(QBĐT) - Quanh chân núi Đông Hưng ở xã Quảng Đông (huyện Quảng Trạch) dài khoảng 3km, hiện có gần 200 hộ dân sinh sống và khoảng 80% trong số đó đang phải sống khổ sở với bụi đá từ nhiều năm nay.

Người dân ở thôn Đông Hưng sống tại khu vực 2 mỏ đá Linh Thành của Công ty Cổ phần khai thác sản xuất bột đá chất lượng cao Linh Thành Quảng Bình và mỏ đá Khe Cuồi của Công ty TNHH Trường An đang sống trong nỗi ám ảnh bởi khói bụi, nổ mìn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Mặc dù trước đó, các cơ quan chức năng đã lập nhiều đoàn kiểm tra, ra không ít văn bản xử lý, nhưng tình trạng này vẫn tiếp diễn và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Bị “tra tấn” đủ đường

Chúng tôi đến địa phận thôn Đông Hưng (xã Quảng Đông) vào xế chiều, khi dừng xe lại bên đường đã thấy một người dân trong nhà vẫy tay ra hiệu bảo dừng lại, tìm nơi ẩn nấp vì sắp đến giờ các mỏ đá nổ mìn. Bà Trần Thị Thanh Bình (48 tuổi) có nhà gần mỏ đá Linh Thành đưa chúng tôi vào nhà đóng chặt cửa, rồi nói: “Đến giở nổ mìn, các chú vô đây cẩn thận kẻo bị đá rơi, bay rơi trúng đầu”.

Mỏ đá nổ mìn gây nứt nẻ nhà dân ở thôn Đông Hưng.

Đúng 17 giờ, mìn từ mỏ đá bắt đầu nổ, phát ra những tiếng rầm trời, ngôi nhà bà Bình rung chấn trong tiếng mìn dội váng óc. “Mỗi lần nổ như vậy kéo dài gần 30 phút, dân đây ai cũng sợ, trẻ con khóc thét. Bản thân tui thì bệnh tật mà mỏ đá suốt ngày tra tấn như rứa nên đau đầu, mệt mỏi thêm”, bà Bình phản ánh.

Bà Bình chỉ cho chúng tôi góc nhà bị nứt và nói rằng, nhà bà mới xây còn chắc chắn nên chỉ bị nứt nẻ ở các góc tường, có nhà nứt toác hết tường và trần do rung chấn nổ mìn ở mỏ đá. "Ngoài bụi đá phát sinh sau mỗi đợt nổ mìn, các máy xay đá của Công ty Linh Thành cũng khiến bụi bay mù trời làm bà con trong vùng phải hít thở không khí ô nhiễm quanh năm", bà Bình cho hay.

Anh Nguyễn Quang T. (40 tuổi, có nhà cách mỏ đá chừng 50m) cho biết, mỗi ngày có nhiều chiếc xe ben chở đá qua lại đây và tung bụi mù mịt. Không chỉ ban ngày, mà đến đêm gia đình anh và nhiều hộ khác cũng phải hứng chịu bụi đá từ máy nghiền thuộc mỏ đá Linh Thành đổ xuống.

Theo lời anh T. thì, trước kia vườn tược của bà con còn trồng được cây ăn quả và hoa màu để kiếm thêm thu nhập, nhưng từ khi các mỏ đá rầm rộ đi vào khai thác thì cây trái trong vườn bị bụi đá phủ trắng, không sống nổi. Nhiều người dân phản ánh, trước đây bà con dựa vào chăn nuôi gia súc như dê, bò để làm kinh tế nhưng hiện chẳng một con nào nuôi được vì không có chỗ chăn thả, hơn nữa gia súc cũng sợ tiếng mìn nổ, người dân thì sợ chăn thả gia súc vấp phải bẫy hố mìn…

Xuôi theo Quốc lộ 1A về phía Nam chừng 600m là mỏ đá Khe Cuồi của Công ty Trường An. Từ đường Quốc lộ nhìn vào là một cảnh tượng bụi khói mịt mù, ô nhiễm nghiêm trọng. “Ngày mô cũng chịu cảnh như rứa chú à. Chúng tôi cứ ao ước phải chi họ dời đi hoặc chỉ khai thác ít lại để cho bà con còn thở được. Quê hương, xứ sở, nhà cửa, ruộng vườn đều ở đây dân cũng chẳng biết dời đi mô nựa…” - bà H, sống gần mỏ đá Khe Cuồi than thở.

Mỏ đá Khe Cuồi nổ mìn gây ôm nhiễm môi trường.

Người dân phản ánh đúng

Theo người dân Đông Hưng, trong nhiều lần tiếp xúc cử tri, người dân đã bức xúc phản ánh với các cấp chính quyền nhưng vẫn chưa có biện pháp nào giảm thiểu ô nhiễm. Các năm trước đó, do không chịu nỗi ô nhiễm từ các mỏ đá, người dân đã mang xe ra chắn đường để phản đối doanh nghiệp khai thác đá và yêu cầu bồi thường.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Đức Hiền, Chủ tịch UBND xã Quảng Đông thừa nhận những phản ánh của người dân về 2 mỏ đá gây ô nhiễm là đúng, qua hội nghị tiếp xúc cử tri cấp huyện, tỉnh người dân cũng phản ánh nhiều.“Ban đầu họ về lấy ý kiến tham vấn cộng đồng thôi. Vấn đề mỏ đá hoạt động thì ít nhiều cũng ảnh hưởng đến môi trường, sinh ra bụi bặm và khi nổ mìn thì chắc chắn có độ rung chấn là điều không tránh khỏi. Chúng tôi nhiều lần yêu cầu các đơn vị được cấp phép hoạt động mỏ trên địa bàn phải chú trọng về môi trường chứ không làm theo kiểu đối phó”, ông Hiền nói.

Cũng theo ông Hiền, trong năm 2015 và 2016, chính quyền xã và người dân kiến nghị, sau đó đoàn liên ngành của tỉnh về kiểm tra và kết luận các mỏ hoạt động “đúng quy trình”, lượng thuốc nổ sử dụng đúng theo cấp phép.Còn ông Phạm Minh Cảnh, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quảng Trạch cho biết, tỉnh cũng từng lập đoàn liên ngành kiểm tra, lần gần đây nhất là năm 2016 và cũng chưa phát hiện 2 mỏ này sai phạm gì.

Tuy vậy, ông Cảnh cũng thừa nhận người dân sống quanh các mỏ đá này đang bức xúc vì việc khai thác ảnh hưởng đến đời sống của họ. “Sắp tới, Phòng TN-MT sẽ tham mưu cho huyện lập đoàn kiểm tra để xử lý những bức xúc của dân” - ông Cảnh nói.

X.Phú-P.Hoàng