(QBĐT) - Thật khó tin là ở một thôn “sát vách” với hai hồ chứa nước lớn (Cơn Ruộng và Mù U) như Tiền Phong (Thanh Trạch, Bố Trạch) lại có thể lâm vào tình trạng thiếu nước sản xuất nông nghiệp.
Theo ông Nguyễn Văn Hóa, Trưởng thôn Tiền Phong, chỉ có 56/73 ha đất ruộng nơi đây có nước tạm đủ phục vụ sản xuất. Và cũng chính vì thiếu nước, 2 năm trở lại đây, người nông dân Tiền Phong chỉ sản xuất được 1 vụ/năm, với năng suất chỉ từ 40 – 42 tạ/ha. Có lẽ, giờ đây khó ai còn nhớ cũng chính ở thôn này, từng tồn tại một Hợp tác xã nông nghiệp Tiền Phong “nức tiếng”.
Hồ chứa nước Cơn Ruộng sau nhiều lần được nhà nước và nhân dân tu sửa thì nay đã xuống cấp nghiêm trọng. Hệ thống cống quay được Hợp tác xã Tiền Phong trước đây sửa chữa từ năm 1991, đến nay đã nhiều hỏng hóc. Đặc biệt, để hệ thống cống quay hoạt động, phải có người bơi ra giữa hồ để khởi động thủ công.
Ông Nguyễn Văn Hóa, người đảm nhận nhiệm vụ này cho biết, mỗi năm ông phải bơi như vậy tới ít nhất 7 lần. Đây là một công việc không an toàn, đe dọa đến tính mạng, đặc biệt là vào những ngày mùa đông giá rét hay bão lũ tràn về. Ngoài ra, hệ thống kênh mương dài 3,4 km nối từ hồ tới các chân ruộng được xây từ năm 2000 nhiều chỗ bị sập, hư hỏng. Người dân đã đóng góp sửa chữa nhưng không mấy hiệu quả, do kinh phí hoàn thiện đòi hỏi cao hơn. Chính vì vậy, tình trạng thiếu nước vẫn diễn ra triền miên. Ông Lê Văn Tình, Chủ tịch UBND xã Thanh Trạch cho hay, kinh phí để sửa chữa lại công trình thủy lợi Cơn Ruộng khá lớn, khoảng 700 triệu đồng. Xã không đủ khả năng thực hiện, do đó, đang làm tờ trình lên cấp huyện, cấp tỉnh để xin kinh phí.
 |
| Để mở được hệ thống cống quay ở hồ chứa nước Cơn Ruộng, ông Nguyễn Văn Hóa, Trưởng thôn Tiền Phong phải bơi ra ít nhất 7 lần/năm |
Đối với hồ chứa nước Mù U, nối từ đoạn kênh chính có hai kênh phụ (N2 và N4) đưa nước về ruộng thôn Tiền Phong. Ông Nguyễn Văn Hóa, Trưởng thôn Tiền Phong, cho biết hiện nay kênh phụ N2 đã xuống cấp, không tưới tiêu được. Kênh phụ N4 đã hoàn thiện, nhưng trong hiện trạng “đầu thừa đuôi thiếu”. Trong khi, các đoạn kênh hai đầu đã được xây dựng kiến cố xong thì đoạn giữa vẫn “án binh bất động”. Mặt khác, nhiều đoạn ở kênh phụ được thiết kế và xây dựng chưa phù hợp khiến nước vẫn ít khi xuống được các chân ruộng cần tưới ở thôn Tiền Phong.
Hiện tại, Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch đang triển khai “Dự án sửa chữa nâng cấp hồ chứa nước Mù U. Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Quốc Thanh, Giám đốc Ban quản lý các dự án huyện Bố Trạch, cho biết nhiệm vụ chính của dự án là nâng cấp, kiên cố hóa đập ở hồ Mù U, còn hệ thống kênh mương chỉ là những hạng mục nhỏ. Các kênh phụ sẽ do xã đầu tư, nhân dân đóng góp xây dựng. Do điều kiện kinh phí, nên dự án chỉ đầu tư hoàn thiện được hai đoạn đầu và cuối của kênh phụ N4. Riêng đoạn giữa kênh phụ N4, vẫn có thể sử dụng tốt nếu bà con tích cực phát quang, làm sạch. Một số đoạn kênh thiết kế chưa phù hợp theo phản ánh của bà con sẽ được xem xét, đánh giá lại.
Một khó khăn về nước khác ở thôn Tiền Phong là ở ruộng Đồng Vèng (xóm 1 và xóm 2) với diện tích 6 ha. Do ruộng nằm ở phía bên kia quốc lộ, hệ thống kênh mương vẫn còn thủ công, sơ sài, nên nguồn nước tưới thường xuyên thiếu hụt. Mỗi đợt vào vụ mùa, bà con lại huy động nhân công tham gia đào vét mương máng để đủ nước tới. Nhưng, vì đất nhiều cát lún, cho nên, nước có vào được tận chân ruộng cũng bị hao hụt. Người nông dân nơi đây ao ước có một đoạn mương hoàn chỉnh dài khoảng 600m để đưa nước về tận chân ruộng.
Với 75% dân cư làm nông nghiệp, kinh tế còn nhiều khó khăn, việc bỏ ra một nguồn kinh phí không nhỏ để tu bổ, sửa chữa hệ thống thủy lợi là một điều quá sức với bà con nông dân thôn Tiền Phong. Chính vì vậy, mong mỏi nước về luôn là nỗi ám ảnh, trăn trở thường nhật của người dân nơi đây.
Mai Nhân