(QBĐT) - Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới hiện đã bước sang năm thứ sáu. Ở tỉnh ta, nhiều địa phương sau quá trình nỗ lực của chính quyền và người dân đã hoàn thành 19/19 tiêu chí; tuy nhiên, vẫn còn không ít xã đang phải vật lộn với nhiều khó khăn, thách thức trên lộ trình hướng đến đích nông thôn mới. Đồng Hóa (Tuyên Hóa) nằm trong số những địa phương khó khăn ấy. Lộ trình để cán đích của xã còn xa vời với quá nhiều khó khăn, trở ngại.

Là một trong những xã miền núi đặc biệt khó khăn của huyện Tuyên Hóa, những năm qua, đời sống của người dân Đồng Hóa gặp không ít vất vả, thiếu thốn. Lộ trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM) của địa phương cũng đang vướng nhiều “nút thắt” khó gỡ.

Thiếu nước sạch sinh hoạt khiến tiêu chí môi trường của địa phương khó “chạm đích”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đoàn Đại Thí, Chủ tịch UBND xã Đồng Hóa cho biết: “Với sự nỗ lực, đồng lòng chung sức của cả chính quyền và người dân, hiện tại xã đã hoàn thành 10/19 tiêu chí NTM đó là: quy hoạch, an ninh, điện, nhà ở dân cư, bưu điện, y tế, thủy lợi, văn hóa, giáo dục, cơ cấu lao động. Tuy nhiên, do vấp phải quá nhiều khó khăn nhất là vấn đề kinh phí nên chúng tôi xác định việc hoàn thành 9 tiêu chí còn lại thực sự là “bài toán” khó với địa phương, nhất là tiêu chí đường giao thông”.

Địa hình phức tạp, vùng đồng bằng nhỏ hẹp lại bị chia cắt bởi rừng, đồi khiến Đồng Hóa gặp rất nhiều khó khăn trong việc quy hoạch làm đường. Từ khi làn sóng XDNTM “chạm ngõ” địa phương, chính quyền xã đã tích cực vận động người dân phát huy vai trò chủ thể, tình nguyện hiến đất, hiến công để tham gia mở rộng, nâng cấp đường giao thông.

Tuy nhiên, do những đặc thù về địa hình, đất đai cộng thêm những khó khăn trong công tác huy động vốn từ phía người dân nên tiến độ hoàn thành tiêu chí giao thông của Đồng Hóa vẫn bị “cầm chừng”. Hiện tại, xã mới chỉ bê tông được khoảng 50% tổng số km đường, còn lại đều nằm trong tình trạng đường đất, chưa được bê tông hóa, chưa có rãnh thoát nước, mùa nắng mịt mờ bụi, mùa mưa lầy lội, đi lại khó khăn. “Và nếu không có sự hỗ trợ từ Nhà nước thì việc chuẩn hóa số km đường giao thông còn lại đối với Đồng Hóa chỉ có thể được thực hiện... trong mơ”, ông Thí thở dài cho biết.

Không chỉ gặp khó khăn trong việc xây dựng đường giao thông, người dân ở thôn Đồng Phú, xã Đồng Hóa còn gặp rất nhiều bất tiện, nhất là vào mùa mưa lũ khi phải đi lại, thông thương với các vùng lân cận bằng đò. “Những năm gần đây, giao thông đi lại của người dân địa phương có phần đỡ vất vả hơn khi có cây cầu phao tư nhân bắc qua sông.

Có thể nói, cây cầu đã giải quyết được một phần nhu cầu đi lại cho gần 1.000 người dân thôn Đồng Phú. Tuy nhiên, đó chỉ là về mùa hè, khi trời tạnh ráo. Còn mùa mưa đến, gặp khi mưa to nước lớn thì y như rằng cả thôn Đồng Phú lại phải sống cảnh “ốc đảo cô lập”. Hơn thế nữa, vì là cầu phao tư nhân, nên mỗi lần qua cầu bà con phải trả phí (xe máy 4.000 đồng/lượt, xe đạp, đi bộ 1.000 đồng/lượt).

