(QBĐT) - Số tiền thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thu được trong bốn năm qua ở tỉnh ta là gần 100 tỷ đồng. Để thu được số tiền trên thời gian qua ngành Thuế đã triển khai luật thuế mới này một cách tích cực. Tuy nhiên, cũng như những luật thuế khác khó tránh khỏi những vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện...
Trước khi Luật Thuế TNCN có hiệu lực là Pháp lệnh thuế đối với người có thu nhập cao và một số văn bản liên quan khác. Từ ngày 1-1-2009 thực hiện Luật Thuế TNCN, ngành Thuế đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền với nhiều hình thức như đăng tải các nội dung luật thuế và văn bản hướng dẫn thực hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng địa phương, in ấn tờ rơi, tổ chức tập huấn cho các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh để triển khai thực hiện...
Qua gần 4 năm thực hiện, số tiền thuế thu được từ lĩnh vực này gần 100 tỷ đồng. Riêng năm 2012, tỉnh giao kế hoạch thu thuế TNCN là 40 tỷ đồng, 10 tháng đầu năm 2012 số thu là 30,8 tỷ đồng, đạt 78% kế hoạch tỉnh giao. Trong đó thuế TNCN từ tiền lương, tiền công là 16,3 tỷ đồng, thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân là 2,8 tỷ đồng, thu từ chuyển nhượng bất động sản là 9,6 tỷ đồng, thu từ trúng thưởng 1,8 tỷ đồng... Nguồn thu thuế TNCN chủ yếu tập trung ở thành phố Đồng Hới (26,1 tỷ đồng), các địa phương Bố Trạch, Quảng Trạch (trên 1 tỷ đồng), Lệ Thuỷ gần 1 tỷ đồng, còn các địa phương khác dưới 500 triệu đồng...
Phòng thuế TNCN thuộc Văn phòng Cục Thuế tỉnh có nhiệm vụ thu thuế TNCN các cơ quan, đơn vị trực thuộc tỉnh, trung ương trên địa bàn thành phố Đồng Hới và cũng là đơn vị có số thu cao nhất trong tỉnh, riêng 10 tháng đầu năm đã thu 18,5 tỷ đồng trên 30,8 tỷ đồng tiền thuế TNCN mà toàn ngành đã thu được. Đến nay đã có 200 cơ quan, đơn vị đã có số nộp thuế TNCN trên tổng số 700 cơ quan, đơn vị do phòng phụ trách thu thuế TNCN. Trong số cơ quan, đơn vị nộp thuế TNCN trên chủ yếu là các doanh nghiệp (150 doanh nghiệp có số thuế TNCN) như các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải, Ban điều hành Dự án nhà máy nhiệt điện Vũng Áng, Công ty TNHH VLXD Việt Nam...
Có thể nói rằng Luật thuế TNCN có phạm vi áp dụng rộng, liên quan đến nhiều đối tượng, loại hình thu nộp cũng đa dạng như thuế thu nhập từ tiền lương tiền công, thuế thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân, thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản... Đã thế, do biến động của tình hình kinh tế, Thuế TNCN lại nằm trong diện được điều chỉnh miễn giảm (năm 2011) nên càng làm cho việc triển khai khó khăn thêm.
Vì vậy, mặc dù công tác tuyên truyền đã làm khá tốt nhưng khi bắt tay thực hiện vẫn còn nhiều "trục trặc" do cơ sở chưa nắm bắt đầy đủ những quy định của Luật Thuế TNCN và các văn bản hướng dẫn, nhất là những năm đầu triển khai thực hiện. Để giúp các cơ quan, đơn vị trong tỉnh thực hiện tốt thuế TNCN, cán bộ Phòng thuế TNCN đã tích cực giải đáp thắc mắc qua điện thoại, gặp gỡ ở cơ sở, vừa triển khai các đợt kiểm tra quyết toán thuế TNCN ở từng cơ quan, đơn vị.
Theo anh Đoàn Ngọc Tấn, Trưởng phòng thuế TNCN, hàng năm phòng tổ chức kiểm tra quyết toán thuế TNCN từ 30-40 đơn vị, cơ quan trong phạm vi quản lý thu thuế TNCN của phòng. Qua kiểm tra có nhiều vấn đề được cán bộ của phòng trực tiếp giải thích, hướng dẫn để cơ sở thực hiện. Anh Tấn cho biết có những sai sót mà cơ sở thường gặp, như kê khai giảm trừ gia cảnh không đầy đủ, không đúng thủ tục, trùng lắp; kê khai thuế phát sinh theo tháng, quý không đúng quy định, như trong tháng 2 có phát sinh 5 triệu đồng nhưng không thể hiện trong quý 2 mà để đến cuối năm mới kê khai; một số đơn vị khi trả lợi tức cuối năm không trích 5% theo quy định...Việc hướng dẫn để cấp mã số thuế cơ quan thuế triển khai rất sớm nhưng nhiều cơ quan, đơn vị làm không đầy đủ, theo kiểu chưa phải nộp thuế TNCN thì chưa làm mã số thuế vì vậy khi có thuế phát sinh phải nộp thuế với tỷ lệ 20%...
Cùng với những vấn đề trên, một thực tế là có nhiều cơ quan, đơn vị chưa thực hiện quyết toán thuế TNCN hàng năm (có 500 cơ quan, đơn vị thuộc diện quản lý thu thuế của Phòng thuế TNCN Cục Thuế tỉnh). Trong khi theo Luật Quản lý thuế thì đây là việc làm bắt buộc. Thực hiện quyết toán thuế TNCN hàng năm là để góp phần quản lý chặt chẽ về thuế vừa có thể xác định được cơ quan, đơn vị đó có thuộc diện phải nộp thuế TNCN hay không. Còn khi không thực hiện quyết toán thuế TNCN hàng năm thì không thể khẳng định là cơ quan, đơn vị đó không có đối tượng chịu thuế TNCN, hay nói cách khác vẫn có khả năng thất thu thuế TNCN kể cả ở cơ quan nhà nước...
Văn Hoàng