(QBĐT) -  Rượu gạo men riềng Châu Tiến, xã Quảng Châu (Quảng Trạch) từ lâu đã nổi tiếng là loại rượu thơm ngon đặc trưng của men riềng, nồng độ cao và rất được nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, sản phẩm này vẫn đang loay hoay tìm hướng đi vì vẫn còn nhiều khó khăn như: thiếu vốn, thiếu cơ sở vật chất, thị trường đầu ra...

Sản phẩm rượu gạo men riềng Châu Tiến được bày bán tại các chợ trong tỉnh.

Tạo thu nhập cho người khuyết tật

Quảng Châu là một trong những xã miền núi của huyện Quảng Trạch, tỷ lệ hộ nghèo và hộ cận nghèo còn ở mức cao, toàn xã có 323 người khuyết tật, trong đó hơn 95% không có việc làm ổn định, đời sống còn gặp nhiều khó khăn. Bản thân cũng là người khuyết tật hệ vận động, nhưng làm thế nào để người khuyết tật có công ăn việc làm, tăng thu nhập cho gia đình là điều trăn trở của ông Đàm Thanh Hiền, Chủ nhiệm CLB người khuyết tật Quảng Châu từ trước đến nay.

Khó nhưng không nản, "tàn mà không phế", được sự quan tâm của UBND xã Quảng Châu, Hội vì sự phát triển của người khuyết tật Quảng Bình (AEPD) và các cấp, các ngành, đoàn thể... tháng 3-2012, Hợp tác xã (HTX) rượu gạo men riềng Châu Tiến (Quảng Châu) được thành lập. Hợp tác xã có 37 xã viên, trong đó 30 người chịu trách nhiệm nấu rượu, 7 thành viên chịu trách nhiệm quản lý, tiêu thụ sản phẩm và cả 100% xã viên đều là người khuyết tật tại địa phương.

Dù mới được thành lập, điều kiện cơ sở vật chất, vốn đầu tư còn nhiều khó khăn, thiếu thốn; cùng với đó là những khó khăn về sức khỏe, trí tuệ, khả năng tiếp thu học nghề và duy trì làm nghề của đa số xã viên còn nhiều hạn chế, nhưng với quyết tâm đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn, tự tin hơn cho người khuyết tật, Ban chủ nhiệm HTX đã tích cực, chủ động phát huy nội lực, tranh thủ sự quan tâm của các cấp, các ngành, các đoàn thể, các doanh nghiệp để liên kết vay vốn, ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Và rượu men riềng Châu Tiến đã ra lò, có mặt trên thị trường, giải quyết việc làm cho các xã viên. Tổ chức AEPD hỗ trợ cho HTX 56 triệu đồng tiền dụng cụ gồm bàn, ghế, chai đóng rượu, nhãn mác...

Ngoài mục tiêu mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, ổn định đời sống xã viên, định hướng hoạt động của HTX rượu gạo men riềng Châu Tiến còn nhấn mạnh đến việc xây dựng thành công một môi trường hòa nhập thân thiện dành cho người khuyết tật. Ý tưởng ấy bắt nguồn từ chính hoàn cảnh khuyết tật của ông Đàm Thanh Hiền, Chủ nhiệm HTX, một người đàn ông biết vượt lên sự mặc cảm của bản thân “tàn mà không phế”.

Ông Đàm Thanh Hiền, Chủ nhiệm HTX rượu gạo men riềng Châu Tiến cho biết: Rượu men riềng ở Quảng Châu có từ thời Pháp thuộc, từ lâu đã nổi tiếng vì rượu ngon, có nồng độ cao, có mùi thơm đặc trưng từ men riềng. Vì không cam lòng để thế mạnh của quê mình bị lép vế so với những mặt hàng nông sản khác, ý tưởng thành lập HTX chuyên nấu rượu đã lóe trong đầu tôi đã từ rất lâu.

