(QBĐT) - Sau khi chia tỉnh Bình Trị Thiên (năm 1989), Xí nghiệp xi măng Quảng Bình được hình thành và đóng trên địa bàn phường Bắc Lý (TP. Đồng Hới). Từ đó đến nay, người dân sống xung quanh khu vực này đã phải hứng chịu sự ô nhiễm môi trường rất nghiêm trọng. Mấy chục năm qua, đã có rất nhiều kiến nghị, phản ánh của người dân nhưng tình trạng ô nhiễm vẫn không hề thuyên giảm và hằng ngày, người dân vẫn phải sống chung cùng với khói bụi và tiếng ồn.

Vườn rau khoai của người dân xung quanh khu vực nhà máy bị bụi phủ không phát triển được

Điều mà chúng tôi có thể dễ dàng nhìn thấy khi đi tìm hiểu thực tế tại đây là hầu như không có gia đình người dân nào sống quanh khu vực nhà máy xi măng mở cửa. Cả cửa sổ, cửa chính đều đóng im lìm, ngay cả mấy lỗ thoát hơi, thông gió cũng đều được bịt kín. Một bầu không khí ngột ngạt vây kín cả khu dân cư. Quan sát một vòng xung quanh nhà máy, một màu xám bạc của bụi bặm phủ kín nhà cửa cây cối.

Ông Nguyễn Công Lượng, Phó tổ trưởng tổ dân phố 11 cho  biết, tổ dân phố 11 có 175 hộ dân, trong đó có khoảng 30 hộ dân sống gần khu vực nhà máy xi măng nên chịu ảnh hưởng nghiêm trọng về khói bụi. Bên cạnh đó, nhà máy xi măng này đóng trên khu vực giáp gianh giữa tổ dân phố 11 và tổ dân phố 9 nên không chỉ riêng tổ dân phố 11 mà ở tổ dân phố 9 cũng có khoảng 30 hộ dân sống quanh khu vực phải “ngửi” khói độc và bụi bẩn. “Buổi tối máy chạy ầm ầm, tôi không tài nào ngủ nổi. Sáng ra nhà nào cũng bám đầy bụi, dày từng lớp phủ trắng xóa, có lau cả ngày cũng không hết bụi. Nhất là vào mùa hè, những ngày gió to bụi bay khắp nơi khiến không khí rất ngột ngạt”, ông Lượng bức xúc.

Ông Hoàng Quang Hồng, tổ dân phố 11, phường Bắc Lý (TP.Đồng Hới) cho biết, trước đây người dân bức xúc và phản ánh nhiều về tình trạng ô nhiễm bụi và tiếng ồn do nhà máy xi măng gây ra. Sau một thời gian, nhà máy có khắc phục bằng cách trồng cây xanh để giảm bớt bụi và lót lớp xốp để chống ồn nên tình trạng ô nhiễm có giảm bớt.

Nhưng thời gian gần đây, lại trở lại trạng thái như ban đầu, nhất là ô nhiễm khói bụi vì sau cơn bão số 10 năm ngoái, số cây xanh được trồng để cản bụi của xí nghiệp bị gãy hết nên mức độ ô nhiễm ảnh hưởng đến các hộ gia đình lại càng khủng khiếp hơn. Không chỉ khiếu kiện bằng đơn từ mà trong các buổi tiếp xúc cử tri người dân phản ánh rất mạnh mẽ nhưng vẫn chưa được giải quyết.

Ông Nguyễn Công Dũng, nhà đối diện với nhà máy xi măng, bày tỏ, thường thì công đoạn nghiền là gây tiếng ồn nhưng vẫn không ô nhiễm bằng lớp bụi bay mù mịt khi tiến hành khâu đóng bao. Vì tầm bụi bay đi thấp nên mấy chục hộ dân sống quanh đây “hưởng” hết. Ông Dũng nói thường thì từ 23 giờ đêm là lúc nhà máy  hoạt động với tốc độ tối đa. Cứ sáng ra là thấy nhà cửa trắng xóa vì bụi. “Bụi bám đầy thức ăn, nước uống, quần áo giặt xong cũng không biết phơi đâu cho sạch. Ở những nơi khác, con cháu tha hồ chơi ở sân vườn, ở vùng này thì hầu như các cháu đều phải chơi trong nhà kín mít không dám ra ngoài”, Ông Dũng chia sẻ.

Bụi bám từng lớp dày đặc trên nóc nhà.

Nhiều người dân ở đây cho rằng, sức khỏe của các hộ dân sống trong khu vực này bị ảnh hưởng là điều không thể tránh khỏi.  Ông Nguyễn Công Tài cho biết, không biết là do trùng hợp hay ngẫu nhiên mà từ trước tới nay ở khu vực này đã có rất nhiều người chết vì bệnh ung thư và các bệnh về đường hô hấp. Hay như cả hai đứa cháu của ông đều bị viêm họng hạt, viêm mắt và thường xuyên bị ho. Đi khám thì bác sĩ bảo nguyên nhân do ô nhiễm môi trường gây ra.

Ông Hoàng Quang Hồng cũng cho hay, gia đình ông sống ở đây đã mấy chục năm rồi, bao nhiêu ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn của xí nghiệp từ khi hình thành đến nay gia đình ông “hưởng” cả. Con trai ông Hồng chết vì ung thư  thực quản, bỏ lại vợ và hai đứa con đang tuổi ăn, tuổi học. Các cháu của ông cũng đau ốm liên miên. “Suốt ngày đêm dân chúng tôi sống chung với bụi như vậy, không bị bệnh mới là chuyện lạ”, ông Hồng nói. Xung quanh nhà máy, cây trồng, vật nuôi cũng bị ảnh hưởng. Trước đây, người dân khu vực này thường trồng nhiều rau muống và khoai lang nhưng do bụi bám quá nhiều nên cây không phát triển được, luôn trong tình trạng vàng úa và cằn cỗi...

Hiện tại, mong ước lớn nhất của người dân phường Bắc Lý, đặc biệt người dân tổ dân phố 11 và tổ dân phố 9 là Xí nghiệp xi măng Quảng Bình sớm có kế hoạch di dời lên khu công nghiệp của thành phố, trả lại bầu không khí trong sạch cho người dân. Ông Lượng cương quyết: “Một xí nghiệp xi măng nằm ngay trong lòng thành phố đông đúc dân cư như thế là không ổn chút nào”...

L.M-L.C