(QBĐT) - Anh Huỳnh Tuấn Kiệt, công nhân làm việc tại xưởng sản xuất việt liệu gỗ công nghiệp tại Khu công nghiệp Tây Bắc Đồng Hới tâm sự: “Nguyện vọng của hầu hết công nhân đang làm việc tại đây là có chỗ ở ổn định, bảo đảm những điều kiện thiết yếu trong sinh hoạt để có thể yên tâm công tác. Bên cạnh đó, Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội cũng cần quan tâm thực hiện các chính sách an sinh xã hội và phúc lợi xã hội đối với người lao động”... Hẳn nhiên đó là mong muốn chính đáng của không chỉ anh Kiệt mà con là của số đông người lao động. Dẫu vậy, thực tế đời sống công nhân tại các khu công nghiệp tỉnh ta vẫn còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Nhiều khó khăn, thiếu thốn

Thống kê của LĐLĐ tỉnh cho thấy, toàn tỉnh hiện có 8 khu công nghiệp, khu chế xuất (Tây Bắc Đồng Hới, Bắc Đồng Hới, Cảng biển Hòn La, Hòn La 2, Tây Bắc Quán Hàu, Cam Liên, Khu kinh tế Hòn La, Khu kinh tế cửa khẩu Cha Lo) với khoảng trên dưới 40 doanh nghiệp đã và đang đi vào hoạt động, thu hút hơn 8.000 công nhân lao động. Hầu hết số lao động đang làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất tỉnh ta đều được đào tạo bài bản và có tay nghề khá. Cụ thể, trình độ chuyên môn tay nghề từ bậc 3/7 – 7/7 là trên 6.000 người.

Tuy nhiên, mặc dù có tay nghề khá, song tiền lương và thu nhập bình quân của đội ngũ công nhân đang sống và làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn tỉnh ta còn thấp. Theo số liệu thống kê mà chúng tôi có được thì mức thu nhập bình quân của họ chỉ đạt con số trên dưới 3 triệu đồng/người/tháng và chưa đồng đều. Thậm chí ở một số đơn vị, lương công nhân lao động trực tiếp sản xuất còn thấp hơn so với mức lương bình quân.

Đáng buồn hơn là thực trạng nhà ở cho người lao động trong các khu công nghiệp. Chúng tôi đã thực hiện nhiều cuộc “tìm kiếm” khu nhà ở dành cho công nhân tại hầu hết các khu công nghiệp, khu chế xuất trên toàn tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Lương Bình, Tỉnh ủy viên, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh thăm, tặng quà cho người lao động nhân “Tháng Công nhân”.

Tuy nhiên, con số mà chúng tôi thống kê được là vô cùng ít ỏi. Ttrong khi nhu cầu được bố trí nhà thuê ở của công nhân tại các khu công nghiệp lên đến 75% (tức có khoảng trên 6.000 công nhân có nhu cầu) thì hiện tại chỉ có duy nhất 1 doanh nghiệp là Công ty TNHH XDTH Đại Phong đầu tư khu nhà ở công nhân với quy mô hơn 200 phòng, khoảng 800 chỗ ở. Nghĩa là hầu hết công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn tỉnh đang phải vạ vật thuê nhà trọ của người dân địa phương.

Theo quan sát của chúng tôi, các khu nhà trọ cho thuê được xây dựng rất tạm bợ. Vào mùa mưa bão thường bị tốc mái, dột, mùa nắng thì nóng đến mức không chịu nổi, bởi vậy, sức khoẻ của công nhân sinh sống tại các khu nhà trọ này không bảo đảm. Năng suất, chất lượng, hiệu quả làm việc của họ tại các nhà máy, xí nghiệp giảm sút cũng là điều tất yếu. Đấy là chúng tôi chưa nói đến vấn đề an ninh trật tự và nhiều hệ luỵ khác có liên quan.

Anh Hoàng Tấn Cương, công nhân Nhà máy May Cam Liên chia sẻ: “Nhà em ở xã An Thủy, cách Khu công nghiệp Cam Liên hơn chục cây số nhưng nhà máy không có khu nhà ở cho công nhân nên phải đi, về rất bất tiện và tốn kém. Trong khi đó thu nhập của số đông công nhân như bọn em cũng khỉ khoảng 3 triệu đồng/người/tháng. Đó là chưa kể đến số công nhân nữ phải vượt đường xa, làm tăng ca cùng nhiều lý do tế nhị khác khi phải đi sớm, về muộn”…

Chúng ta vẫn thường nói đến những nỗ lực của các đơn vị sản xuất kinh doanh trong việc cải tạo điều kiện làm việc cho công nhân nhằm nâng cao hiệu suất lao động, tuy nhiên, có mặt tại một số khu công nghiệp, chúng tôi nhận thấy cơ sở vật chất của một số đơn vị còn nghèo nàn, điều kiện làm việc chưa bảo đảm, vẫn còn tình trạng công nhân làm việc trong điều kiện chật hẹp, thiếu thốn, công nghệ lạc hậu nên năng suất lao động thấp.

