(QBĐT) - Tình trạng sức khoẻ của lái xe là một trong những nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Siết chặt khám sức khỏe lái xe thuộc các đơn vị kinh doanh vận tải, nghiêm cấm những người không đủ điều kiện sức khỏe tham gia giao thông được xem là công việc cấp bách hiện nay.

Ở tỉnh ta, công tác này đang được các ngành chức năng tích cực vào cuộc. Tuy nhiên, để thực sự phản ánh đúng thực tế, góp phần nâng cao hiệu quả cho việc giữ gìn trật tự an toàn giao thông thì vẫn có nhiều điều đáng để bàn.

Quyết liệt vào cuộc

Theo thống kê, toàn tỉnh ta hiện có 21 đơn vị kinh doanh vận tải khách bằng ô tô với 575 lái xe, trong đó, lái xe khách đường dài trên 300km có 35 người. Xác định việc kiểm tra sức khỏe toàn diện cho lái xe là vấn đề cấp thiết, không chỉ giúp các chủ doanh nghiệp biết được tình trạng sức khỏe của lái xe; nâng cao hiệu quả công tác quản lý, có biện pháp phòng ngừa, phát hiện kịp thời lái xe không bảo đảm sức khỏe theo yêu cầu mà hơn hết còn góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông, bảo đảm an toàn trên mỗi hành trình, Sở Giao thông vận tải đã triển khai kế hoạch phối hợp với Sở Y tế về kiểm tra sức khỏe toàn diện đối với lái xe tại các đơn vị kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh.

Kế hoạch được thực hiện từ đầu tháng 3 đến 30-4-2014. Lái xe có thể đến các bệnh viện đa khoa tuyến huyện, thành phố, những nơi bảo đảm về cơ sở vật chất, trang thiết bị để kiểm tra sức khoẻ. Tại đây, lái xe được cân đo, làm các xét nghiệm cận lâm sàng, khám mắt và các thương tật khác, đặc biệt, xét nghiệm về ma túy là nội dung bắt buộc.

Anh Nguyễn Phước Long, một lái xe đường dài ở TP. Đồng Hới cho biết: Giao cho lái xe chiếc xe trị giá hàng tỷ đồng, chủ doanh nghiệp chắc chắn rất lo lắng. Nếu lái xe không bảo đảm sức khỏe sẽ không đáp ứng được yêu cầu công việc, thậm chí gây tai nạn thì tổn thất đối với lái xe cũng như doanh nghiệp sẽ rất lớn.

Việc kiểm tra sức khỏe không chỉ giúp doanh nghiệp biết tình trạng của lái xe mà chúng tôi cũng biết được sức khỏe của bản thân đang ở mức độ nào, có mắc bệnh tật gì không để kịp thời điều trị. Sau khi khám sức khỏe toàn diện, nếu lái xe đủ yêu cầu bệnh viện sẽ cấp giấy chứng nhận sức khỏe và sổ theo dõi, sau đó, định kỳ 6 tháng, lái xe sẽ lặp lại việc kiểm tra sức khỏe.

Ông Trần Anh Tuấn, Trưởng phòng Quản lý vận tải và phương tiện người lái, Sở Giao thông vận tải cho biết: Yêu cầu khám sức khoẻ cho lái xe kinh doanh vận tải đã có từ lâu. Tuy nhiên, trước đây, việc này do đơn vị kinh doanh vận tải đứng ra thực hiện, không có sự giám sát.

Hiện nay, theo quy định, trong quá trình kiểm tra sức khoẻ cho lái xe phải có sự giám sát của cả Sở Giao thông vận tải và Sở Y tế. Ngay khi có công văn của Bộ Giao thông vận tải gửi về, Sở đã nhanh chóng phối hợp với Sở Y tế để thực hiện.

Tình trạng sức khoẻ của lái xe là một trong những nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến an toàn giao thông.

Đến ngày 30-4-2014, toàn bộ các đơn vị vận tải khách trên địa bàn tỉnh đã hoàn thành việc kiểm tra sức khoẻ cho đội ngũ lái xe. Qua kiểm tra 551/575 lái xe, phát hiện 2 trường hợp không bảo đảm sức khoẻ (viêm gam B), không phát hiện lái xe có sử dụng chất ma tuý. Sở đã chỉ đạo yêu cầu các đơn vị vận tải chấm dứt hợp đồng, không sử dụng các lái xe không đủ tiêu chuẩn sức khoẻ và số lái xe không đi khám sức khoẻ theo quy định (24 người); lập danh sách các lái xe đã qua kiểm tra sức khoẻ đủ tiêu chuẩn để điều khiển phương tiện, chỉ đạo các bến xe kiên quyết không cho xe xuất bến khi không có tên trong danh sách nói trên.

Rõ ràng, việc tăng cường kiểm tra sức khoẻ đối với các lái xe kinh doanh vận tải là một "động thái" tích cực nhằm hạn chế tình trạng các lái xe không đủ tiêu chuẩn tham gia điều khiển phương tiện, gây ảnh hưởng không chỉ đến quá trình hoạt động của doanh nghiệp mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tại nạn.

Đã phản ánh đúng thực chất?

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, công tác kiểm tra sức khoẻ cho các lái xe kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh ta đã được tiến hành khá thuận lợi, đồng bộ, hoàn thành đúng thời gian quy định nhờ sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Giao thông vận tải, Sở Y tế và ngành Lao động-Thương binh-Xã hội.

Hơn nữa, so với nhiều tỉnh, thành khác, số lượng lái xe vận tải trên địa bàn tỉnh ta không nhiều, phần lớn là lái xe khách nội tỉnh, taxi và xe buýt. Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa là không có những khó khăn, hạn chế. Và con số 2/551 lái xe không đạt tiêu chuẩn sức khoẻ liệu đã phản ánh đúng thực chất hay không vẫn còn là một "dấu hỏi". 

