực của chính quyền địa phương và người dân, sự hỗ trợ nguồn vốn từ nhiều phía, đặc biệt là nguồn xã hội hóa vẫn là rất cần thiết.

Trong khi đó, đối với các xã đã thực hiện được hơn 10 tiêu chí, việc sửa đổi lần này chính là cơ hội cho những bước sáng tạo đột phá. Xã Lộc Thủy (Lệ Thủy) đã hoàn thành 13 tiêu chí tính đến những tháng đầu năm 2013. Trong 6 tiêu chí chưa đạt có 2 tiêu chí thuộc diện sửa đổi, đó là tiêu chí 10 về thu nhập và tiêu chí 12 về cơ cấu lao động. Ông Dương Công Toản, Chủ tịch UBND xã Lộc Thủy, hồ hởi cho biết, sau khi các tiêu chí được sửa đổi, xã có nhiều cơ hội để rút ngắn lộ trình xây dựng nông thôn mới.

Ví dụ như đối với tiêu chí thu nhập. Theo kế hoạch, xã sẽ đạt tiêu chí này vào năm 2014. Nay, xã hoàn toàn có thể đạt tiêu chí trong năm nay, bởi trên thực tế thu nhập bình quân đầu người của xã đã ở mức 17,5 triệu đồng/người/năm. Đối với tiêu chí về cơ cấu lao động, với yêu cầu đạt tỷ lệ trên 90% người làm việc trên dân số trong độ tuổi lao động, Lộc Thủy có nhiều khả năng hoàn thành bởi bên cạnh nghề nông nghiệp là chính, xã ưu tiên chú trọng phát triển các nghề phụ, đặc biệt là hai làng nghề truyền thống nấu rượu Tuy Lộc và chiếu cói An Xá. Nhờ vậy, tỷ lệ hộ nghèo của xã đã giảm xuống còn 5% trong năm nay.

Theo ông Hồ Thanh Ngọc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp-Phát triển nông thôn, Chánh Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh, việc sửa đổi tiêu chí lần này được xem là động lực lớn cho sự bứt phá của các địa phương trong quá trình xây dựng nông thôn mới. Các tiêu chí được sửa đổi phù hợp và sát với yêu cầu thực tiễn hơn. Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội là những thách thức, đòi hỏi mỗi địa phương phải tiếp tục bám sát thực tiễn, tập trung huy động mọi nguồn lực, phát huy sức mạnh của nhân dân, tăng tốc nhưng không thể vội vàng, hấp tấp. Sắp tới, các huyện, xã sẽ rà soát lại theo bộ tiêu chí sửa đổi để xác định lại những tiêu chí nào đạt, tiêu chí nào chưa đạt.

                                                                                      Mai Nhân