.

Phép dưỡng sinh ăn uống mùa thu

.
09:35, Thứ Hai, 20/08/2018 (GMT+7)
Mùa thu ăn uống bồi bổ nên điều hòa (bình bổ) vì thời tiết mát mẻ, âm dương tương đối cân bằng, đồ ăn thức uống không nên quá nóng và quá lạnh.
Ăn uống vào mùa thu, trước hết cần phải tuân thủ nguyên tắc "thu đông dưỡng âm", "phòng táo giữ âm, tư thận nhuận phế", nghĩa là nên bổ sung đầy đủ tân dịch và trọng dụng những thực phẩm có công dụng dưỡng âm nhuận táo.
 
Mùa thu có ba tháng, bắt đầu từ tiết Lập thu trải qua các tiết Xử thử, Bạch lộ, Thu phân, Hàn lộ, Sương giáng và Lập đông, là mùa vạn vật thành thục, cây trái và mùa màng đến kỳ thu hoạch. Tiết thu, dương khí dần dần thu liễm bế tàng, âm khí từ từ tăng trưởng, thời tiết chuyển dần từ nóng sang lạnh, là giai đoạn quá dộ của "dương tiêu âm trưởng". Lúc này, mưa ít gió nhiều, độ ẩm trong không khí giảm đi, "Táo" với đặc tính khô hanh là chủ khí. Thu táo dễ làm hao tổn chất dịch trong cơ thể gây nên các hiện tượng miệng, môi, mũi, họng đều khô, da dẻ khô ngứa thậm chí nứt nẻ, râu tóc không nhuận, đại tiện dễ táo. Khí táo mùa thu được phân ra ôn táo và lương táo.
 
Phép dưỡng sinh ăn uống mùa thu
 
Đầu thu, khí nóng của mùa hạ chưa hết kết hợp với khí táo mà thành Ôn táo; Cuối thu, khí lạnh tăng dần kết hợp với khí táo mà thành lương táo. Từ mùa hạ nóng nực chuyển sang mùa thu mát mẻ trong người cảm thấy dễ chịu hơn, tình trạng ăn uống không ngon miệng trong mùa hạ mất dần, khẩu vị và tinh thần được phục hồi khiến cho mùa thu trở thành một mùa bồi bổ khá tốt trong năm.
 
Đầu thu ôn táo nên chọn những thứ có tính mát để thanh nhiệt dưỡng âm, sinh tân dịch như: Củ cải, giá đỗ, củ đậu, ngó sen, khoai sọ, khoai môn, củ từ, mía, lê, táo, hồng xiêm, nho, trứng vịt, thịt thỏ, tiểu mạch, bách hợp, trà mạch môn... Cuối thu lương táo nên chọn dùng những thực phẩm có tính bình hòa để tư âm dưỡng huyết nhuận táp như: củ mài, vừng, mộc nhĩ trắng (ngân nhĩ), thịt rùa, thịt ba ba, sò, gà ác, tổ yến, sữa bò, mật ong, nước dâu, kỷ tử, hà thủ ô... Sách Ẩm thực chính yếu viết: "Thu khí táo, nghi thực ma dĩ nhuận khí táo" (mùa thu khí trời khô hanh nên ăn nhiều vừng để nhuận táo).
Để bồi bổ tân dịch, sách Y học nhập môn khuyên nên trọng dụng các loại cháo như cháo bách hợp hạt sen, cháo hồng táo gạo nếp, cháo đường phèn, cháo sa sâm, cháo hoàng tinh... với phương thức "sáng sớm dùng cháo có tác dụng tốt cho quá trình trao đổi chất, lợi cho dạ dày, sinh tân dịch...". Theo cổ nhân, ăn cháo vào mùa thu rất có ích cho sức khỏe, nhất là vào tiết đầu thu khi khí trời vẫn còn nóng ẩm dễ gây ra các bệnh lý đường tiêu hóa. Sách Tùy tức cư ẩm thực phổ viết: "Gạo tẻ vị ngọt tính bình, hợp với việc nấu thành cháo, cháo là một trong những đồ ăn bổ dưỡng tốt nhất".
 
Thứ đến, theo Học thuyết Ngũ hành, vị chua vào Can, vị cay vào Phế. Phế thuộc Kim, Can thuộc Mộc. "Vạn vật thu thu, phế khí kim vượng", nghĩa là, mùa thu vạn vật thu vào, khí kim ở Phế vượng thịnh. Nếu ăn uống nhiều đồ có vị cay thì sẽ trợ giúp cho phế khí khiến cho phế khí càng thịnh, phế kim khắc can mộc thái quá dẫn đến công năng của tạng Can bị rối loạn. Vì vậy, cổ nhân khuyên về mùa thu nên ăn uống "thiểu tân tăng toan" ("ít cay nhiều chua", cần trọng dụng nhiều các thực phẩm có vị chua nhằm tăng cường chức năng của Can và phòng ngừa phế khí quá thịnh làm hại đến Can và dùng ít thực phẩm có vị cay như hành, gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu... Thêm nữa, mùa thu là giai đoạn quá độ từ nóng chuyển sang lạnh vì vậy không nên ăn quá nhiều đồ sống lạnh hoặc bổ béo khó tiêu dễ gây thương tổn Tỳ và Vị.
 
