Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Quân chủng Hải quân đã lập nhiều chiến công xuất sắc, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát huy truyền thống vẻ vang, Quân chủng đang nỗ lực phấn đấu nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, đủ sức làm nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Luyện tập sẵn sàng chiến đấu ở Sư đoàn 861.

Sau khi kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, vấn đề quản lý, bảo vệ vùng biển, đảo miền Bắc được đặt ra cấp thiết. Ngày 7-5-1955, Bộ Quốc phòng ra Nghị định 284/NĐ-A về thành lập Cục Phòng thủ bờ biển - đơn vị tiền thân của Quân chủng Hải quân.

Ngay sau khi được thành lập, mặc dù gặp nhiều khó khăn cả về con người, tổ chức và cơ sở vật chất kỹ thuật,... nhưng với quyết tâm cao, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, trực tiếp là của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng; sự thương yêu, đùm bọc của nhân dân và ủng hộ, giúp đỡ chí tình của bạn bè quốc tế, Quân chủng đã đạt được những thành quả quan trọng trong xây dựng, phát triển lực lượng, huấn luyện và trang bị, nâng cao sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tuy lực lượng còn non trẻ, lại phải đương đầu với hải quân và không quân Mỹ có tiềm lực và vũ khí, trang bị hơn hẳn, nhưng với quyết tâm cao, tinh thần chiến đấu dũng cảm, mưu trí, Hải quân nhân dân Việt Nam đã ra quân đánh thắng trận đầu ngày 2 và 5-8-1964. Đây là chiến thắng có ý nghĩa to lớn; là nguồn cổ vũ, động viên mạnh mẽ đối với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta nói chung, Quân chủng Hải quân nói riêng quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Nó không chỉ thể hiện ý chí “dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng” của dân tộc ta trước tên đế quốc hung nô thời đại, mà còn khẳng định, Hải quân ta đủ sức đương đầu và đánh thắng địch trên chiến trường sông biển.

Phát huy chiến thắng trận đầu, Quân chủng tiếp tục vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, phối hợp chặt chẽ với quân và dân cả nước đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại và phong tỏa miền Bắc của địch; tiến công tiêu diệt Mỹ - ngụy trên chiến trường sông biển miền Nam; mở đường Hồ Chí Minh trên biển, chi viện đắc lực cho tiền tuyến lớn; tham gia cuộc Tổng tiến công chiến lược năm 1975, giải phóng quần đảo Trường Sa,... góp phần quan trọng giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong gần 30 năm đổi mới vừa qua, Quân chủng luôn nắm vững tình hình, chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng có chủ trương đối sách đúng đắn, phù hợp trong xử lý các vấn đề nhạy cảm xảy ra trên biển; đồng thời, luôn chủ động, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ huy, điều hành giải quyết các tình huống phức tạp nảy sinh, không để bị động, bất ngờ.

Những năm gần đây, Quân chủng tập trung xây dựng, phát triển hoàn chỉnh cơ cấu lực lượng theo hướng hiện đại, xây dựng thế trận phòng thủ bờ - biển - đảo vững chắc; không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ làm nòng cốt bảo vệ vững chắc chủ quyền, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định các vùng biển, đảo và thềm lục địa của Tổ quốc. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, Quân chủng đã được Chủ tịch nước tặng thưởng 2 Huân chương Sao vàng, 2 Huân chương Hồ Chí Minh và 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Hiện nay, tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ khó lường, tác động trực tiếp đến ổn định chủ quyền, an ninh vùng biển, đảo của Tổ quốc. Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ của Quân chủng Hải quân rất nặng nề, yêu cầu cao. Để hoàn thành trọng trách là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc, Quân chủng phải có tư duy mới, nỗ lực mới, triển khai đồng bộ các giải pháp; trong đó tập trung vào những nội dung chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ hải quân có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, ý chí quyết tâm cao, chấp hành nghiêm kỷ luật, sẵn sàng chiến đấu hy sinh trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo và thềm lục địa của Tổ quốc. Quá trình thực hiện, các cơ quan, đơn vị cần đặc biệt chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Trước hết, tập trung quán triệt cho bộ đội nhận thức đúng tầm quan trọng của biển đảo, nắm chắc nhiệm vụ, quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng được thể hiện trong các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, trọng tâm là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa X) về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020”.

Trên cơ sở đó, chủ động, sáng tạo trong tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ, chuẩn bị tốt các phương án đấu tranh theo đúng chủ trương, đối sách của Đảng khi xử lý các vấn đề phức tạp, nhạy cảm ở Biển Đông, không để xảy ra bất ngờ hoặc sơ hở để các thế lực thù địch lợi dụng chống phá. Đồng thời, phải giáo dục để mỗi người nhận thức đúng về đối tác, đối tượng, thấy rõ âm mưu thủ đoạn của nước ngoài cùng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới; từ đó, nêu cao cảnh giác, trách nhiệm chính trị, chủ động thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

Cùng với đó, Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân chủng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị coi trọng công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của các tổ chức đảng, nhất là các chi bộ trên tàu, ở các đảo và đơn vị sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm thực sự trong sạch, vững mạnh theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI). Chú trọng giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ trong hoạt động lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng; nâng cao chất lượng sinh hoạt tự phê bình và phê bình; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) gắn với thực hiện các phong trào thi đua, các khâu đột phá, tạo chuyển biến mạnh mẽ về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, góp phần tăng cường trận địa tư tưởng của Đảng ở cơ quan, đơn vị.