Tính ra hàng tháng, ngoài đủ thứ chi phí phải lo cho cuộc sống, chúng tôi còn phải “gánh” thêm cả phí qua cầu. Đối với một địa phương mà số hộ khá chỉ vẻn vẹn có 6/204 hộ như Đồng Phú thì đây cũng là một khoản phí khiến không ít người dân phải trăn trở. Không biết đến khi mô, người dân quê tui mới thoát khỏi cảnh lụy đò ni nữa”, anh Hoàng Văn Nhất, trưởng thôn Đồng Phú nói.

“Căn nguyên của những khó khăn trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM của Đồng Hóa chính là việc “khan vốn”. Theo tính toán của địa phương, để hoàn thành các tiêu chí NTM còn lại phải cần đến khoảng 30 tỷ đồng. Con số này vượt xa khả năng tài chính hiện có của xã. Cùng lắm chúng tôi cũng chỉ giải quyết được khoảng 20-30% từ ngân sách của xã và huy động từ sức dân. Phần còn lại chỉ biết trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước”, ông Đoàn Đại Thí tặc lưỡi. Thiếu vốn, nhiều tuyến đường ở Đồng Hóa không thể được nâng cấp, mở rộng hay bê tông kiến cố. Thiếu vốn, việc xây dựng nhà văn hóa đạt chuẩn của địa phương cũng khó thành.

Nhiều tuyến đường giao thông ở Đồng Hóa vẫn là đường đất, mùa nắng mịt mờ bụi, mùa mưa lầy lội, đi lại khó khăn.

Theo quy định, để đạt chuẩn tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, mỗi địa phương phải có một nhà văn hóa trung tâm với đủ các điều kiện bảo đảm. Tuy nhiên, cho đến nay, Đồng Hóa vẫn chưa xây dựng được nhà văn hóa trung tâm. Thêm vào đó, mặc dù 4 thôn của xã đều đã có nhà văn hóa nhưng tất cả đều không đạt chuẩn và đã xuống cấp.

Không chỉ tiêu chí giao thông, cơ sở vật chất văn hóa gặp khó mà hiện tại nhiều tiêu chí NTM khác của Đồng Hóa cũng đang “rối như tơ vò” vì chưa tìm được hướng chuẩn hóa phù hợp đặc biệt là tiêu chí thu nhập và hộ nghèo. Đối với xã miền núi nghèo như Đồng Hóa thì ngoài sản xuất nông nghiệp, người dân chẳng biết bám víu vào đâu để vực kinh tế phát triển trong khi tiểu thủ công nghiệp chậm tiến, manh mún, nhỏ lẻ, ngành nghề truyền thống không có, doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn cũng không. Do đó, với mức thu nhập chỉ đạt 12 triệu/người/năm và hơn 40% hộ nghèo thì việc tăng, giảm các tiêu chí này theo đúng tiêu chuẩn của một xã NTM thực sự là “gánh nặng” đối với chính quyền địa phương.

Không chỉ loay hoay với tiêu chí giao thông, thu nhập, hộ nghèo, tiêu chí môi trường cũng đang là một “nút thắt” khó gỡ đối với chính quyền xã Đồng Hóa. Khó khăn mà xã gặp phải là vấn đề quy hoạch xây dựng bãi rác tập trung. Hiện tại, với 949 hộ, 4.148 khẩu, lượng rác thải ra môi trường mỗi ngày ở Đồng Hóa là rất lớn.

Tuy nhiên, do thiếu kinh phí nên hiện cả 4 thôn của xã là Đại Sơn, Đồng Giang, Thuận Hoan, Đồng Phú đều chưa có bãi xử lý rác thải tập trung mà đa số bà con đều xử lý theo kiểu mạnh ai nấy làm khiến thực trạng môi trường của địa phương trở nên rất nan giải. Thêm vào đó, việc thiếu nước sạch sinh hoạt, ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân vẫn còn hạn chế, các giải pháp khắc phục tình trạng nói trên vẫn thiếu tính khả thi nên khoảng cách để Đồng Hóa “cán đích” tiêu chí này vẫn còn quá xa vời.

Đ.V