(QBĐT) - Gần hai mươi năm trước, ông là giám đốc một doanh nghiệp được mệnh danh là “đại bàng” của tỉnh, đó là Công ty phân bón Sông Gianh. Nhiều năm trôi qua,  tôi gặp lại ông với chức danh Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Quế Lâm, là tập đoàn đang đầu tư sản xuất nông nghiệp sạch, có trụ sở tại thành phố Huế (tỉnh Thừa Thiên – Huế).  Những sản phẩm hữu cơ mà Quê Lâm đang theo đuổi và giới thiệu có thể còn lạ lẫm với nhiều người, nhưng đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường theo cách mà nhiều người vẫn gọi là: “cách ông Lam”. “Thành công của người nông dân cũng chính là thành công của tôi!”, ông Nguyễn Hồng Lam chia sẻ.

Ông Nguyễn Hồng Lam, Chủ tịch Tập đoàn Quế Lâm và sản phẩm gạo hữu cơ.

Đã bước vào tuổi “cổ lai hy”, của Quế Lâm nhưng dường như nhiệt huyết và niềm đam mê với ruộng đồng trong “người nông dân” như ông tự nhận, vẫn không hề giảm. Trước khi gặp gỡ và chuyện trò với ông, chúng tôi đã có dịp thăm những cơ ngơi mà ông đã tạo dựng trong hơn 15 năm khởi nghiệp và phát triển Quế Lâm từ một công ty giờ thành Tập đoàn với 12 công ty con đang hoạt động trong toàn quốc.

Tọa lạc tại phường Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy (Thừa Thiên – Huế), trang trại nông sản hữu cơ của Quế lâm với quy mô gần 3ha đang tiến hành khảo nghiệm những giống nông sản thích ứng với phương pháp trồng mới và khí hậu, thổ nhưỡng của vùng đất.

Trang trại quy tụ nhiều giống cây từ khắp mọi miền như ổi, thanh long ruột đỏ, bưởi da xanh, đậu bắp, chè, các loại rau... Tất cả được sản xuất theo quy trình hữu cơ, tuân thủ nghiêm ngặt các kỹ thuật canh tác. Các chủng loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón đều được sử dụng theo chuẩn mực, nằm trong danh mục và đúng liều lượng cho phép. Với sự đầu tư từ giống, phân bón, quy trình và kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch, trang trại không chỉ cung cấp sản phẩm nông nghiệp sạch mà còn cung cấp cả hàng nghìn cây giống.

Cũng từ đây, những sản phẩm của nền nông nghiệp sạch đang từng ngày được nhân rộng như gạo, cà phê, trà hữu cơ... và có mặt tại siêu thị giới thiệu sản phẩm nông sản hữu cơ sạch, an toàn và chất lượng tại trung tâm thành phố Huế.

Cùng với trang trại nông sản hữu cơ, Nhà máy sản xuất gạo hữu cơ Quế Lâm cũng là địa chỉ mà ông Nguyễn Hồng Lam đã và đang bỏ ra nhiều tâm huyết. Như đã nói ở trên, với quy trình sản xuất khép kín, gạo hữu cơ của Quế Lâm đã trở thành mặt hàng đắt giá đối với người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh nền nông nghiệp đang bị bủa vây giữa nguy cơ ô nhiễm từ những chủng loại phân bón vô cơ, thuốc trừ sâu không rõ nguồn gốc cũng như sự lạm dụng của một bộ phận người nông dân. Khi chúng tôi có mặt tại Nhà máy sản xuất gạo hữu cơ, dù đang là ngày nghỉ nhưng công nhân nhà máy vẫn trực ca và hoạt động hết công suất.

Trên tấm bảng ghi số lượng nhập xuất là rất nhiều địa chỉ khách hàng từ thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng. “Hiện sản phẩm sản xuất ra chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường, nên trong tương lai, chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng diện tích trồng lúa hữu cơ ở các địa phương trong cả nước để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng!”, ông Lam chia sẻ.

Để đưa những sản phẩm hữu cơ tiếp cận người tiêu dùng, năm 2016, Tập đoàn Quế Lâm đã đầu tư 4,5 triệu USD để xây dựng siêu thị nông sản hữu cơ tại thành phố Huế. Đó là cơ ngơi tọa lạc trên diện tích đất rộng 5.000m2 ở vị trí đắc địa của thành phố. Những sản phẩm nông sản hữu cơ có mặt tại siêu thị bao gồm các loại rau, củ, quả, gạo, dầu lạc, dầu mè..., thân thiện, gần gũi với người nông dân và an toàn với người tiêu dùng.