Hai là, nâng cao năng lực dự báo, nắm chắc, đánh giá, phân tích tình hình, nhất là những diễn biến liên quan đến chủ quyền, an ninh biển, đảo của Tổ quốc; đồng thời, duy trì chặt chẽ, nghiêm túc hệ thống trực sẵn sàng chiến đấu từ Quân chủng đến các đơn vị, bảo đảm không để bị động, bất ngờ. Trên cơ sở đó, chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng có đối sách phù hợp; đồng thời, tổ chức chỉ huy, điều hành, xử lý khôn khéo, linh hoạt, kịp thời các tình huống phức tạp có thể xảy ra, nhằm vừa kiên quyết bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ và lợi ích quốc gia, vừa gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc. Quân chủng tiếp tục nghiên cứu, đề xuất với cấp trên chủ trương, giải pháp xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển vững chắc; biện pháp phối hợp phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, mặt trận, hình thức đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia trên các vùng biển, đảo.

Cùng với tăng cường công tác quản lý, bảo vệ biển, đảo, Quân chủng chỉ đạo các đơn vị tích cực, chủ động tham gia phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của ngư dân và hoạt động kinh tế biển, góp phần tạo lập “thế trận lòng dân” trên biển ngày càng vững chắc.

Ba là, tập trung đẩy nhanh quá trình xây dựng lực lượng Hải quân theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”; gắn xây dựng lực lượng với điều chỉnh cơ cấu thành phần các binh chủng hợp lý; đẩy mạnh huấn luyện, đào tạo, xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật và bảo đảm an toàn; coi đây là khâu đột phá nhằm không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân chủng.

Theo đó, Quân chủng tập trung rà soát, nghiên cứu, điều chỉnh tổ chức lực lượng theo lộ trình thống nhất, chặt chẽ, có tầm nhìn xa, nhất là đối với các đơn vị đặc thù, mới thành lập, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài. Các đơn vị đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo theo Nghị quyết 765-NQ/QUTƯ của Quân ủy Trung ương gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.

Năm 2015, cùng với bám sát phương châm: “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, Quân chủng đẩy mạnh thực hiện đột phá về công tác huấn luyện nhằm làm chủ và bảo đảm an toàn tuyệt đối vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhất là các loại vũ khí, khí tài mới, hiện đại. Tiếp tục nâng cao chất lượng huấn luyện dã ngoại, đường dài, hiệp đồng đối kháng, hiệp đồng quân, binh chủng theo các phương án chiến đấu; đồng thời, chú trọng huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật, trình độ chỉ huy tham mưu - tác chiến cho các chuyên ngành trong môi trường: không, bộ, biển, ngầm và điện từ - thủy âm, bảo đảm thuần thục, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Bốn là, đẩy mạnh công tác đối ngoại quân sự, đối ngoại quốc phòng từ cấp Quân chủng đến các đơn vị cả theo bề rộng và chiều sâu, nhằm hướng tới mục tiêu: bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc; duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông; đồng thời, củng cố lòng tin, tăng cường hợp tác và nâng tầm, vị thế của Hải quân nhân dân Việt Nam. Hiện nay, cùng với việc duy trì, thúc đẩy các quan hệ hiện có đi vào chiều sâu, thực chất, các vùng Hải quân tăng cường các hoạt động: giao lưu, thăm hỏi, duy trì đường dây nóng, phối hợp tuần tra chung, cứu trợ thảm họa, hỗ trợ nhân đạo và phối hợp trong đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống,... nhằm tăng cường sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau, góp phần xây dựng vùng biển hòa bình, ổn định.

Về lâu dài, Hải quân nhân dân phải tích cực tham gia các cơ chế hợp tác của khu vực và thế giới trên các lĩnh vực, như: đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ, tiếp nhận vũ khí, phương tiện, khí tài, trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin,... tạo môi trường hợp tác bình đẳng, cùng có lợi để chúng ta nâng cao trình độ, tiếp cận công nghệ tiên tiến, từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển với hải quân các nước. Đồng thời, qua đó cũng làm cho bạn bè quốc tế hiểu rõ quan điểm hòa bình, tự vệ trên cơ sở luật pháp quốc tế, vì sự ổn định ở khu vực và thế giới của Đảng và Nhà nước ta trong giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông.

Phát huy truyền thống 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Hải quân phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Đô đốc, TS. Nguyễn Văn Hiến, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng,
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tư lệnh Quân chủng

-------------------------------------------------

Nguồn: Tạp chí Quốc phòng toàn dân