Phép dưỡng sinh ăn uống mùa thuĐầu thu nên ăn thức ăn có tính mát như giá đỗ, trứng vịt, khoai sọ...
 
Cuối cùng, mùa thu ăn uống bồi bổ nên điều hòa (bình bổ) vì thời tiết mát mẻ, âm dương tương đối cân bằng, đồ ăn thức uống không nên quá nóng và quá lạnh. Ví như về mùa hạ các loại dưa như dưa hấu, dưa chuột, dưa gang...là thực phẩm thượng hạng vì có tác dụng thanh nhiệt tiêu thử mạnh, nhưng sau tiết Lập thu thì bất luận loại dưa nào dù ngon đến mấy cũng không nên ăn nhiều vì dễ làm cho dương khí của tỳ vị hư hao. Sách thuốc cổ đã viết: "Thu qua hoại đỗ" (mùa thu ăn dưa thì có hại cho đường tiêu hóa).
 
Theo ThS. Hoàng Khánh Toàn (Suckhoedoisong.vn)
,
  • Tỷ lệ mắc tật khúc xạ ở học sinh đang ngày càng tăng cao

    Theo thông tin từ Cục Y tế Dự phòng, thời gian qua mặc dù ngành y tế đã có nhiều nỗ lực, tuy nhiên tỷ lệ mắc tật khúc xạ ở học sinh nước ta đang ngày càng tăng cao.
     
    19/08/2018
    .
  • Điều chuyên cơ chuyển bệnh nhân về Singapore điều trị

    (QBĐT) - Một du khách nam 30 tuổi tên là Mark Kahyuan Won, quốc tịch Singapore đang đi du lịch ở khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng (xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch) thì bị tai nạn giao thông nên được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới.

    18/08/2018
    .
  • Để y tế cơ sở 'níu chân' người bệnh

    (QBĐT) - Theo BHXH tỉnh, năm 2017, số lượng bệnh nhân vượt tuyến khám, điều trị là 54.803 lượt với số tiền chi phí 228,449 tỷ đồng và thâm hụt quỹ BHYT 197,341 tỷ đồng. 
     
    18/08/2018
    .
  • Khởi động ngày mới đúng cách

    Khi thức giấc vào mỗi buổi sáng, nhiều người thường ngồi dậy ngay, thậm chí bật dậy một cách vội vã vì sợ trễ giờ học, giờ làm.
     
    17/08/2018
    .
  • Trung tâm y tế huyện Bố Trạch: Nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân

    (QBĐT) - Những năm qua, đội ngũ y, bác sỹ của Trung tâm Y tế (TTYT) huyện Bố Trạch luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện tốt công tác phòng chống dịch bệnh, khám và chữa bệnh cho nhân dân trên địa bàn. Nhờ đó, Trung tâm đã tạo được sự tin tưởng của người dân khi đến khám và điều trị.

    16/08/2018
    .
  • Rụng tóc có phải do thiếu chất?

    Em năm nay 25 tuổi, gần đây tóc em bị rụng rất nhiều, mặc dù em đã thay dầu gội bằng nước bồ kết và là sả, lá bưởi nhưng không cải thiện. Xin bác sĩ giúp em cách gì để tóc không rụng?
    15/08/2018
    .
  • Bộ trưởng Y tế: Không thể để bệnh nhân đợi khám bệnh đến 4 tiếng

    "Không thể để bệnh nhân phải chờ đợi đến 4 giờ đồng hồ để khám bệnh, các bệnh viện cần giảm bớt thủ tục phiền hà, giảm thời gian chờ đợi của bệnh nhân..." là chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến tại buổi làm việc với lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Đại học Y dược - hai bệnh viện đầu ngành tại thành phố Hồ Chí Minh, chiều 13-8. 
     
    14/08/2018
    .
  • Tăng cường xã hội hóa các phương tiện tránh thai

    (QBĐT) - Thời gian qua, cùng với việc bảo đảm hậu cần các phương tiện tránh thai, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) đã chỉ đạo các Trung tâm DS-KHHGĐ huyện, thị xã, thành phố đẩy mạnh xã hội hóa các phương tiện tránh thai nhằm từng bước nâng cao chất lượng dịch vụ sức khỏe sinh sản, KHHGĐ.

    14/08/2018
    .