(QBĐT) - Ông Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết, tỉnh ta đã hoàn thành đóng mới 85 tàu cá “67”(tàu đóng mới bằng vốn vay ưu đãi của Nghị định 67/2014/NĐ-CP của Chính phủ). Tổng số vốn đầu tư đóng mới tàu cá "67" tại Quảng Bình là hơn 1.242 tỷ đồng, trong đó vốn vay gần 990 tỷ đồng. Với kết quả này, Quảng Bình được Tổng cục Thủy sản đánh giá là một trong số ít các tỉnh thực hiện tốt Nghị định 67 của Chính phủ.

Nhiều chuyến biển thắng lợi

Mới đây, chúng tôi có dịp cùng đoàn công tác của Sở Nông nghiệp và PTNT về kiểm tra nắm bắt tình hình hoạt động khai thác hải sản các xã vùng biển, được tận mắt chúng kiến kết quả đánh bắt rất khả quan của các tàu “67”.

Tàu vỏ thép “67” của anh Đào Xuân Thuần, Bảo Ninh (Đồng Hới) phát huy hiệu quả.

Đến đầu tháng 5-2017, có 55 con tàu "67" đi vào hoạt động, tổ chức sản xuất, khai thác 366 chuyến biển có hiệu quả, nhất là nghề chụp mực, câu và nghề lưới vây. Tổng doanh thu của các tàu này đạt 82,4 tỷ đồng. Các chủ tàu đưa tàu vào khai thác đều chấp hành tốt việc trả nợ gốc, lãi vay để đầu tư đóng tàu theo đúng kỳ hạn cam kết với các ngân hàng. Hiện, ngư dân đã trả nợ gốc cho ngân hàng được 3,17 tỷ đồng, ngoài ra còn trả hàng chục tỷ đồng tiền lãi.

Anh Nguyễn Văn Dương (ở thôn Sa Động, xã Bảo Ninh, TP. Đồng Hới) 38 tuổi, nhưng đã có 24 năm đi biển, cho biết: Khi có Nghị định 67, anh quyết định bán con tàu vỏ gỗ nhiều năm gắn bó để đóng chiếc tàu vỏ thép công suất 850 CV. "Quyết định là vậy nhưng đêm về không ngủ được vì lo, mình đã quá quen với tàu vỏ gỗ mà chưa bao giờ bước chân lên tàu vỏ thép, nói chi đến làm chủ", anh Dương bộc bạch.

Được gia đình cùng bà con ngư dân động viên, Nguyễn Văn Dương quyết định vay Chi nhánh Ngân hàng NN-PTNT Quảng Bình hơn 20 tỷ đồng để đóng tàu vỏ thép với tổng số vốn gần 23 tỷ đồng. Trong khi con tàu được thi công, anh em Dương nhiều lần ra vào để giám sát và đề nghị thay thế các hạng mục trên tàu cho phù hợp với đặc điểm đánh bắt ở Quảng Bình.

Đến Tết Đinh Dậu vừa rồi, tàu cá số hiệu QB 91559TS của Nguyễn Văn Dương được hoàn thành, và ngay chuyến đi biển đầu tiên vào tháng 4, anh thu được khoảng 300 triệu đồng, chuyến biển đầu tháng 5 vừa qua, đạt doanh thu 740 triệu đồng.

Anh Dương cho biết, trong chuyến biển đầu tháng 5 của mình, anh và 12 ngư dân bám ngư trường Hoàng Sa để đánh bắt bằng nghề chụp mực. Do tàu có các thiết bị phục vụ khai thác hải sản hiện đại và trang bị vàng lưới dài hơn, cho nên, đánh bắt hiệu quả hơn. Kết quả sau 12 ngày bám biển, tàu anh thu được 15 tấn mực, 30 tấn cá nục suôn và nhiều loại hải sản khác.

Cuối năm 2016, tàu cá vỏ thép "67" công suất 829 CV của ông Nguyễn Chiến Trường, ở thôn Cồn Sẻ, xã Quảng Lộc, thị xã Ba Đồn được hoàn thành. Đến nay, tàu cá này đã thực hiện 5 chuyến biển. Chuyến đầu, do thuyền viên mới làm quen với tàu, cho nên doanh thu chỉ đạt 200 triệu đồng, đến chuyến đầu tháng 4 vừa qua đạt 600 triệu đồng và chuyến mới rồi đạt gần 500 triệu đồng.

Ông Nguyễn Chiến Trường chia sẻ: “Tàu của tôi đánh bắt hải sản bằng nghề lưới rê, trước đây, vàng lưới rê thông thường chỉ dài 8km nhưng từ khi có tàu vỏ thép, ngư dân đầu tư vàng lưới dài khoảng 18km, lắp thêm tời thủy lực thu lưới..., vì vậy, đánh bắt hiệu quả hơn”.

