Mặc dù đã tham gia đóng BHXH được hơn 19 năm, nhưng mới đây, vì lý do khách quan nên ông Nguyễn Tấn K. (xã Hóa Tiến, huyện Tuyên Hóa) đã xin nghỉ việc và quyết định làm thủ tục hưởng chế độ BHXH một lần. Ông K. chia sẻ: “Cán bộ BHXH huyện Tuyên Hóa đã giải thích cụ thể về những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, vì điều kiện gia đình khó khăn nên tôi đành phải làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH một lần để có khoản tiền trang trải trước mắt”.

 

Chị Võ Thị D. (xã Dương Thủy, huyện Lệ Thủy) cũng có thời gian tham gia đóng BHXH hơn 5 năm. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, chị đã nghỉ việc hơn 1 năm nay, chưa có công việc mới. Cũng vì không có công ăn việc làm, áp lực cuộc sống của gia đình chị D. ngày càng lớn. Cuối cùng, chị D. đã đưa ra quyết định làm hồ sơ giải quyết BHXH một lần. Theo lời chị D., dù biết là chịu nhiều thiệt thòi về sau, nhưng để có tiền cho con cái ăn học, có tiền sinh hoạt trước mắt, chị D. đành quyết định nhận BHXH một lần.

Bà Nguyễn Thị Bích Hường, Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Chế độ BHXH tỉnh Quảng Bình cho biết, từ đầu năm 2021 đến nay, số trường hợp làm hồ sơ nhận trợ cấp BHXH một lần tăng cao so với cùng kỳ năm 2020. Cụ thể, tính đến 30-11-2021, toàn tỉnh đã có 2.253 người nhận BHXH một lần với tổng số tiền gần 118 tỷ đồng, tăng 7,45 % so với cùng kỳ năm ngoái.

 

“Nguyên nhân là do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên một số đơn vị, doanh nghiệp phải ngưng sản xuất hoặc thu hẹp hoạt động dẫn đến cắt giảm lao động khiến nhiều người mất việc làm. Bên cạnh đó, tìm kiếm việc làm giai đoạn này cũng gặp khó khăn, NLĐ không có điều kiện tiếp tục tham gia đóng BHXH. Do vậy, họ chọn nhận trợ cấp BHXH một lần dù biết sẽ rất thiệt thòi về sau. Để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, BHXH tỉnh đã tuyên truyền, giải thích, tư vấn về những thiệt hại khi nhận trợ cấp BHXH một lần, nhất là khi hết tuổi lao động. Qua tuyên truyền, một số người tiếp tục tham gia đóng BHXH”, bà Hường cho hay.

 

 

Việc NLĐ nhận trợ cấp BHXH một lần đồng nghĩa với việc họ ra khỏi hệ thống BHXH. Điều này không chỉ quyền lợi của họ bị ảnh hưởng mà còn ảnh hưởng tới tình hình kinh tế-xã hội và việc thực hiện mục tiêu an sinh xã hội cho toàn dân.

 

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, NLĐ nhận BHXH một lần sẽ bị thiệt thòi bởi chưa đến tuổi nghỉ hưu đã tiêu hết tiền dưỡng già. Đến khi về già không được hưởng lương hưu, phải sống phụ thuộc vào con cháu và xã hội. Nếu không may bị bệnh, không có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT), họ còn phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí khám, chữa bệnh (KCB), nằm viện thời gian dài có thể phải đối mặt với tình trạng kiệt quệ, trở thành gánh nặng đối với gia đình và xã hội. Trong khi đó, nếu được hưởng chế độ hưu trí, trong toàn bộ thời gian hưởng lương hưu, NLĐ được quỹ BHXH chi trả kinh phí để cấp thẻ BHYT miễn phí và được hưởng các quyền lợi về KCB BHYT.

 

Ngoài ra, khi người hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu chết; đồng thời, thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hàng tháng hoặc một lần. Một số thiệt thòi khác đối với NLĐ khi nhận trợ cấp BHXH một lần là khi tham gia lại BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đã đóng trước đó. Điều này dẫn đến việc khi đủ tuổi nhận lương hưu có thể không đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH hoặc đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH để được nhận lương hưu nhưng tỷ lệ hưởng sẽ không cao.

 

“Khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là “của để dành” quý giá của chính mình. Khoản tiền này không mất đi mà ngược lại vẫn được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng. Người tham gia có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện với sự hỗ trợ của Nhà nước. Trong thời gian bảo lưu, nếu chẳng may qua đời thì gia đình được hưởng trợ cấp mai táng phí, thân nhân được hưởng trợ cấp tuất theo quy định bằng hoặc lớn hơn mức hưởng BHXH một lần”, ông Dũng cho biết thêm.

 

Hiện nay, với mức đóng hàng tháng bằng 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì 1 năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương. Nếu NLĐ nhận BHXH một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

 

Ông Dũng khuyến cáo: “Với những thiệt thòi nêu trên, NLĐ cần cân nhắc, thận trọng khi nhận BHXH một lần. Tốt nhất là nên bảo lưu thời gian đóng BHXH và khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia để khi về già, đến tuổi sẽ được hưởng lương hưu, chế độ chăm sóc sức khỏe BHYT cũng như được hưởng các chính sách ưu việt về an sinh xã hội”.

 

Theo quy định, NLĐ có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện. Mọi người tham gia BHXH tự nguyện đều được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí, với các mức hỗ trợ 10%, 25%, 30% tính theo mức đóng, tính trên chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn với 3 nhóm đối tượng khác nhau.   Trong giai đoạn bảo lưu thời gian đóng BHXH, nếu không may NLĐ qua đời, gia đình được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (tối đa 4 người) đến khi trưởng thành (nếu là con) hoặc hưởng đến khi qua đời (nếu là vợ, chồng hoặc cha, mẹ đã hết tuổi lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng thấp hơn mức lương cơ sở); trường hợp nhận trợ cấp tuất 1 lần thì mức trợ cấp được tính như BHXH một lần.