VQG PN-KB nằm trong vùng sinh thái Bắc Trường Sơn thuộc vùng sinh địa Indo-Malaya. Khu vực này có độ che phủ rừng cao nên được xem là ngôi nhà chung của nhiều loại ĐVHD. Hiện, trong lâm phận của vườn có gần 1.400 loài động vật, trong đó có đến 41 loài đặc hữu, 42 loài có tên trong danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.

 

Thời gian qua, công tác bảo vệ ĐVHD tại vườn được các cấp, ngành quan tâm. Tuy nhiên, tình trạng săn bắt, buôn bán và tiêu thụ sản phẩm từ ĐVHD trái pháp luật trên địa bàn vẫn còn xảy ra, nhất là các địa phương vùng đệm. Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm VQG PN-KB Nguyễn Quang Vĩnh cho biết: “Trong 20 năm qua, VQG PN-KB đã phát hiện và tháo gỡ hơn 42.500 sợi dây bẫy, bắt giữ 459 cá thể động vật rừng, 2.000kg bộ phận động vật rừng, 20 khẩu súng do người dân vận chuyển, tiêu thụ trái pháp luật. Đơn vị đã ra quyết định xử lý 2.400 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp, trong đó có nhiều vụ liên quan đến ĐVHD”.

Để bảo vệ ĐVHD trên địa bàn, Ban Quản lý VQG PN-KB đã triển khai nhiều biện pháp, trong đó phối hợp dự án VFBC, Tiểu hợp phần 9 của dự án thành lập 7 nhóm truyền thông bảo tồn cộng đồng, gồm: Xã Phúc Trạch, Thượng Trạch, Xuân Trạch, thị trấn Phong Nha (Bố Trạch); Thượng Hóa, Dân Hóa (Minh Hóa); Trường Sơn (Quảng Ninh). Sau khi được thành lập, Tiểu hợp phần 9 đã phối hợp với các địa phương, chủ rừng triển khai nhiều hoạt động truyền thông nhắm đến nhóm đối tượng tiêu thụ ĐVHD, phát huy các sáng kiến của cộng đồng trong bảo tồn đa dạng sinh học.

Phó chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án VFBC Quảng Bình Nguyễn Văn Duẫn cho biết: “Xác định vai trò của cộng đồng rất quan trọng trong ngăn chặn hoạt động săn bắt, kinh doanh và tiêu thụ trái phép ĐVHD nên chúng tôi đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật cho bà con. Qua tuyên truyền, đa số người dân bày tỏ sự đồng thuận chung tay bảo tồn ĐVHD, ký cam kết không thực hiện các hành vi tiêu thụ, săn bắt, vận chuyển, mua bán, quảng cáo sản phẩm từ ĐVHD trái phép. Sau khi được tuyên truyền, nhiều người dân đã không đi rừng đặt bẫy, săn bắt, tiêu thụ ĐVHD nữa mà còn cung cấp nhiều nguồn tin cho lực lượng chức năng trong hoạt động bảo vệ ĐVHD”.

Nhóm truyền thông bảo tồn cộng đồng xã Thượng Hóa có 26 thành viên tự nguyện tham gia. Sau khi thành lập, nhóm đã thực hiện nhiều hoạt động truyền thông nhằm giảm nhu cầu tiêu thụ ĐVHD trong cộng đồng địa phương, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số sống gần rừng, như: Bản Ón, Yên Hợp, Mò O Ồ Ồ, Phú Minh…

 

Anh Đinh Xuân Thanh, Trưởng nhóm truyền thông bảo tồn cộng đồng xã Thượng Hóa tâm sự: “Các thành viên trong nhóm chúng tôi đều xuất thân từ cộng đồng. Trước đây, một số người từng làm nghề săn bắt, buôn bán hay sử dụng ĐVHD để làm thức ăn, thuốc chữa bệnh. Sau khi được tuyên truyền, đa số các thành viên và bà con xã Thượng Hóa cơ bản đã hiểu được tác hại của việc săn bắt, buôn bán, tiêu thụ ĐVHD. Từ đó, nhiều người đã không còn vào rừng đặt bẫy thú nữa, có người thì mang súng, nỏ đến giao nộp cho lực lượng chức năng. Các quán ăn trên địa bàn cũng đã ký cam kết không tiêu thụ, buôn bán ĐVHD trái phép”.

 

Chị Y Buốt, thành viên nhóm truyền thông bảo tồn cộng đồng xã Thượng Trạch tâm sự: “Để nhóm hoạt động hiệu quả, chúng tôi đã ban hành quy chế hoạt động rõ ràng. Mỗi tháng, nhóm sẽ tổ chức họp một lần. Còn hàng ngày, các thành viên đều tham gia hoạt động tuyên truyền, nhắc nhở bà con không vào rừng săn bắt, tiêu thụ ĐVHD. Một số trường hợp vi phạm đã được chúng tôi phát hiện và báo lại các cơ quan chức năng xử lý”.

Nhờ sự nỗ lực của nhóm truyền thông bảo tồn cộng đồng xã Thượng Trạch và các nhóm trong vùng đệm, từ năm 2022 đến nay, Hạt Kiểm lâm VQG PN-KB cùng với người dân vùng đệm đã tháo gỡ trên 3.500 sợi dây bẫy, tịch thu và xử lý theo quy định 3 cá thể động vật rừng; 31,5kg bộ phận động vật rừng... So với cùng kỳ những năm trước, số sợi dây bẫy được tháo gỡ, lượng người ra vào rừng trái phép, cá thể và các bộ phận của ĐVHD vi phạm đã giảm khá nhiều.