Tuy nhiên để phát huy hơn nữa lợi thế của những con tàu “67” cần phải quan tâm đầu tư hạ tầng nghề cá và vốn lưu động cho sản xuất.

Nan giải hạ tầng nghề cá và vốn lưu động

Ông Phan Văn Khoa, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết, trong khi đội tàu xa bờ ngày càng được đầu tư phát triển với số lượng lớn thì ngược lại, hạ tầng nghề cá càng bị tụt hậu. Ở các tỉnh miền Trung nói chung, Quảng Bình nói riêng, hiện nhiều cửa biển bị bồi lắng, tàu vỏ gỗ vào ra đã khó, nay tàu vỏ thép càng khó khăn hơn.

Trong số năm cửa biển ở Quảng Bình, chỉ còn duy nhất cửa sông Gianh là tàu vỏ thép còn ra vào, neo đậu được. Tuy nhiên, cảng cá sông Gianh lại quá tải, gây nhiều khó khăn cho ngư dân. Cầu tàu cảng cá sông Gianh được xây dựng gần 20 năm trước chỉ dùng cho tàu công suất dưới 300CV, nay những con tàu gần 1.000 CV cũng phải vào đây để bán hải sản, cho nên việc cập cảng rất khó khăn. Chỉ cần một chiếc tàu vỏ thép đậu là chiếm gần hết cầu cảng, các tàu khác phải chờ đợi rất mất thời gian.

Chính vì lý do này mà gần một nửa trong số 237 tàu xa bờ của xã Đức Trạch, huyện Bố Trạch phải "tá túc" ở cảng cá Cửa Việt, Quảng Trị hoặc Thọ Quang, Đà Nẵng... Chủ tịch UBND xã Đức Trạch Hồ Đăng Chiến cho biết, với 237 tàu đánh bắt vùng biển xa, chỉ riêng một chuyến đi phải mua hơn 30 tỷ đồng tiền dầu, chưa kể các khoản chi phí khác. Vì vậy, cửa biển bị bồi lắng, cảng cá tại Quảng Bình quá tải là một trong những nguyên nhân dẫn đến thất thu rất lớn trong lĩnh vực hậu cần nghề cá của địa phương.

Tàu cập cảng cá sông Gianh.

Trong quá trình sản xuất, các chủ tàu "67" ở Quảng Bình còn gặp nhiều khó khăn khác. Đối với tàu vỏ thép, do ngư dân chưa có kinh nghiệm thực tiễn, cho nên khi chọn mẫu thiết kế và chủng loại vật tư, vật liệu chủ yếu theo tư vấn thiếu kỹ càng. Khi tàu đi vào hoạt động, ngư dân phải mua sắm, thay thế các vật tư, vật liệu cho phù hợp với thực tế đi biển, làm phát sinh chi phí khá lớn, ảnh hưởng khả năng trả nợ của chủ tàu.

Ngư dân Nguyễn Văn Dương ở xã Bảo Ninh, TP. Đồng Hới cho biết, để con tàu của mình ra khơi, bảo đảm an toàn và hiệu quả, gia đình phải bỏ ra hơn 500 triệu đồng để thay thế một số bộ phận, thiết bị không phù hợp trên tàu, như: tăng chiều dài tăng gông, cải tiến hệ thống tời, đầu tư vàng lưới mới dài và sâu hơn. Ngoài ra, nhiều chủ tàu còn đầu tư trang bị thêm các thiết bị hiện đại, như: máy dò ngang 360 độ với trị giá hơn 1,6 tỷ đồng, lắp thêm tời thủy lực thu lưới... để nâng hiệu quả đánh bắt.

Một khó khăn rất lớn đối với ngư dân bấy lâu nay là thiếu vốn lưu động. Đó là nguồn vốn đầu tư cho phi chí, sinh hoạt của ngư dân cho những chuyến đánh bắt dài ngày trên biển và thu mua nguyên liệu thủy sản của doanh nghiệp. Có người còn gọi đó là đồng "vốn nóng" vì nó luôn cần và giải quyết kịp thời các nhu cầu bức thiết của ngư dân, nhưng họ lại phải chạy vốn cho từng chuyến đi biển.

Theo ngư dân Nguyễn Ngọc Huy ở thành phố Đồng Hới, chi phí cho chuyến biển đối với tàu vỏ thép cao gấp rưỡi tàu vỏ gỗ. Nhiều ngư dân thiếu vốn lưu động, phải "vay nóng" các chủ "nậu cá". Do phải vay với lãi suất “nóng”, nên đã làm giảm hiệu quả sản xuất, ảnh hưởng đời sống lao động trên tàu. Ngoài nguồn vốn đầu tư đóng mới tàu cá có công suất lớn, ngư dân rất muốn được vay vốn lưu động của ngân hàng, nhưng thủ tục quá nhiêu khê, làm khó người vay. Thậm chí, có ngân hàng không mặn mà lắm với việc cho ngư dân vay khoản vốn này.

Tr.T