Trung tướng Nguyễn Hữu Cường, Tư lệnh Quân khu 4, Trưởng ban Chỉ đạo diễn tập Quân khu phát lệnh diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh Quảng Bình năm 2014.

(QBĐT) - Trước thất bại của chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" trên chiến trường miền Nam, đế quốc Mỹ chuyển sang chiến lược “Chiến tranh cục bộ" và tăng cường các hoạt động quân sự chống phá miền Bắc.

Nhằm củng cố thế lực và chuẩn bị cho bước phiêu lưu mới, đế quốc Mỹ bắt đầu gia tăng đẩy mạnh các hoạt động quân sự đánh phá miền Bắc, trực tiếp là các tỉnh Khu 4. Vùng trời, vùng biển từ Vĩnh Linh đến Nghệ An bị không quân và hải quân Mỹ xâm phạm trắng trợn. Trước tình hình đó, Bộ Chính trị đã chỉ thị cho các lực lượng vũ trang: “Tăng cường sẵn sàng chiến đấu, phá tan âm mưu khiêu khích, đánh phá miền Bắc của không quân Mỹ”.

Quán triệt và triển khai thực hiện chỉ thị của Bộ Chính trị, gắn với hưởng ứng lới kêu gọi của Bác Hồ “Mỗi người làm việc bằng hai, vì miền Nam ruột thịt” và để đối phó với hành động khiêu khích chiến tranh của  đế quốc Mỹ, Quân khu ủy 4 ra Nghị quyết lãnh đạo thực hiện các yêu cầu mới trên một loạt nội dung, nhiệm vụ cụ thể như, thường xuyên tăng cường tư tưởng và tổ chức, thường trực sẵn sàng chiến đấu cao, tổ chức phát động trong lực lương vũ trang quân khu phong trào thi đua “Mỗi người làm việc bằng hai, để đền đáp lại cho đồng bào miền Nam ruột thịt”.

Quân khu phát lệnh sẵn sàng chiến đấu 24/24 giờ/ngày đối với các đơn vị, địa phương làm nhiệm vụ trên tuyến tiền tiêu và địa bàn trọng yếu. Toàn quân khu tổ chức phong trào vừa sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu bắn máy bay địch. Dân quân tự vệ nòng cốt cho toàn dân mở chiến dịch đào hầm phòng tránh và đã đào được trên 24 triệu hầm. Ở các địa bàn xung yếu, lực lượng vũ trang cùng nhân dân diễn tập sơ tán tránh địch và vây bắt giặc lái nhảy dù, cứu chữa người bị thương.

Đầu tháng 8 năm 1964, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 chỉ thị đi đôi với việc xây dựng và phát triển lực lượng, đẩy mạnh công tác động viên tuyển quân, thực hiện công tác hậu cần tại chỗ, chuẩn bị cơ sở vật chất cho các lực lượng vũ trang hoạt động và chiến đấu.

Sau hàng loạt hoạt động khiêu khích quân sự có hệ thống, ngày 5-8-1964, đế quốc Mỹ dựng lên "Sự kiện Vịnh Bắc Bộ" để đánh lừa dư luận thế giới và trong nước Mỹ, chính thức dùng không quân và hải quân đánh phá, mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại với quy mô lớn và tàn bạo đối với miền Bắc, thực hiện mưu đồ ngăn chặn sự chi viện của bạn bè  quốc tế vào miền Bắc và từ miền Bắc vào miền Nam, phá hoại tiềm lực quốc phòng - kinh tế và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta. Chúng tiến công đánh phá dữ dội cảng Cửa Hội, Vinh - Bến Thủy, Kho dầu Vinh (Nghệ An), cảng Gianh (Quảng Bình), Lạch Trường (Thanh Hóa) và thị xã Hòn Gai, Bãi Cháy (Quảng Ninh). Cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc của không quân và hải quân Mỹ bắt đầu.

Do quán triệt đúng chỉ thị của Đảng, có nghị quyết sát tình hình, tổ chức lực lượng kịp thời, động viên tinh thần bộ đội và nhân dân tốt, nên trong ngày 5 tháng 8 năm 1964, lực lượng vũ trang và nhân dân Quân khu 4 không bị bất ngờ, tổ chức đánh trả một cách quyết liệt. Tại Vinh- Bến Thủy, cán bộ, chiến sỹ Trung đoàn 280 đã phối hợp tốt với các lực lượng tại chỗ trên địa bàn, tạo thế phòng không nhiều tầng, nhiều lớp, ngay từ trận đầu đã bắn rơi tại chỗ 2 máy bay Mỹ.

Ở cảng Gianh, cuộc chiến đấu đánh trả không quân Mỹ của lực lượng vũ trang hết sức quyết liệt, đã thể hiện tối đa tinh thần và ý chí ngoan cường của quân và dân trong thế trận phòng không từ thô sơ đến hiện đại. Tại Lạch Trường, các lực lượng đã hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, lập chiến công. Trong các trận chiến đấu đã xuất hiện nhiều tấm gương chiến đấu dũng cảm, kiên cường bám trụ, không rời trận địa. Ngay trong ngày 5-8-1964, quân và dân ta đã bắn rơi 8 chiếc, bắn bị thương 3 chiếc máy bay Mỹ (riêng các lực lượng trên địa bàn Quân khu 4 bắn rơi 6 chiếc)

Đây là trận đầu tiên quân và dân miền Bắc nói chung, Quân khu 4 nói riêng trực tiếp chiến đấu với không quân Mỹ trên bầu trời miền Bắc. Chiến thắng ngày 5-8-1964 là chiến thắng của sức mạnh chính trị, tinh thần toàn dân tộc, ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược; là biểu tượng của ý chí kiên cường, bất khuất, của trí tuệ và nghệ thuật quân sự Việt Nam được kế thừa và phát triển trong thời đại Hồ Chí Minh; là thắng lợi của đường lối đúng đắn, sáng tạo, quyết tâm chỉ đạo chiến lược tài tình của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh; chiến tranh nhân dân “lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều” của Đảng và dân tộc ta; là ý chí dũng cảm kiên cường, tinh thần chủ động, mưu trí sáng tạo, vượt qua khó khăn gian khổ ác liệt, tìm ra cách đánh có hiệu quả nhất đối với kẻ thù - được trang bị vũ khí hiện đại hơn ta gấp nhiều lần, khi chúng liều lĩnh xâm phạm chủ quyền vùng biển, vùng trời của Tổ quốc.