Đó chỉ là 3 trong số rất nhiều địa chỉ thuộc 12 công ty con trong toàn quốc mà Tập đoàn Quế Lâm đã và đang gây dựng thành công. Và nó mang đậm dấu ấn của vị Chủ tịch Tập đoàn luôn đam mê, gắn bó với phân bón hữu cơ và nông nghiệp sạch. Trong khuôn viên thơ mộng của Quế Lâm viên, nơi được xem như thành phố Huế thu nhỏ, cổ kính và trầm mặc, ông Nguyễn Hồng Lam đã chia sẻ về hành trình khởi nghiệp, cũng như những năm tháng dài ông gắn bó với người nông dân và giấc mơ về nền nông nghiệp sạch.

Nông sản hữu cơ do Tập đoàn Quế Lâm sản xuất bán tại siêu thị.

Sinh ra ở Hà Tĩnh, nhưng ông là người có nhiều duyên nợ với Quảng Bình. Đặc biệt là quãng thời gian ông giữ vị trí Giám đốc công ty phân bón Sông Gianh với sản phẩm phân vi sinh nổi tiếng, đơn vị một thời được gắn với biểu tượng “đại bàng” của doanh nghiệp Quảng Bình. Những năm 90 của thế kỷ trước và cho đến tận bây giờ, phân lân vi sinh Sông Gianh đã trở thành thương hiệu mạnh trong cả nước, được người nông dân tin dùng.

Trong chặng đường dài ấy, ông và doanh nghiệp đã từng ở đỉnh vinh quanh với danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Thế rồi trong hành trình phát triển, Công ty phân bón Sông Gianh và cá nhân ông đã có khoảng thời gian đối mặt với khó khăn, thách thức. 

Nhắc lại chuyện cũ, có nhiều người vẫn ấm ức thay cho Công ty phân bón Sông Gianh ông chỉ cười mà rằng: Dẫu thế nào, thì Quảng Bình là mảnh đất đã chứng kiến những năm tháng thăng trầm và đáng nhớ của đời tôi. Đây là vùng đất nơi tôi đã gắn bó và nuôi lớn bao khát vọng. Tôi luôn có tình cảm đặc biệt với Quảng Bình, đã, đang và sẽ mãi mãi sau này!

Khát vọng và đam mê về một nền nông nghiệp sạch đã giúp ông vượt qua những thăng trầm và vững bước trên một hành trình mới, một vị trí mới, đó là Chủ tịch Tập đoàn Quế Lâm bây giờ. Hơn 15 năm miệt mài nỗ lực, ông tiếp tục đưa Quế Lâm trở thành một tên tuổi nổi bật, là địa chỉ để hàng triệu nông dân gửi gắm niềm tin. Dù sản phẩm phân bón hữu cơ của Quế Lâm luôn đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt của hàng nghìn chủng loại phân bón trên thị trường, thì nó vẫn luôn đứng vững trong lòng người nông dân chân chính và có trách nhiệm với từng hạt lúa, củ khoai mà họ làm ra.

Sau gần trọn cuộc đời gắn bó và đồng hành với người nông dân, chứng kiến người nông dân loay hoay giữa cơn lốc thị trường, ông đã thấu đạt bí quyết để giúp người nông dân và sản phẩm nông nghiệp sinh tồn và phát triển, đó chính là nông nghiệp sạch. Trong xu thế phát triển hiện nay, đã đến lúc người nông dân không chỉ bán thứ mình có, mà phải bán thứ người tiêu dùng cần. Và thứ người tiêu dùng đang cần chính là những sản phẩm hữu cơ, an toàn và tốt cho sức khỏe. Bước đầu, ông và Tập đoàn Quế Lâm đã làm được điều đó khi cho ra đời những mặt hàng nông sản thiết yếu đối với đời sống, được thị trường đón nhận.

Hơn 15 năm gây dựng Quế Lâm và mấy chục năm trước là Công ty phân bón Sông Gianh, ông khẳng định: Làm nông nghiệp có hai con đường. Một là “chiến tranh hiện đại” bằng cách “đánh toàn diện, đánh úp, đánh lật” vào thị trường như cách làm của một số tập đoàn lớn hiện nay. Nó có ưu điểm là nhanh nhưng mạo hiểm. Cách thứ hai như Quế Lâm đang làm, là kết nối người nông dân, đồng hành với nông dân xây dựng các mô hình cụ thể để nhân rộng dần lên. Bởi chúng tôi tâm niệm một điều, khi lòng dân thuận thì chắc chắn sẽ thành công. Và thành công của người nông dân cũng chính là thành công của tôi!

