Tiếp tục phản ứng sau khi Mỹ và Nga tuyên bố ngừng tuân thủ Hiệp ước Các lực lượng tên lửa tầm trung (INF), nhiều nước châu Âu kêu gọi Nga-Mỹ đối thoại để "đảo ngược" quyết định trên và tránh một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, Thủ tướng Cộng hòa Séc Andrej Babis ngày 2-2 bày tỏ lấy làm tiếc trước việc Mỹ quyết định rút khỏi INF sau khi cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước này.

Ông Babis cũng lấy làm tiếc về quyết định tương tự của Nga nhằm phản ứng lại quyết định trên của Mỹ. Ông hy vọng Mỹ và Nga sẽ tận dụng thời gian sáu tháng tới để trở lại đàm phán và đạt được thỏa thuận.

Thủ tướng Séc nhấn mạnh hiện nay thế giới đang phải đối mặt với quá nhiều vấn đề toàn cầu. Điều này có nguy cơ dẫn tới quay trở lại kỷ nguyên của Cuộc chiến tranh Lạnh, cũng như dẫn tới một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao Séc Tomas Petricek cho rằng vẫn còn thời gian để "đảo ngược" quyết định.

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Phần Lan khẳng định Hiệp ước INF là một thỏa thuận kiểm soát vũ khí thành công, đồng thời kêu gọi Nga và Mỹ tiếp tục đối thoại về sự ổn định chiến lược. Latvia, một thành viên thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), cũng kêu gọi Moskva đưa ra "những biện pháp có tính xây dựng" để cứu vãn Hiệp ước INF.

Cùng ngày, Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết chính phủ của bà sẽ sử dụng thời hạn thông báo sáu tháng để tiếp tục duy trì các cuộc đàm phán với Nga về Hiệp ước INF. Bà nhấn mạnh trong mọi trường hợp, Berlin sẽ làm hết khả năng có thể để thực hiện các cuộc đàm phán lại với Nga trong 6 tháng tới.

Trong khi đó, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Anh tuyên bố nước này không bất ngờ trước quyết định của Nga ngừng tham gia INF, đồng thời kêu gọi Moskva tuân thủ hoàn toàn trở lại hiệp ước này.

Phát biểu với hãng thông tấn RIA Novosti, người phát ngôn trên nêu rõ: "Nga vẫn còn cơ hội trong sáu tháng tới để giải quyết những quan ngại của Mỹ và tuân thủ trở lại một cách đầy đủ và có thể kiểm chứng."

INF được Mỹ và Liên Xô ký ngày 8-12-1987 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1-6-1988. Theo INF, hai bên cam kết không sản xuất, thử nghiệm, triển khai các tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình trên mặt đất tầm trung và tầm ngắn (từ 500-5.500km).

Tuy nhiên, trong một tuyên bố, Tổng thống Donald Trump nêu rõ Mỹ sẽ ngừng các nghĩa vụ trong khuôn khổ Hiệp ước INF với Nga kể từ ngày 2-2 và bắt đầu tiến trình rút khỏi INF. Ông nhấn mạnh tiến trình này sẽ được hoàn tất trong 6 tháng, trừ khi Nga quay trở lại tuân thủ hiệp ước với việc phá hủy toàn bộ các tên lửa, bệ phóng và thiết bị vi phạm liên quan.

Trong một diễn biến liên quan, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 2-2 khẳng định Washington sẵn sàng đối thoại với Moskva về kiểm soát vũ khí, song chỉ trên cơ sở một cách tiếp cận có trách nhiệm về việc thực thi các nghĩa vụ chung. Ông Pompeo tuyên bố: "Mỹ vẫn sẵn sàng đàm phán với Nga về kiểm soát vũ khí để đạt được những tiêu chuẩn này."

Trước đó cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Moskva ngừng tuân thủ Hiệp ước INF nhằm đáp lại các hành động của Mỹ. Ông Putin chỉ thị cho Ngoại trưởng Sergei Lavrov và Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu không tiếp tục đàm phán về giải trừ quân bị với Mỹ, song nhấn mạnh mọi đề xuất của Nga vẫn ở trên bàn đàm phán.

Theo TTXVN/Vietnam+