Thị xã Ba Đồn hiện có 94/98 thôn, tổ dân phố (TDP) có nhà văn hóa. Nơi đây trở thành điểm sinh hoạt văn hóa tinh thần không thể thiếu của người dân, giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, làm tiền đề cho việc nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, tinh thần tại cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, rất nhiều nhà văn hóa trên địa bàn thị xã đang trong tình trạng xuống cấp vì được xây dựng từ hàng chục năm trước.

 

Có mặt tại nhà văn hóa thôn Phú Trịch, xã Quảng Lộc, chúng tôi chứng kiến công trình đã hư hỏng, xuống cấp khá nghiêm trọng. Toàn bộ tường nhà văn hóa đều đã bị bong tróc, từng mảng tường dài bị nứt toác, mái ngói mục nát.

 

Ông Trần Công Nguyên, Trưởng thôn Phú Trịch cho biết, nhà văn hóa thôn được xây dựng cách đây 34 năm, hiện tại đã xuống cấp nghiêm trọng không thể khắc phục, sửa chữa được. Mùa nắng thì hanh nóng, mùa mưa ẩm thấp, dột tứ bề. Mỗi mùa mưa lũ, người dân trong thôn phải thu dọn đồ đạc trong nhà văn hóa để chuyển đi chỗ khác, bởi chỉ cần mưa lớn vài ngày nhà văn hóa sẽ bị ngập. Có những năm, nhà văn hóa thôn bị ngập hơn 1m. 

 

Thôn Phú Trịch có 268 hộ dân, chủ yếu làm nông nghiệp nên đời sống còn khó khăn. Hiện tại, tất cả các hoạt động cộng đồng của thôn đều tổ chức ở đây nhưng vì nhà văn hóa đã xuống cấp nên nhiều hoạt động không thể thực hiện được. Hơn nữa, vào mùa mưa, khu vực này thường bị ngập nước, gây rất nhiều khó khăn cho người dân hội họp, sinh hoạt. 

“Đời sống người dân nơi đây còn nhiều thiếu thốn, nơi vui chơi, sinh hoạt cộng đồng chưa đáp ứng nên chúng tôi rất mong nhận được sự quan tâm, hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà văn hóa thôn để góp phần nâng cao đời sống tinh thần của người dân”, ông Nguyên bộc bạch.

 

Anh Trần Quý Đôn, Chủ tịch Ủy ban MTTQVN xã Quảng Trung cho hay, hiện tại, trên địa bàn xã có hai nhà văn hóa xây dựng đã lâu và đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng là nhà văn hóa thôn Thượng Thôn và Trung Thôn. Cả hai nhà văn hóa đều được xây dựng từ năm 1987 đến nay, chủ yếu xây bằng đá, không có trụ, tường bị nứt và rất ẩm thấp. Kinh phí còn hạn hẹp, nên từ đó đến nay, cả hai nhà văn hóa đều chỉ mới được hỗ trợ khắc phục tạm thời những hư hỏng nhỏ như lợp lại ngói, quét vôi ve… chứ không có kinh phí để xây mới.

 

“Thôn Thượng Thôn có 270 hộ dân, với 1.210 nhân khẩu, trong khi nhà văn hóa chỉ dài 20m, rộng 6m nên rất khó để tổ chức các hoạt động tại đây. Có nhiều hoạt động diễn ra tại nhà văn hóa nhưng chỉ một ít người dân được ngồi trong hội trường còn lại phải ngồi ngoài sân. Có những hoạt động khi tổ chức thì nắng, được một lúc sau trời mưa đành phải hủy bỏ. Các hoạt động văn hóa-văn nghệ, thể dục-thể thao cũng rất khó tổ chức vì sân nhà văn hóa quá nhỏ. Chỉ riêng hoạt động đánh bóng chuyền tại sân nhà văn hóa thôn cũng phải chia thành 3 ca. Phụ nữ tập buổi chiều, thanh niên tập buổi tối, còn các cụ cao tuổi phải tập vào lúc 4 giờ sáng”, ông Nguyễn Mạnh Tăng, Trưởng thôn Thượng Thôn cho hay.

 

Không chỉ ở xã Quảng Lộc và Quảng Trung mà rất nhiều nhà văn hóa thôn, TDP trên địa bàn thị xã cũng trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, gây bất cập trọng việc tổ chức các hoạt động văn hóa cộng đồng. Chị Phan Thị Hải Lý, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin thị xã Ba Đồn cho biết, trên địa bàn thị xã hiện có 27 nhà văn hóa đã xây dựng từ hàng chục năm trước, đang trong tình trạng xuống cấp và 4 thôn, TDP chưa có nhà văn hóa vì thiếu kinh phí đầu tư, các thiết chế chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của nhân dân.

 

 

Theo chủ trương chung thì việc đầu tư xây dựng nhà văn hóa thôn, TDP chủ yếu theo hình thức xã hội hóa, chính quyền và nhân dân cùng làm. Tuy nhiên, việc huy động nguồn lực để xây dựng nhà văn hóa thôn trên địa bàn thị xã Ba Đồn còn gặp rất nhiều khó khăn. Để đầu tư xây dựng nhà văn hóa theo đúng quy định, đáp ứng tiêu chuẩn về nông thôn mới cần nguồn kinh phí không nhỏ, trong khi điều kiện ngân sách thị xã và khả năng huy động sức dân có hạn, nhất là người dân các xã cồn bãi và vùng có đạo. Mặc dù quan tâm đến tiêu chí xây dựng cơ sở vật chất văn hóa, nhưng mỗi năm số nhà văn hóa trên địa bàn thị xã được xây mới rất ít, chủ yếu là tu bổ, sửa chữa.

Ông Mai Tất Thắng, Phó Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn cho biết: "Để góp phần hoàn thiện thể chế văn hóa, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, Phòng Văn hóa và Thông tin thị xã Ba Đồn đã tham mưu cho Sở Văn hóa-Thể thao, Sở Thông tin-Truyền thông, UBND thị xã đề xuất cấp kinh phí xây dựng nhà văn hóa thôn, TDP, bổ sung các thiết chế văn hóa còn thiếu. Cụ thể, Phòng Văn hóa và Thông tin đã tổ chức nhiều cuộc khảo sát nắm tình hình thực tế hoạt động của hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở trên địa bàn; kiểm tra, rà soát tổng thể toàn bộ nhà văn hóa thôn, TDP để đưa ra các giải pháp về xây dựng, quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động tại thiết chế văn hóa thể thao cơ sở. Từ đó, xây dựng kế hoạch và lộ trình thực hiện để xây mới, nâng cấp, sửa chữa những nơi có cơ sở vật chất không đáp ứng được nhu cầu hoạt động và chưa đạt chuẩn. Năm 2019, thị xã đã hỗ trợ 2 thôn chưa có nhà văn hóa là thôn Thái Hòa (xã Quảng Minh) và thôn Tân Sơn (xã Quảng Sơn) mỗi thôn 600 triệu đồng để xây nhà văn hóa".

 

Chủ trương chung của thị xã là từ năm 2020 sẽ đẩy mạnh việc đầu tư, sửa chữa các nhà văn hóa thôn, TDP xuống cấp. Đặc biệt, ưu tiên sửa chữa, xây mới nhà văn hóa ở các thôn vùng cồn bãi và công giáo như: thôn Tiên Sơn và Tiên Xuân (xã Quảng Tiên), thôn Thượng Thôn và Trung Thôn (xã Quảng Trung), thôn Phú Trịch và Vĩnh Lộc (xã Quảng Lộc), thôn Minh Hà (xã Quảng Minh)…