Tại Quảng Bình, đại diện của Tập đoàn Quế Lâm là Công ty TNHH MTV Nông sản hữu cơ miền Trung đã phối hợp với Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư tỉnh thực hiện mô hình sử dụng phân hữu cơ vi sinh Quế Lâm (được sản xuất theo quy trình lên men ủ hái khi sử dụng vi sinh vật từ 2 tập đoàn của Canada và Nhật Bản) để sản xuất giống lúa Bắc Thơm 7 trên diện tích 2ha ở xã Lương Ninh (Quảng Ninh).

Sau một thời gian thực hiện đúng quy trình sản xuất nghiêm ngặt với 100% phân bón hữu cơ, không sử dụng thuốc diệt cỏ, phân hóa học, thuốc trừ sâu hóa chất..., kết quả cho thấy mô hình đạt năng suất tương đương (51 tạ/ha) nhưng chất lượng ưu việt hơn.

Từ thành công bước đầu, mô hình tiếp tục được mở rộng tại xã An Ninh (Quảng Ninh) và Trung Trạch (Bố Trạch) với diện tích 7ha và đã mang lại kết quả như mong đợi. Về giá trị kinh tế, lúa hữu cơ mang lại hiệu quả cao gấp từ 2 đến 3 lần so với cây lúa thông thường.

Được biết, đối với những mô hình này, Tập đoàn Quế Lâm sẵn sàng bao tiêu sản phẩm nhưng họ đã “thất bại” khi sản phẩm đã được người nông dân tiêu thụ nhanh chóng ngay từ vụ đầu tiên. “Đây là điều rất đáng mừng vì người nông dân đã thật sự tin tưởng sử dụng sản phẩm của mình. Nó cũng là cách quảng bá hiệu quả nhất về chất lượng sản phẩm cũng như thương hiệu của Quế Lâm!”, ông Lam tự hào chia sẻ.

Bên cạnh những mô hình sản xuất lúa hữu cơ đang được triển khai và mở rộng nêu trên, ông cũng có ý định xây dựng siêu thị nông sản hữu cơ ở Quảng Bình. Ông khẳng định ý tưởng sẽ trở thành hiện thực ngay trong năm 2017 nếu Quế Lâm nhận được sự đồng tình, tạo điều kiện của tỉnh. Có lẽ đây cũng là cách ông tri ân Quảng Bình bởi những gì mà vùng đất ông xem là “quê hương thứ hai” đã và đang mang lại cho ông và những khát vọng suốt những tháng năm dài gắn bó.

Một góc trang trại nông sản hữu cơ

Đến thời điểm này có thể khẳng định giấc mơ về một nền nông nghiệp sạch của “người nông dân” Nguyễn Hồng Lam đã trở thành hiện thực. Trong hệ thống 12 công ty thành viên hiện nay, Quê Lâm có 7 nhà máy sản xuất phân bón trải đều ba miền Bắc – Trung – Nam và một công ty chuyên nhập khẩu, phân phối sản phẩm Quế Lâm tại thị trường Campuchia.

Quế Lâm cũng sở hữu hàng chục giải thưởng danh giá như: Giải thưởng cống hiến vì cộng đồng; Công nghệ xanh Việt Nam; Sản phẩm vàng thời kỳ hội nhập; Bông lúa vàng Việt Nam – thương hiệu vàng chất lượng; Cúp vàng sản phẩm ưu tú hội nhập WTO; Cúp vàng thương hiệu sản phẩm thân thiện với môi trường... Nhưng có lẽ, phần thưởng lớn nhất đối với Quế Lâm là sự tin cậy và đồng thuận của người nông dân trên hành trình tiến tới một nền nông nghiệp sạch.

Và ông, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Quế Lâm Nguyễn Hồng Lam, dù đã bước qua tuổi “cổ lai hy” với bao thăng trầm, vẫn luôn đau đáu giấc mơ “Trả lại cho đất dòng sữa ngọt ngào/Trả lại cho cây hoa trái trĩu cành/Trả lại cánh đồng cho đàn cò bay lượn/Trả lại hương thơm cho cuộc sống con người” qua những vần thơ mộc mạc của mình.

N.M