Có một thực tế không thể phủ nhận là từ bao lâu nay việc kiểm tra sức khỏe cho giới lái xe nói chung, các bác tài kinh doanh vận tải nói riêng hầu như chỉ được thực hiện khi họ đi thi lấy bằng lái xe hoặc khi xin việc làm. Và cơ quan chức năng cũng chưa quy định chặt chẽ việc giấy khám sức khỏe phải do đơn vị y tế nào cấp, do đó người dân có thể dễ dàng có được giấy khám sức khỏe cho đúng thủ tục tại nhiều cơ sở y tế của Nhà nước lẫn tư nhân. Hơn nữa, cũng phải thừa nhận rằng, công tác kiểm tra sức khỏe cho lái xe tại các cơ sở y tế còn khá hời hợt, qua loa.

Thông thường người lái xe không bị khuyết tật, mắt không vấn đề thì xem như đạt khâu khám sức khỏe. Nói cách khác với quy trình, cùng cách khám sức khỏe lâu nay, nếu lái xe có sử dụng chất gây nghiện, các cơ sở y tế cũng khó lòng mà phát hiện. Hiện nay, theo quy định, công tác kiểm tra sức khoẻ cho lái xe vận tải được thực hiện một cách nghiêm túc, có sự giám sát chặt chẽ và phải được tiến hành ở những cơ sở y tế đủ điều kiện.

Theo báo cáo của Sở Y tế, tỉnh ta có 8 cơ sở y tế đủ tiêu chuẩn để thực hiện việc khám sức khoẻ cho lái xe đó là Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cuba Đồng Hới và 7 bệnh viện đa khoa tuyến huyện, thành phố. Để bảo đảm cho việc kiểm tra sức khoẻ được thực hiện nghiêm túc, Sở Y tế đã gửi công văn yêu cầu các cơ sở y tế nói trên triển khai theo đúng quy định tại Thông tư 14/2013/TT-BYT về hướng dẫn khám sức khoẻ và Quyết định 4132/2001/QĐ-BYT ngày 4-10-2001 về "Tiêu chuẩn sức khoẻ người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới"; tiến hành kiểm tra phát hiện sử dụng chất ma tuý và các chất kích thích thần kinh khác đối với lái xe kinh doanh vận tải. Hiện tại, các cơ sở y tế đang tiếp tục đôn đốc thực hiện.

Tuy nhiên, theo đánh giá của cả ngành Giao thông vận tải và ngành Y tế thì mặc dù được kiểm soát chặt chẽ hơn nhưng vẫn còn "khe hở" để lọt đối tượng sử dụng chất gây nghiện. Bởi lẽ, việc giao cho các đơn vị vận tải chủ động khám sức khoẻ cho lái xe của đơn vị nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị vận tải bố trí thời gian để các lái xe tham gia kiểm tra sức khoẻ.

Song, kết quả sẽ khó chính xác, hiệu quả không cao, đặc biệt là việc kiểm tra, xét nghiệm ma tuý vì đã có báo trước về thời gian. Hơn nữa, do không có quy định cụ thể về việc sử dụng loại que thử nào để phát hiện chất gây nghiện nên hiện nay, đa phần các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh ta đều sử dụng loại que thử 2 vạch để kiểm tra sức khoẻ lái xe. Loại que này chỉ xét nghiệm được moocphin và heroin.

Trong khi đó, ma túy có nhiều loại như ma tuý đá, thuốc lắc và các loại ma tuý tổng hợp khác thì loại que này vô tác dụng. Do đó, kết quả kiểm tra sức khoẻ cho lái xe tại các đơn vị vận tải sẽ phần nào khó phản ánh đúng thực tế.

Trao đổi vấn đề này, đại diện lãnh đạo phòng Nghiệp vụ y, Sở Y tế nhận định, nếu dựa vào kết quả khám sức khỏe như hiện nay để phát hiện lái xe có sử dụng chất gây nghiện hay không chỉ mang tính tương đối. Bởi các lái xe có rất nhiều "mánh" để không bị phát hiện nếu đã sử dụng ma túy. Do đó, chỉ có kiểm tra đột xuất, bất ngờ thì kết quả mới chính xác tuyệt đối. Tuy nhiên, để làm được điều ấy, thiết nghĩ, các ngành liên quan phải phối hợp chặt chẽ và đồng bộ hơn.

Đề cập đến công tác kiểm tra sức khoẻ cho lái xe kinh doanh vận tải trong thời gian tới, ông Trần Anh Tuấn cho biết thêm: Sắp tới, Sở sẽ tiếp tục tăng cường công tác khám sức khoẻ cho đội ngũ lái xe kinh doanh vận tải cả hành khách và hàng hoá. Rà soát và kiểm tra hồ sơ của học viên đào tạo lái xe, loại những trường hợp giấy chứng nhận sức khỏe do các cơ sở y tế không đáp ứng quy định của Bộ Y tế cấp.

Đồng thời, nghiêm cấm những lái xe bị phát hiện dương tính với chất ma túy điều khiển phương tiện. Chuyển danh sách những lái xe này cho cơ quan công an để giám sát, nếu bị phát hiện điều khiển phương tiện giao thông đường bộ thì xử phạt bằng hình thức tước giấy phép lái xe trong thời hạn 24 tháng. Hy vọng rằng, những biện pháp xử lý mạnh tay sẽ là "liều thuốc" cảnh tỉnh những lái xe cố tình dùng chất kích thích khi ngồi sau tay lái, bất chấp an toàn của hành khách và người tham gia giao thông.

Đ.Vân