Được sự giúp đỡ của các cấp, ngành, đoàn thê... HTX chuyên nấu rượu được thành lập, chúng tôi đã đăng ký nhãn hiệu hàng hoá cho sản phẩm là "Rượu gạo men riềng Châu Tiến". Nhãn hiệu này nhằm bảo vệ sản phẩm của cơ sở trước khả năng bị chiếm đoạt nhãn hiệu, đồng thời có chỗ đứng chắc chắn hơn khi tung ra thị trường trong bối cảnh rượu men riềng của địa phương có thể bị làm giả, làm nhái, HTX cũng đã được cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm...

Chị Nguyễn Thị Mão, thôn Hòa Lạc, xã viên HTX cho biết: Từ khi HTX rượu gạo men riềng Châu Tiến thành lập, từ một người không có việc làm, sống phụ thuộc vào gia đình, tôi đã có thêm thu nhập, giúp đỡ gia đình được phần nào. Mong muốn của tôi cũng như chị em trong HTX là sự chung tay giúp đỡ của các cấp, các ngành để HTX rượu ngày càng phát triển, tạo thêm thu nhập cho người khuyết tật như chúng tôi.

Thiếu nhà xưởng để sản xuất là một trong những cái khó của HTX rượu men riềng Châu Tiến.

Còn lắm khó khăn

Có lẽ vì rất tự hào về rượu quê mình nên ông Đàm Xuân Vinh, Chủ tịch UBND xã Quảng Châu thêm trăn trở cho chỗ đứng của nó. Không như trước kia, người dân chỉ nấu rượu men riềng để sử dụng trong gia đình, rượu gạo men riềng Châu Tiến bây giờ đang được lưu thông trên thị trường, có mặt tại các chợ trong tỉnh với tư cách là một sản phẩm hàng hoá. Có điều, chỗ đứng và sức vươn xa của sản phẩm này còn khiến cho nhiều người như ông Vinh lo ngại.

Theo ông Vinh thì khó khăn lớn nhất của HTX hiện nay là thiếu vốn đầu tư, thiếu cơ sở vật chất để sản xuất rượu theo dây chuyền hiện đại, dụng cụ vẫn là những dụng cụ thô sơ truyền thống; cơ sở sản xuất chưa tập trung, rượu được chia ra tự nấu ngay tại gia đình các hộ xã viên... và như vậy khó có thể kiểm soát được chất lượng cho đồng đều và áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất.

Theo chân ông Vinh, chúng tôi tới kho rượu của xã, nói là nhà kho nhưng đó là nhà văn hóa thôn cũ kỹ, rách nát mượn của UBND xã để bà con tập trung rượu đem đi tiêu thụ. Thiếu cơ sở vật chất nên quy trình đóng chai đều được làm thủ công, vừa tốn công sức lao động, năng suất thấp lại dễ ảnh hưởng đến chất lượng rượu thành phẩm. Lượng rượu sản xuất ra đến đâu bán hết đến đó, không có rượu tích trữ, nhưng nghề nấu rượu vẫn được bà con coi là nghề phụ, để làm thêm, chưa mạnh dạn vay vốn đầu tư sản xuất để tăng quy mô số lượng.

Theo ông Đàm Thanh Hiền, trước mắt, cơ sở sẽ tích cực tìm kiếm đầu ra và dần dần mở rộng quy mô sản xuất, quy tụ các hộ nấu rượu tại xã thành một tổ hợp sản xuất độc quyền, nhằm cung ứng ra thị trường những sản phẩm rượu men riềng Châu Tiến chính gốc, chất lượng cao.

Về lâu dài, HTX cần có vốn đầu tư để xây dựng nhà xưởng nấu rượu tập trung lắp đặt máy móc thiết bị hiện đại cho ủ và nấu rượu theo quy mô công nghiệp, vừa tăng năng suất, bảo đảm chất lượng vừa dễ dàng áp dụng tiến bộ kỹ thuật công nghệ vào sản xuất.

Mong muốn của ông Hiền và những xã viên khuyết tật ở HTX rượu gạo men riềng Châu Tiến không chỉ phụ thuộc vào cố gắng, nỗ lực của bản thân họ mà còn cần lắm sự chung tay góp sức của cộng đồng, sự quan tâm của chính quyền và các ban, ngành liên quan.

Thanh Hoa