Nghĩa tình từ làng quê An Xá
(QBĐT) - Vào lúc 0 giờ 50 phút ngày 17/9/2024 (tức ngày 15/8 năm Giáp Thìn), bà Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đã từ giã cõi đời, hưởng thọ 97 tuổi. Trong suốt những năm tháng ở bên cạnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bà Đặng Bích Hà luôn dành tình yêu thương và trân trọng tất cả những gì thuộc về Đại tướng. Câu chuyện về phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp được cán bộ, bà con ở làng quê An Xá, xã Lộc Thủy (Lệ Thủy) kể lại vẫn mãi là ký ức đẹp và sẽ được nhắc nhớ cho hôm nay và mai sau…
Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở làng An Xá mấy hôm nay có rất nhiều người dân, bà con làng An Xá đến dâng hương, dâng hoa. Bởi, ở ngôi nhà này còn lưu giữ rất nhiều kỷ niệm về những lần Đại tướng và phu nhân về thăm quê. Đúng tròn hai thập kỷ Đại tướng và phu nhân về thăm quê lần cuối nhưng những kỷ niệm ấy vẫn mãi là ký ức khó phai với người thân và bà con ở làng quê An Xá.
Cụ Võ Đại Hàm (SN 1943), người đã có hơn 40 năm trông coi Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp xúc động kể rằng, phu nhân Đại tướng là người Nghệ An nên tính cách rất đậm chất xứ Nghệ. Bà Bích Hà là một người thông minh, hiểu biết rộng nhưng khiêm tốn, bình dị. Phu nhân Đại tướng không chỉ là người bạn đời thủy chung mà còn là người điều dưỡng tận tâm. Với kiến thức uyên thâm của mình, bà Bích Hà đã giúp rất nhiều việc cho Đại tướng và giáo dục con, cháu…
“Phu nhân Đại tướng là người rất tỉ mỉ, gần gũi. Với bà Bích Hà, tất cả người dân, hàng xóm ở làng quê An Xá không bao giờ có khoảng cách. Trong những lần về thăm quê cùng Đại tướng, khi Đại tướng nói chuyện, bà Bích Hà luôn gọi bà con đến ngồi bên cạnh để nắm nắm bắt tình hình đời sống của người dân, làng xóm thế nào? Quan tâm đến những câu chuyện nhỏ nhất và phải cố gắng làm sao giữ gìn nền nếp gia đình mình thật tốt. Trong những lần tiếp xúc với bà con, bà Bích Hà đều thoải mái, ân cần và dành những tình cảm đặc biệt. Đó là những điều rất đáng trân trọng…”, cụ Võ Đại Hàm chia sẻ.
Trong câu chuyện với cụ Võ Đại Hàm, được biết, bà Bích Hà đã hết mực chăm sóc Đại tướng Võ Nguyên Giáp, và Đại tướng luôn dành cho bà Bích Hà một tình cảm rất đặc biệt. Từ sau ngày Đại tướng qua đời vào năm 2013, bà Đặng Bích Hà sống lặng lẽ bên con cháu.
“Trước và từ ngày Đại tướng mất, năm nào tôi cũng ra Hà Nội thăm gia đình Đại tướng. Dù lúc này sức khỏe của bà Bích Hà có yếu đi nhưng những lần gặp, phu nhân Đại tướng đều hỏi chuyện tình hình đời sống bà con làng An Xá ra sao? Quê hương huyện Lệ Thủy, rồi cả tỉnh Quảng Bình thế nào? Mỗi lần trò chuyện bà đều bảo và căn dạy tôi phải cố gắng gìn giữ tác phong, lối sống, nhất là mối quan hệ với người dân phải chân thành, cởi mở, đừng để điều tiếng xấu gì…”, cụ Võ Đại Hàm xúc động cho biết thêm.
Ông Bùi Hữu Tứ, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Lộc Thủy, bồi hồi lần giở những ký ức của mình về bà Đặng Bích Hà trong mỗi lần về thăm quê cùng Đại tướng: Ở bà, toát lên sự gần gũi, bình dị, mộc mạc và chân tình… Mỗi lần về thăm quê, việc đầu tiên mà Đại tướng và phu nhân làm đó là đi thắp hương tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện Lệ Thủy ở xã Mai Thủy. Năm 2004, lần cuối cùng Đại tướng và phu nhân về thăm quê, lúc ấy Đại tướng và phu nhân đã trồng một cây đào và một cây thuốc lấy từ quê mẹ ở xã Sơn Thủy về trồng tại vườn nhà lưu niệm…
Bà Đặng Bích Hà sinh năm 1928 tại huyện Thanh Chương (Nghệ An), là con trưởng trong gia đình có 6 người con. Cha bà là Giáo sư Đặng Thai Mai, nhà giáo, nhà văn, nhà phê bình văn học nổi tiếng. Ông từng giữ các chức vụ quan trọng như: Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam. Bà Đặng Bích Hà là PGS Sử học, từng giảng dạy Lịch sử ở Trường đại học Sư phạm Hà Nội, làm nghiên cứu viên ở Viện Đông Nam Á. Bà Đặng Bích Hà và Đại tướng Võ Nguyên Giáp có với nhau 4 người con, gồm: Võ Hòa Bình (SN 1951), Võ Hạnh Phúc (SN 1952), Võ Điện Biên (SN 1954) và Võ Hồng Nam (SN 1956). |
“Với tôi, hình ảnh phu nhân Đại tướng luôn gần gũi và bà Bích Hà luôn dành sự tôn trọng đặc biệt nhất của mình với những người lớn tuổi. Mỗi lần trò chuyện, Đại tướng và phu nhân đều nhắc nhở cán bộ, bà con làng An Xá phải đoàn kết, chú trọng phát triển kinh tế, đồng thời phải xây dựng nông thôn thật văn minh, chú trọng gìn giữ những làng nghề truyền thống của địa phương…”, ông Bùi Hữu Tứ cho hay.
Võ Đại Hàm thông tin, gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã công bố chương trình lễ tang, lễ viếng, lễ truy điệu, lễ an táng Phó giáo sư Đặng Bích Hà. Theo đó, lễ viếng được tổ chức từ 12 giờ đến 15 giờ 30 phút, ngày 28/9. Lễ truy điệu vào 15 giờ 30 phút ngày 28/9 tại Nhà tang lễ quốc gia (số 5, đường Trần Thánh Tông, TP. Hà Nội). Lễ an táng vào lúc 6 giờ ngày 29/9 tại Vũng Chùa-Đảo Yến (xã Quảng Đông, Quảng Trạch).
Sóng biển Vũng Chùa-Đảo Yến vẫn yên ả sau những ngày bão giông. Để bây giờ, bà Đặng Bích Hà sẽ được cùng Đại tướng nghe gió biển rì rào vỗ về giấc ngủ ngàn thu.
Ngọc Hải