(QBĐT) - Sau 5 năm triển khai thực hiện thí điểm mô hình “nhất thể hóa” Bí thư cấp uỷ đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã tại 5 xã, phường trên địa bàn tỉnh ta, mô hình này bước đầu đã thể hiện được sự ưu việt trong quá trình lãnh đạo, điều hành của cấp ủy đảng và chính quyền địa phương, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện vẫn còn bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập.

Hiệu quả từ mô hình “nhất thể hóa”

Mô hình “nhất thể hóa” Bí thư cấp uỷ đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã được thí điểm thực hiện tại phường Hải Thành và xã Lộc Ninh (TP.Đồng Hới), xã Quảng Lưu (Quảng Trạch), xã Hóa Thanh (Minh Hóa), xã Ngư Thủy Nam (Lệ Thủy) từ năm 2009.

Ông Nguyễn Ngọc Thanh, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND phường Hải Thành cho biết, từ khi phường Hải Thành triển khai mô hình “nhất thể hóa” đã gặp rất nhiều thuận lợi trong việc định hướng kế hoạch và triển khai thực hiện các công việc của địa phương.

Cụ thể, Bí thư cấp ủy sẽ linh hoạt và chủ động hơn trong công tác triển khai thực hiện các chủ trương của cấp ủy cũng như chính quyền. Khi cần giải quyết một việc gì đó Bí thư có thể tập hợp cả Thường vụ Đảng ủy và UBND lại để quán triệt triển khai cùng một lúc, nên mọi việc được giải quyết rất nhanh. Theo ông Thành thì mô hình “nhất thể hóa” đã phần nào cho thấy vai trò của Đảng ngày càng rõ ràng hơn, sự lãnh đạo của cấp uỷ đối với hệ thống chính trị rất kịp thời, sát thực tế nên hiệu quả đã được nâng lên.

Điều đó càng thể hiện rõ khi có chủ trương của cấp uỷ cấp trên thì đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch UBND sẽ là người truyền đạt chủ trương, phân công nhiệm vụ cho từng bộ phận, đồng thời cũng sẽ là người kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện, do đó sẽ tạo được sự gắn bó mật thiết giữa cấp ủy và chính quyền trong giải quyết công việc.

Cũng đồng nhất với quan điểm đó, ông Nguyễn Văn Côi, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh chia sẻ, khi một người sẽ phải đảm nhận quản lý cả cấp ủy và chính quyền không những tạo thuận lợi trong việc giải quyết công việc, mà còn tạo nên sự đoàn kết, gắn bó mật thiết trong cả hệ thống chính trị.

Bên cạnh đó, đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch sẽ sát sao hơn lãnh đạo và chỉ đạo, đòi hỏi các đồng chí Phó Bí thư, Phó Chủ tịch UBND cũng như đội ngũ cán bộ, công chức phải năng nổ, hoạt bát hơn và làm việc với tinh thần trách nhiệm cao hơn. Từ đó, tác phong cũng như nền nếp của đội ngũ cán bộ xã sẽ đi vào quy cũ, hiệu quả của công việc sẽ được cải thiện và nâng cao.

Đời sống của người dân xã Lộc Ninh đã thay đổi rõ rệt.

Mô hình “nhất thể hóa” Bí thư cấp uỷ kiêm Chủ tịch UBND xã không chỉ tạo sự chuyển biến trong xây dựng hệ thống chính trị mà còn là bước đệm để thúc đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội ở các địa phương.

Về xã Lộc Ninh những ngày này có thể thấy rõ xã đã đổi thay rất nhiều. Các tuyến đường đều được bê tông sạch đẹp, nhiều cơ sở kinh doanh buôn bán mọc lên khắp nơi. Cuộc sống của người dân ngày càng được nâng lên, với rất nhiều ngôi nhà cao tầng, mái ngói đỏ tươi mọc san sát nhau.

Ông Nguyễn Văn Côi phấn khởi chia sẻ, một thực tế cho thấy là khi đảm nhiệm cùng một lúc hai chức danh thì công việc luôn giải quyết nhanh hơn vì không phải chờ xin ý kiến hay chỉ đạo như trước đây.

