Thị trấn Nông trường Việt Trung là vùng đất trồng dưa có tiếng lâu nay trên địa bàn huyện và cả tỉnh với các giống dưa chủ yếu, như: Hắc Mỹ Nhân, Thanh Mỹ Nhân, Hắc Long… có vị ngọt đậm đà, vỏ dày, dễ vận chuyển đi xa. “Dưa ruộng lạ, mạ ruộng quen”, đúng như kinh nghiệm đúc kết của người trồng dưa, dưa hấu thường cho năng suất cao ở những ruộng đất mới chưa trồng dưa hoặc trồng đáo vụ sau vài năm trở lên.

 

Thực tế, ở thị trấn Nông trường Việt Trung, để bảo đảm cây dưa sinh trưởng, phát triển tốt, người dân phải đáo vụ sau 5-6 năm. Do vậy, đa số người trồng dưa phải đi thuê đất để trồng vì thiếu quỹ đất đáo vụ.

 

Ông Hoàng Minh Trung, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Nông trường Việt Trung cho biết: “Vụ dưa năm nay, toàn thị trấn trồng được gần 145ha với 115 hộ tham gia, phần lớn là đất người dân thuê của các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn. Mỗi vụ dưa kéo dài khoảng 2,5 tháng, cũng là thời gian người nông dân phải “lăn lộn” với ruộng dưa”.

 

Sau khi thỏa thuận với chủ ruộng về giá đất cho thuê, người trồng dưa bắt đầu che chòi, dựng lều ngay chân ruộng để có chỗ ở tạm chăm sóc dưa. Họ bắt tay vào việc lên luống, phủ bạt nông nghiệp, bỏ hạt… rồi chăm sóc cho đến ngày thu hoạch. 

Ông Trần Ngọc Thanh, tổ dân phố Thắng Lợi, thị trấn Nông trường Việt Trung, một người có kinh nghiệm trồng dưa hấu lâu năm chia sẻ: “Trồng dưa hấu được xem là nghề “xa xỉ” đối với nông dân chúng tôi bởi người trồng phải “ăn, ngủ” với dưa. Những ngày mưa lớn, chúng tôi luôn thấp thỏm lo lắng, canh chừng mực nước trong ruộng dưa để thoát nước. Nếu không may bị nước ngập nhiều, dây dưa héo thì xem như hết cứu chữa. Đặc biệt, gặp khi hoa vừa mới thụ phấn hoặc trái gần thu hoạch mà gặp mưa to thì tác động rất lớn đến năng suất, sản lượng dưa…”.

 

Bên cạnh việc phụ thuộc nhiều vào tác động của thời tiết, trồng dưa cũng có nhiều “đắng cay, ngọt bùi” bởi thị trường tiêu thụ. Nếu dưa không xuất được và bán giá thấp thì người nông dân phải chịu lỗ khá lớn vì chi phí đầu vào cao (tiền thuê đất, thuê nhân công, giống, vật tư nông nghiệp… khoảng 70 triệu/ha). Tuy nhiên, nếu so sánhvới trồng lúa, ngô thì dưa hấu vẫn mang lại thu nhập cao gấp 4-5 lần. Nếu bị lỗ hoặc ngang vốn, người trồng vẫn có cơ hội gỡ lại ở vụ kế tiếp nên nhiều người vẫn kiên trì với nghề trồng dưa.

 

 

Những ruộng dưa hấu ở các địa phương trên địa bàn huyện Bố Trạch, như: Nông trường Việt Trung, Phú Định, Lý Trạch, Vạn Trạch, Nam Trạch… đã góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động. Để chăm sóc dưa, chủ ruộng phải thuê nhiều lao động làm đất, bỏ hạt, kê dưa… Chưa kể đến ngày thu hoạch, mỗi ruộng dưa cần đến vài chục lao động để cắt và bốc lên xe. Nhờ đó, những lao động này cũng kiếm được trung bình 200.000-250.000 đồng/ngày. Nếu thuận lợi, người trồng dưa cũng có được một khoản thu nhập kha khá.

 

Tại thị trấn Nông trường Việt Trung thời điểm này, các hộ dân trồng dưa hấu đang tất bật thu hoạch. Vụ dưa năm nay, thời tiết không thuận lợi, mưa nhiều, đan xen nắng to kèm gió hanh khô khiến dưa hấu nhiễm bệnh thối dây do úng nước, trái nhỏ. Năng suất dưa chỉ đạt 16 tấn/ha (giảm 4-6 tấn/ha so với năm 2021), thậm chí có nhiều ruộng dưa chỉ đạt 5-7 tấn/ha, khiến nông dân gặp khó khăn. 

 

Gia đình ông Phan Thanh Thế, tổ dân phố Quyết Thắng, trồng 3ha dưa, thu hoạch được 20 tấn. Thời điểm ông Thế bán, giá dưa chỉ đạt 5.000 đồng/kg, trừ chi phí tiền thuê đất, nhân công, giống, phân bón…, gia đình ông Thế phải bù lỗ gần 100 triệu đồng.

 

Tình trạng dưa hấu mất mùa như gia đình ông Thế không phải hiếm. Tại nhiều hộ trồng dưa ở thị trấn Nông trường Việt Trung hay các xã Vạn Trạch, Lý Trạch…, cây dưa bị ngập nước, nhiễm bệnh chết xanh, thụ phấn gặp lúc trời mưa dẫn đến năng suất giảm mạnh so với năm 2021.