(QBĐT) - Cách đây 50 năm, trong hai ngày 2 và 5-8-1964, Hải quân nhân dân (HQND) Việt Nam đã anh dũng chiến đấu đánh đuổi tàu khu trục Ma Đốc, đánh thắng đòn tập kích mang tên "Mũi tên xuyên" của không quân Mỹ, bắn rơi nhiều máy bay và bắt sống giặc lái Mỹ trên vùng trời, vùng biển miền Bắc làm nên truyền thống đánh thắng trận đầu của HQND Việt Nam.

Trong chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mỹ, trước nguy cơ thất bại của Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, Tổng thống Mỹ Giôn-xơn đã quyết định đẩy mạnh chiến tranh xâm lược miền Nam và chiến tranh phá hoại miền Bắc Việt Nam. Trung tuần tháng 4-1964, Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ vạch kế hoạch ném bom 94 mục tiêu ở miền Bắc. Tháng 6-1964, chấp hành mệnh lệnh chiến đấu của Bộ Quốc phòng, HQND Việt Nam đã chuyển toàn bộ Quân chủng vào trạng thái thời chiến.

Đêm ngày 31-7, rạng sáng ngày 1-8-1964, tàu khu trục Ma Đốc thuộc Biên đội xung  kích 77, Hạm đội 7 của Mỹ đã tiến sâu vào vùng biển miền Bắc Việt Nam và gây ra nhiều tội ác đối với nhân dân ta. Với ý chí quyết đánh, dám đánh và quyết tâm trừng trị kẻ xâm lược, ngày 2-8-1964 các tàu phóng lôi 333, 336, 339 do phân đội trưởng Nguyễn Xuân Bột làm chỉ huy đã xuất kích.

Với lực lượng nhỏ bé, bị hạn chế về tính năng, kỹ chiến thuật, lại phải chiến đấu độc lập với loại tàu khu trục lớn của Mỹ, nhưng bất chấp sự chống trả của đối phương, với tinh thần quyết chiến, quyết thắng và ý chí làm chủ vùng biển của cán bộ, chiến sĩ phân đội 3 tàu phóng lôi của HQND đã anh dũng kiên cường chiến đấu, buộc tàu Ma Đốc phải tháo chạy ra khỏi hải phận miền Bắc nước ta, đây là một trận chiến đấu thể hiện ý chí “Dám đánh, quyết đánh và biết đánh” của Hải quân non trẻ lúc bấy giờ.

Đêm 4-8-1964, chính quyền Mỹ đã dựng lên cái gọi là “Sự kiện vịnh Bắc bộ”, vu cáo cho Hải quân Việt Nam cố ý tiến công tàu chiến Mỹ ở vùng biển quốc tế, để lấy cớ ngày 5-8-1964 dùng lực lượng không quân tập kích ác liệt vào lực lượng Hải quân Việt Nam. Chúng sử dụng lực lượng của biên đội tàu sân bay Côn-xten-lây-sơn và Ti-cơ-đê-rô-ga gồm 40 máy bay với 64 lần chiếc máy bay cất cánh, bất ngờ tấn công vào các căn cứ Hải quân từ Hòn Gai (Quảng Ninh), sông Gianh (Quảng Bình), Cửa Hội (Nghệ An) đến Lạch Trường (Thanh Hoá). Tất cả 25 tàu của Hải quân bị tấn công trên một phạm vi dài 250 hải lý bờ biển (1 hải lý=1.853m). Chúng liên tiếp tấn công 3 đợt, mỗi đợt đánh phá 2 địa điểm gần cùng một lúc, đợt nọ cách đợt kia 2 giờ, nhằm tiêu hao lực lượng tàu chiến đấu, quân cảng, kho tàng, nhiên liệu của HQND Việt Nam trong 1 ngày.

Trong trận đầu thử lửa, HQND Việt Nam đã hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội phòng không, công an vũ trang, dân quân tự vệ và quân dân các địa phương đập tan cuộc tập kích bằng không quân của Mỹ, đã bắn rơi 8 máy bay, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống trung uý giặc lái An-vơ-rét (là phi công đầu tiên của Mỹ bị bắt ở miền Bắc). Cùng với thành tích đánh đuổi tàu khu trục Ma Đốc ngày 2-8, chiến thắng ngày 5-8 đã mở đầu trang sử chiến đấu và chiến thắng hào hùng của HQND Việt Nam, khẳng định quyết tâm và ý chí dám đánh, quyết đánh và biết đánh quân xâm lược của ta.

Vùng 3 Hải quân tổ chức huấn luyện kết hợp tuần tra trên biển.

Chiến thắng ngày 2 và 5-8 năm 1964 là thắng lợi có ý nghĩa quan trọng về chính trị, có tiếng vang lớn trên thế giới của quân và dân Việt Nam. Với thắng lợi ấy, HQND Việt Nam đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương công trạng, được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhì, 5 Huân chương Quân công hạng Ba và 142 Huân chương chiến công các loại cho các tập thể và cá nhân đã lập thành tích xuất sắc.

Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã biểu dương: “Tôi rất tự hào về tinh thần chiến đấu của Hải quân ta. Chiến thắng của các đồng chí có ý nghĩa to lớn lắm”. Một năm sau (ngày 5-8-1965), Bác Hồ đã gửi thư khen: “Hải quân đã anh dũng chiến đấu, tích cực diệt địch, bắn rơi máy bay và đánh đuổi tàu chiến Mỹ, đoàn kết lập công; bảo vệ vùng trời, vùng biển của Tổ quốc”. Ngày 2 và 5-8-1964, mãi mãi trở thành ngày truyền thống đánh thắng trận đầu của HQND Việt Nam và của quân, dân miền Bắc.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Hải quân, từ 3 Hải đội tàu chiến đấu, vận tải hỗn hợp, cơ sở bảo đảm, kỹ thuật, hậu cần gặp nhiều khó khăn, Vùng 3 Hải quân đã không ngừng xây dựng, phát triển trở thành một đơn vị chính quy, có phương tiện, trang bị vũ khí hiện đại, cơ sở bảo đảm kỹ thuật, hậu cần đồng bộ, sức chiến đấu và trình độ SSCĐ ngày càng được nâng cao, cùng với các đơn vị trong quân chủng thực sự là lực lượng nòng cốt của chiến tranh nhân dân bảo vệ chủ quyền biển, đảo và thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng của Vùng 3 luôn nhận thức sâu sắc về tình hình nhiệm vụ, trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, nêu cao ý chí khắc phục mọi khó khăn, phấn đấu học tập, rèn luyện nâng cao trình độ kỹ, chiến thuật vươn lên làm chủ phương tiện, vũ khí trang bị. Kiên cường bám biển, vượt qua sóng to gió lớn, thiên tai bão lũ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ quản lý chặt chẽ vùng biển, đảo phụ trách; chi viện SSCĐ bảo vệ quần đảo Trường Sa, thềm lục địa phía Nam và vùng biển Tây Nam, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn ứng cứu nhân dân trong thiên tai lũ lụt, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, của nhân dân; 3 đơn vị của Vùng (Trạm ra đa 535, Tàu HQ 851, HQ 331) được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; Vùng và các đơn vị được tặng 30 huân chương các hạng.

Từ năm 2000 đến nay Đảng bộ Vùng liên tục đạt TSVM, Vùng VMTD; nhiều năm được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng và Quân chủng Hải quân tặng cờ đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua. Hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sỹ, CNVQP được các cấp, các ngành biểu dương, khen thưởng đã góp phần xây đắp nên truyền thống: “Tích cực chủ động, đoàn kết hiệp đồng, làm chủ vùng biển, quyết chiến quyết thắng”.

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực đang diễn biến phức tạp, tình hình biển Đông, nhất là vùng biển do Vùng quản lý tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định khó lường...Nhiệm vụ trên giao cho Vùng hết sức nặng nề và cấp bách cùng với các lực lượng của Quân chủng vừa phải kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thềm lục địa của Tổ quốc, vừa phải giữ vững môi trường hoà bình ổn định trên biển; giữ tình cảm hữu nghị với các nước trong khu vực; đẩy mạnh quá trình xây dựng và phát triển lực lượng tiến thẳng lên hiện đại...

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, tiếp tục tô thắm truyền thống của Quân chủng và của Vùng, đồng thời, phát huy truyền thống đánh thắng trận đầu, Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Vùng 3 xác định cùng với việc đổi mới nâng cao chất lượng hiệu quả công tác giáo dục chính trị phải tăng cường giáo dục truyền thống cho bộ đội, nhất là truyền thống đánh giặc trên sông biển của ông cha ta, truyền thống và những chiến công tiêu biểu của HQND Việt Nam anh hùng qua hơn nửa thế kỷ xây dựng chiến đấu và trưởng thành.

Thông qua đó, bồi dưỡng bản lĩnh, ý chí chiến đấu, niềm tin chắc thắng cho bộ đội, giúp họ biết tiếp thu và phát huy sáng tạo những bài học và nghệ thuật đánh giặc trên sông biển của quân dân ta trong điều kiện chiến tranh hiện đại, chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao. Thường xuyên quán triệt sâu sắc tình hình nhiệm vụ, làm cho bộ đội phân biệt rõ đối tượng, đối tác, chủ động xử lý có hiệu quả các tình huống đúng quan điểm, đường lối của Đảng; đúng đối sách, không để bị động bất ngờ, không để “nước ngoài” tạo cớ gây xung đột trên biển; tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện kỹ chiến thuật, rèn luyện kỹ năng chiến đấu, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật, nhất là vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại, sát đối tượng, sát tình huống phương án tác chiến.

Phối hợp với các tỉnh, thành phố trên địa bàn đơn vị đóng quân đẩy mạnh công tác tuyên truyền biển, đảo tạo sự đồng thuận về nhận thức và hành động của nhân dân đối với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới. Tiếp tục xây dựng các tổ chức đảng TSVM; đội ngũ đảng viên tiền phong gương mẫu, đủ sức lãnh đạo đơn vị hoàn thành nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Tự hào về truyền thống 50 năm đánh thắng trận đầu của HQND Việt Nam và quân dân miền Bắc, cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên Quốc phòng Vùng 3 Hải quân tiếp tục nghiên cứu và vận dụng sáng tạo những bài học kinh nghiệm vào xây dựng lực lượng, chú trọng xây dựng nhân tố chính trị tinh thần và phát huy bài học mưu trí, sáng tạo cho bộ đội đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Tiếp tục phấn đấu xây dựng Vùng 3 Hải quân vững mạnh toàn diện, trong đó tập trung xây dựng Vùng vững mạnh về chính trị, cùng với các lực lượng của Quân chủng Hải quân luôn xứng đáng là lực lượng nòng cốt vững chắc của nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân trên biển.                    

Đại tá Nguyễn Tiến Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chính uỷ Vùng 3 Hải quân