Chẳng hạn, khi đi giải phóng mặt bằng, có những trường hợp là đảng viên chưa chịu chấp hành thì ông trực tiếp chỉ đạo, yêu cầu phải gương mẫu để quần chúng nhân dân làm theo, nên công việc rất nhanh chóng và thuận lợi. Nhờ đó, chỉ trong một thời gian ngắn, việc giải phóng mặt bằng Quốc lộ 1 đoạn qua địa phận xã Lộc Ninh đã hoàn tất.

Hiện tại, trong lộ trình xây dựng nông thôn mới, Lộc Ninh đã đạt 16/19 tiêu chí và phấn đấu sang năm sẽ hoàn thành 19 tiêu chí, đường giao thông nông thôn đã đạt 90%, các ngõ hẻm đều được bê tông và hầu như thôn nào cũng có đèn đường chiếu sáng. Thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 21 triệu/năm và chỉ còn 1,2% hộ nghèo.

Không chỉ Lộc Ninh mà ở phường Hải Thành, xã Hóa Thanh, xã Quảng Lưu... nhiều năm trở lại đây cũng có sự chuyển biến tích cực nhờ đồng chí Bí thư cấp ủy kiêm Chủ tịch UBND xã, phường phát huy được vai trò của mình. Đời sống của người dân được cải thiện, cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn dần được hoàn thiện, tỉ lệ hộ nghèo giảm, số hộ thoát nghèo ngày càng tăng.

Vẫn còn những khó khăn, bất cập

Ông Phan Thanh Huấn, Trưởng phòng huyện, cơ sở Đảng và đảng viên, Ban Tổ chức Tỉnh ủy cho biết, việc thực hiện chủ trương thí điểm mô hình "nhất thể hóa" đã đạt được một số kết quả nhất định trong chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và công tác xây dựng Đảng.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn và bất cập. Qua thực tế cho thấy, một người phải đảm nhận "hai vai" thì công việc sẽ rất bận rộn, phần lớn thời gian dành cho hội họp và quản lý nên việc chỉ đạo và sâu sát cơ sở còn hạn chế. Một số cấp ủy và cán bộ chủ chốt ở các cấp chưa nhận thức sâu sắc chủ trương thực hiện thí điểm, cho nên trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện còn chậm và thiếu kiên quyết. Bên cạnh đó, việc thực hiện mô hình nhất thể hóa còn gặp khó khăn ở chỗ triển khai không đồng bộ, vì mô hình này chỉ thực hiện ở cấp xã còn cấp huyện và tỉnh không thực hiện, nên rất khó để hoàn thiện và đồng nhất.

Được biết, Ban Tổ chức Tỉnh ủy đã có công văn đến các huyện ủy, thị ủy và thành ủy trực thuộc Tỉnh ủy triển khai tổng kết việc thực hiện thí điểm và tiếp tục thực hiện mô hình Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã ở những nơi có đủ các điều kiện như tình hình kinh tế - xã hội ổn định, bộ máy cán bộ có năng lực, nội bộ đoàn kết và bản thân đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch phải đủ trình độ, có năng lực, phẩm chất tốt.

Ở những địa phương đã thí điểm mô hình Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã gặp khó khăn, vướng mắc thì chuyển sang mô hình Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch HĐND. Trường hợp tiếp tục thực hiện chủ trương Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã thì cần có quy chế cụ thể, phù hợp giữa quy chế làm việc của Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND và quy chế làm việc của cấp ủy, thường trực cấp ủy.

Hiện tại, xã Ngư Thủy Nam (Lệ Thủy) đã chấm dứt việc thực hiện mô hình “nhất thể hóa” Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND ở cấp xã, với lý do là đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch cho rằng mình không đủ năng lực để có thể kiêm nhiệm “hai vai”.

Trong khi đó, xã Bảo Ninh (TP. Đồng Hới) đang làm quy trình để thực hiện mô hình “nhất thể hóa” Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND ở cấp xã. Điều đó chứng minh rằng, không phải đồng chí Bí thư cấp ủy hay Chủ tịch UBND xã nào cũng có thể đảm nhận trọng trách “hai vai” và không phải địa phương nào cũng có thể triển khai thực hiện tốt mô hình “nhất thể hóa” Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã.

Lan Chi