Công tác huấn luyện an toàn lao động đang còn hạn chế (vẫn còn nhiều công nhân lao động chưa được huấn luyện và cấp thẻ). Hoạt động khám sức khoẻ định kỳ cho người lao động chưa được thực hiện thường xuyên, chưa lập sổ theo dõi sức khoẻ cho người lao động.

Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Nguyễn Lương Bình cho biết thêm, tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn tỉnh ta hiện nay hầu hết đều chưa có nơi vui chơi giải trí công cộng như công viên, sân thể thao... Một số đơn vị có nhà ăn tập thể, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu cho công nhân. Hệ thống nhà trẻ, mẫu giáo, trường học ở các khu công nghiệp hoặc gần các khu công nghiệp, khu chế xuất chưa đáp ứng được nhu cầu của hàng ngàn công nhân, người lao động.

Cải thiện đời sống công nhân tại các khu công nghiệp như thế nào?

Thực tế cho thấy Đảng, Nhà nước đã có nhiều văn bản chỉ đạo nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế đáng buồn là hiện nay cấp uỷ Đảng, công đoàn, các tổ chức đoàn thể các cấp tại địa phương chưa quan tâm đúng mức đến các doanh nghiệp trong khu công nghiệp.

Theo ông Nguyễn Lương Bình, nhu cầu được cải thiện đời sống của công nhân tại các khu công nghiệp, khu chế xuất là hoàn toàn chính đáng. Vì vậy, Nhà nước cần sớm nghiên cứu, quy định mức lương tối thiểu vùng phù hợp, đồng thời có chính sách lao động nhằm đối xử công bằng giữa các loại hình doanh nghiệp. Cũng cần phải nói thêm rằng, việc điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng phải tính đến sự biến động của giá cả thị trường ở góc độ dài hạn và bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần quan tâm hơn nữa việc thực hiện chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân xây nhà cho thuê giá rẻ; cung cấp đầy đủ các dịch vụ công cộng, các công trình phúc lợi ở khu dân cư, nơi có đông công nhân lao động tại các khu công nghiệp sinh sống như trường học, trạm y tế, nhà trẻ, các công trình điện, nước, khu vui chơi giải trí…

Theo chúng tôi, để làm tốt nhiệm vụ phát triển tổ chức đảng trong các doanh nghiệp tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh ta, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động, thuyết phục, tạo sự thống nhất về nhận thức của chủ doanh nghiệp về nhiệm vụ xây dựng, phát triển tổ chức đảng cũng như các đoàn thể nhân dân trong doanh nghiệp.

Hằng năm, cấp ủy, chính quyền các cấp nên tổ chức gặp mặt, động viên, biểu dương các doanh nghiệp làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng các đoàn thể, chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế- xã hội của địa phương; biểu dương, khen thưởng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh tiêu biểu, các tổ chức đoàn thể nhân dân vững mạnh xuất sắc.

Ngoài ra, đối với những doanh nghiệp đã có các đoàn thể thì cấp ủy, đoàn thể cấp trên cần tăng cường chỉ đạo, kiểm tra để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đoàn thể công đoàn, đoàn thanh niên trong doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn, vướng mắc. Các đoàn thể phải tự đổi mới nội dung, phương thức hoạt động cho phù hợp với điều kiện của từng loại hình doanh nghiệp.

Cùng với việc chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, phải động viên đoàn viên, hội viên chấp hành đúng pháp luật, thực hiện tốt nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, tích cực tham gia xây dựng doanh nghiệp. Ngược lại, đối với doanh nghiệp chưa có các đoàn thể thì ban chấp hành công đoàn, đoàn thanh niên…cấp trên chỉ đạo việc thành lập tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên hoặc hội liên hiệp thanh niên, nhất là ở những doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động. Chuyển sinh hoạt công đoàn, đoàn thanh niên cho những đoàn viên làm việc ở doanh nghiệp nhưng sinh hoạt công đoàn, đoàn thanh niên ở nơi khác về tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên của doanh nghiệp ngay sau khi thành lập.

Cải thiện đời sống công nhân tại các khu công nghiệp là nhiệm vụ có ý nghĩa hết sức quan trọng trong thực hiện chiến lược sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Bởi một khi đời sống công nhân ổn định, tâm lý phấn khởi thì hiệu suất lao động sẽ tăng cao; tâm lý gắn bó với doanh nghiệp lâu dài cũng sẽ phát triển về mặt tích cực, giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Nguyễn Hoàng