(QBĐT) - Thời gian qua, tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn huyện Quảng Ninh có nhiều diễn biến phức tạp, đáng báo động. Từ thực trạng này, UBND huyện đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm siết chặt hơn nữa công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản của địa phương.

Quảng Ninh có tổng diện tích đất tự nhiên 119.169 ha, với tài nguyên khoáng sản (TNKS) hiện có chủ yếu là các loại như: Đá vôi; cát, sạn lòng sông; sét gạch ngói để sản xuất và làm vật liệu xây dựng; cát vàng mịn làm vật liệu san lấp, vật liệu xây dựng; Caosilic, Phosphorit, sắt Laterit...

Trong đó, đá vôi sản xuất vật liệu xây dựng chủ yếu tập trung tại vùng núi các xã Trường Sơn, Trường Xuân, Vạn Ninh; cát, sạn lòng sông tập trung chủ yếu ở bãi Cơm, bãi Lùi xã Trường Xuân và bãi Rình Rình xã Trường Sơn; cát vàng mịn làm vật liệu san lấp, vật liệu xây dựng tại các xã Gia Ninh, Võ Ninh, Hải Ninh; các mỏ sét chủ yếu nằm ở các xã Vĩnh Ninh, Vạn Ninh; Caosilic ở Kim Nại (An Ninh), Km 0 đường 10 (Vạn Ninh); Phosphorit ở Rào Trù (Xuân Ninh); sắt Laterit tại Trường Xuân, Vạn Ninh...

Các ngành chức năng huyện tăng cường kiểm tra xử lý vi phạm trong khai thác cát, sạn lòng sông.

Ông Nguyễn Ngọc Thụ, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh cho biết, thời gian qua, do nhu cầu xây dựng các công trình dự án phát triển kinh tế - xã hội, các công trình cộng đồng và nhà ở của nhân dân ngày càng cao, dẫn đến việc khai thác, vận chuyển, tập kết khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn huyện Quảng Ninh diễn biến phức tạp.

Tình trạng này đã làm thất thoát tài nguyên, tác động xấu đến cảnh quan, môi trường, gây nguy cơ mất an toàn một số công trình hạ tầng kỹ thuật, gây thất thu ngân sách nhà nước. Trong khi đó, công tác kiểm tra chưa được thực hiện thường xuyên, việc xử lý, ngăn chặn vi phạm thực hiện chưa triệt để và thiếu kiên quyết...

Qua tìm hiểu, hầu hết các đơn vị hoạt động thăm dò khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn huyện năng lực tài chính còn hạn chế, chưa đầu tư được thiết bị công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường.

Một số đơn vị khai thác chưa thực hiện nghiêm túc công tác bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản. Tình trạng gây ô nhiễm môi trường, mất an toàn lao động trong hoạt động khai thác khoáng sản còn diễn ra một số nơi; ý thức chấp hành pháp luật về khoáng sản của một số xã, tổ chức, cá nhân chưa nghiêm túc. Tình trạng khai thác khoáng sản không đúng vị trí mỏ, khai thác trộm đất, cát vẫn còn xảy ra; một số mỏ hoạt động ảnh hưởng đến sinh hoạt, gây bức xúc trong nhân dân.

Đáng báo động là, một số đơn vị được cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã khai thác quá độ sâu, công suất cho phép như Công ty TNHH XDTH Linh Lương; nổ mìn khai thác đá ảnh hưởng đến nhà dân và khai thác đá chưa bảo đảm an toàn lao động như  Công ty TNHH Thục Linh, Công ty TNHH Thế Thịnh 7; khai thác cát sử dụng đường vận chuyển không được sự đồng thuận của người dân như Công ty TNHH dịch vụ Thắng Giang, Công ty TNHH xây dựng và thương mại Hoàng Minh...

Ngoài ra, có nhiều hộ gia đình, cá nhân khai thác lén lút, chưa chấp hành nghiêm theo quy định và quy hoạch, gây nhiều khó khăn đến công tác quản lý và ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội ở một số xã trên địa bàn huyện.

Theo ông Nguyễn Viết Giai, Trưởng phòng Tài nguyên-Môi trường huyện, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do việc dự báo về nhu cầu quỹ đất và bố trí các điểm bến bãi trong quy hoạch sử dụng đất của các xã, thị trấn chưa được đồng bộ. Người dân khai thác, vận chuyển, mua bán cát sạn lòng sông chưa chấp hành nghiêm quy định của Nhà nước, cố tình khai thác lén lút để tăng lợi nhuận.

Việc kiểm tra, xử lý sai phạm trong khai thác khoáng sản ở một số địa phương trên địa bàn chưa nghiêm, thiếu kiên quyết. Công tác kiểm tra, xử lý các vi phạm của cơ quan chức năng về khai thác khoáng sản trên đường sông có nhiều khó khăn, phức tạp về tổ chức lực lượng và phương tiện trong quá trình thực hiện; ngân sách địa phương còn hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu của hoạt động kiểm tra, xử lý các vi phạm về khai thác, vận chuyển, mua bán cát sạn lòng sông...

Để chấn chỉnh tình trạng trên, UBND huyện Quảng Ninh đã tích cực chỉ đạo các ngành chức năng, các xã, thị trấn siết chặt công tác quản lý việc khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản; kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá  nhân vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Huyện cũng đã thành lập, kiện toàn, bổ sung tổ công tác liên ngành, đoàn kiểm tra liên ngành, tiến hành kiểm tra, xử lý việc khai thác, vận chuyển, tập kết cát, sạn lòng sông trái phép; đồng thời, thành lập chốt đóng tại khu vực cồn Trần Xá, xã Hàm Ninh để kiểm tra, xử lý vi phạm về khai thác, tập kết cát, sạ#n trái phép trên tuyến sông Long Đại đoạn qua địa phương này.

Tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Quảng Ninh diễn biến phức tạp.

Bên cạnh đó, UBND huyện đã phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện việc kiểm kê trữ lượng khoáng sản; chỉ đạo các phòng, ban, ngành liên quan, UBND cấp xã tạo điều kiện cho các đơn vị thăm dò, đánh giá trữ lượng khoáng sản sau khi được UBND tỉnh cấp phép để các đơn vị hoạt động thuận lợi; đồng thời thực hiện nghiêm các biện pháp bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn.

Ngoài ra, huyện cũng đã phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện các thủ tục hành chính, đề xuất, tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho các công ty, doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn huyện. Đến nay đã cấp được 22 giấy phép với diện tích 65,38 ha, chủ yếu là khai thác đá xây dựng, cát san lấp, cát xây dựng.

Nhờ các biện pháp trên, hoạt động khai thác trái phép khoáng sản, nhất là khai thác cát, sạn lòng sông trên địa bàn huyện đã dần được hạn chế, góp phần ổn định an ninh trật tự trên địa bàn huyện. Công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản trên địa bàn đã được thực hiện nghiêm, kịp thời đình chỉ, chấn chỉnh các hoạt động khai thác vi phạm...

“Để tiếp tục quản lý, bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản trên địa bàn có hiệu quả, thời gian tới, huyện tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tài nguyên khoáng sản trên diện rộng, nhất là đối với người dân ở các xã thường xảy ra tình trạng khai thác, vận chuyển, mua bán trái phép cát, sạn lòng sông; đẩy mạnh công tác giám sát, tuần tra, kiểm tra và xử lý nghiêm minh các vi phạm trong lĩnh vực khai thác, vận chuyển, mua bán tài nguyên, cát, sạn...”, ông Nguyễn Ngọc Thụ cho biết.

Hương Trà