Chiến thắng trận đầu đã củng cố niềm tin của quân và dân cả nước cũng như bạn bè quốc tế, tạo nên khí thế mới quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, bảo vệ vững chắc hậu phương lớn miền Bắc, tăng cường sức mạnh cho tiền tuyến miền Nam tiến công và nổi dậy, anh dũng chiến đấu lập thêm nhiều chiến công, quyết tâm giành thắng lợi thống nhất Tổ quốc.

50 năm đã trôi qua, nhưng chiến thắng trận đầu ngày 5-8-1964 đã để lại cho chúng ta nhiều bài học quý báu, vẫn còn nguyên giá trị cho hôm nay và mai sau. Đó là phải thường xuyên giáo dục, quán triệt sâu sắc tình hình nhiệm vụ, không ngừng nâng cao cảnh giác cách mạng, nắm chắc âm mưu thủ đoạn của địch, không để bị động bất ngờ trong mọi tình huống. Đó là nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng kẻ thù xâm lược, biết khai thác những điểm yếu, sơ hở của địch và biết tận dụng thế mạnh cũng như vũ khí trang bị hiện có của ta để đánh địch.

Phát huy sức mạnh tổng hợp, trong đó đặc biệt coi trọng công tác tổ chức lãnh đạo, chỉ huy và nắm chắc lực lượng, chỉ đạo chặt chẽ từng giai đoạn của cuộc chiến đấu, bảo đảm yếu tố bí mật bất ngờ, nắm vững thời cơ, vận dụng cách đánh hợp lý đạt hiệu quả cao. Phải giữ vững tính tổ chức, tính kỷ luật, đoàn kết, hiệp đồng và làm tốt công tác chính sách trong chiến đấu. Nhanh chóng làm chủ khoa học kỹ thuật quân sự, sử dụng có hiệu quả các loại vũ khí trang bị kỹ thuật hiện có. Kịp thời rút kinh nghiệm, nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật qua từng trận đánh.

Những bài học kinh nghiệm đó đã được quân và dân Quân khu 4 vận dụng một cách sáng tạo trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, làm nghĩa vụ quốc tế và thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm cho lực lượng vũ trang Quân khu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng.

Trong những năm tới, tình hình thế giới, khu vực và Biển Đông tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp khó lường. Các thế lực thù địch tiếp tục lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền, chủ quyền biên giới, hải đảo để chống phá cách mạng Việt Nam. Phát huy truyền thống và những bài học kinh nghiệm của chiến thắng trận đầu, để lực lượng vũ trang Quân khu 4 luôn chủ động, không bị động, bất ngờ trước mọi tình huống, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm quân sự, quốc phòng của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.

Giáo dục, nâng cao cảnh giác cách mạng, làm cho cán bộ, chiến sỹ và nhân dân phân biệt và nhận rõ đối tác, đối tượng. Đồng thuận và thực hiện nhất quán quan điểm của Đảng trong giải quyết các vấn đề quốc tế bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và phương châm “bốn tránh” (tránh đối đầu quân sự; tránh xung đột vũ trang; tránh cô lập về chính trị; tránh lệ thuộc về chính trị) và “ba không” (không liên minh quân sự; không cho bất cứ lực lượng, tổ chức nào sử dụng lãnh thổ Việt Nam tấn công nước thứ ba; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự tại Việt Nam)...

Phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững mạnh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc và nâng cao chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu, mà trước hết là chất lượng chính trị của lực lượng vũ trang nhân dân 3 thứ quân, làm nòng cốt trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

Xây dựng nhân tố chính trị, tinh thần cho bộ đội sẵn sàng đánh thắng mọi cuộc chiến tranh của các thế lực thù địch xâm lược nước ta. Đặc biệt, xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu, mà cốt lõi là tư tưởng “Dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng”.

Thường xuyên nắm chắc dự báo đúng tình hình; chủ động xử lý có hiệu quả các tình huống theo đúng đối sách, không để bị động, bất ngờ; vừa kiên quyết, khôn khéo trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền, vừa giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, không để nước ngoài tạo cớ, gây xung đột và các thế lực thù địch, phản động, kẻ xấu lợi dụng  gây rối an ninh  chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện kỹ, chiến thuật, rèn luyện kỹ năng chiến đấu; coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật, nhất là vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại; sát với tình huống, phương án tác chiến, phù hợp với từng lực lượng.

Phát huy tinh thần chiến thắng trận đầu, Lực lượng vũ trang Quân khu 4 tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, đẩy mạnh phong trào thi đua quyết thắng, lập nhiều thành tích mới kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 - 22-12-2014), 25 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22-12-1989 - 22-12-2014), hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Lực lượng vũ trang Quân khu 4 (15-10-1945 - 15-10-2015).

Trung tướng Nguyễn Hữu Cường, Tư lệnh Quân khu 4