Bệnh dịch hạch được mệnh danh là "cái chết đen”, vì người bệnh khi qua đời cơ thể thường  đen sì. Điều đáng lo ngại là dịch hạch đã xuất hiện trở lại tại nhiều nước như Madagascar,  Trung Quốc…

Diệt chuột và bọ chét để phòng, chống bệnh dịch hạch

Dịch hạch xuất hiện ở nhiều nước

Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), trên thế giới, dịch hạch luôn luôn là một mối hiểm họa tiềm tàng bùng phát thành dịch lớn vì mầm bệnh vẫn tồn tại rất rộng rãi trên các quần thể gặm nhấm hoang dã và có sự giao lưu rất thường xuyên giữa các loài gặm nhấm hoang dã này với quần thể chuột nhà.

Sau một thời gian dài lắng dịu và xảy ra rải rác ở một vài quốc gia, ngày 21-11, WHO thông báo về dịch hạch xảy ra tại Madagascar.

Ca bệnh đầu tiên được phát hiện vào ngày 31-8 vừa qua là bệnh nhân nữ, tử vong ngày 3-9. Đến ngày 16-11, nước này đã ghi nhận 119 trường hợp mắc trong đó có 40 trường hợp tử vong.

Tại Trung Quốc đã ghi nhận một trường hợp mắc bệnh dịch hạch thể phổi tại tỉnh Cam Túc. Theo WHO, ngày 17-7, Ủy ban Kế hoạch hóa gia đình và Y tế Trung Quốc thông báo ghi nhận 1 bệnh nhân tử vong có kết quả dương tính với dịch hạch. Điều tra dịch tễ cho thấy bệnh nhân làm nghề chăm sóc vật nuôi và có tiền sử phơi nhiễm với một động vật thuộc loài gặm nhấm trước đó.

Trước tình hình dịch bệnh tại Madagascar, mặc dù chưa đưa ra khuyến cáo hạn chế đi lại hay thương mại, nhưng WHO khuyến cáo, ở những khu vực đô thị như Antananarivo cần thực hiện việc giám sát các chỉ số nguy cơ về dịch tễ học nhằm thực hiện các hoạt động kiểm soát vector phòng bệnh.

Bệnh dịch hạch có thể xâm nhập vào Việt Nam

Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch hạch, do Bộ Y tế tổ chức chiều 2-12 với sự tham gia của đại diện các bộ, ngành có liên quan, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, kể từ năm 2003 đến nay Việt Nam chưa phát hiện ca bệnh dịch hạch trên người.

Tuy nhiên, khó khăn ở chỗ, Việt Nam từng lưu hành dịch, có đường biên dài với một số nước có ổ dịch cũ và gần Trung Quốc - nước đang xuất hiện ca bệnh mới, ổ dịch trên động vật... nên nguy cơ dịch bệnh xâm nhập từ các nước vào Việt Nam vẫn cao.

Theo Cục Y tế dự phòng, ở nước ta, sự lưu hành các loài chuột là khá phổ biến; đồng thời, trong bối cảnh các hoạt động thương mại và du lịch toàn cầu hóa, chuột mang mầm bệnh có thể theo các phương tiện vận chuyển hàng hóa và du lịch như tàu biển, tàu hỏa, ô tô, máy bay xâm nhập và lây bệnh cho các loài gặm nhấm và người… do đó bệnh dịch hạch có thể xâm nhập vào Việt Nam.

“Câu hỏi đặt ra là chúng ta nên đối phó, giám sát, điều trị như thế nào. 12 năm không gặp nên ngay các bác sỹ nhiều khi kiến thức về chuyên môn, xét nghiệm, điều trị không hẳn nhớ hết vì gần đây không có ca bệnh lâm sàng”, Thứ trưởng Long nhấn mạnh.

Hệ thống giám sát bệnh tại các tỉnh phải tập trung quyết liệt

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long yêu cầu tăng cường công tác giám sát dịch bệnh tại các cửa khẩu, sân bay, cảng biển, đường sắt, giám sát trọng điểm tại các vùng có nguy cơ cao; tăng cường năng lực chẩn đoán, phát hiện sớm và điều trị bệnh phù hợp với điều kiện hiện nay.

Các đơn vị khẩn trương tiến hành đào tạo, tập huấn lại cho nhân viên y tế về giám sát, xét nghiệm, cũng như phác đồ chẩn đoán, điều trị bệnh; rà soát lại trang thiết bị, thuốc men chuẩn bị đầy đủ để sẵn sàng ứng phó với tình tình diễn biến dịch bệnh; tăng cường công tác truyền thông huy động cộng đồng tham gia giám sát phát hiện dịch bệnh và cung cấp thông tin cho y tế trong trường hợp thấy chuột chết bất thường.

Cục Y tế dự phòng cũng cho biết, trước đó, Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch giám sát trọng điểm một số bệnh truyền nhiễm gây dịch tại Việt Nam năm 2014. Đối với bệnh dịch hạch, mục tiêu đặt ra là xác định tỉ lệ nhiễm vi khuẩn dịch hạch trên người và vật chủ; xác định sự phân bố và đặc điểm của vật chủ trung gian truyền bệnh dịch hạch (chuột); xác định các chỉ số và đặc điểm của vector truyền bệnh (bọ chét); xác định mức độ nhạy cảm và tính kháng hóa chất diệt côn trùng của bọ chét và xác định một số đặc điểm của vi khuẩn dịch hạch (đặc điểm phân tử, tính kháng kháng sinh…).

Cục Y tế dự phòng đã có công văn chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường công tác phòng, chống bệnh dịch hạch. Tiến hành giám sát chặt chẽ dịch tễ học dịch hạch hằng năm tại một số tỉnh, vùng có nguy cơ như các tỉnh, vùng dịch lưu hành cũ.

Cục Y tế dự phòng cũng yêu cầu các trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế/đơn vị kiểm dịch y tế quốc tế cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với người, phương tiện và hàng hóa, động vật nhập khẩu vào nước ta, đặc biệt đối với các phương tiện vận tải xuất phát từ vùng đang lưu hành dịch hạch.

Tăng cường giám sát và xử lý theo quy định các vật chủ trung gian truyền bệnh dịch hạch (chỉ số chuột, bọ chét) trên các phương tiện vận tải và khu vực cửa khẩu hằng tháng.

Tăng cường vệ sinh môi trường khu vực cửa khẩu: Loại bỏ chất thải, rác và nguồn cung cấp thực phẩm động vật gậm nhấm. Diệt chuột và bọ chét trên tàu biển, máy bay, ở sân bay, bến cảng…

Tổ chức mạng lưới thu dung, điều trị, cách ly các trường hợp nghi ngờ và khi có bệnh nhân; các cơ sở khám chữa bệnh trong hệ thống điều trị từ Trung ương đến địa phương chuẩn bị sẵn sàng khu cách ly, thuốc, vật tư, trang thiết bị phục vụ công tác đáp ứng chống dịch, chủ động đáp ứng các tình huống khi có dịch xảy ra.

Ngành y tế cũng khuyến cáo, nếu người dân phát hiện có hiện tượng chuột chết nhiều thì cần phải báo ngay cho cơ quan y tế và thú y để tiến hành giám sát và điều tra xem chuột chết vì nguyên nhân gì để có những phản ứng kịp thời.

Theo HK (Chinhphu.vn)