Theo quy định hiện hành đối với hoạt động KD, CNBĐS, cá nhân phải nộp 2% tiền thuế trên giá chuyển nhượng, doanh nghiệp nộp 20% trên thu nhập. Giá tính thuế là giá ghi trên hợp đồng và dựa theo khung giá đất do Nhà nước quy định nếu hợp đồng không ghi rõ hoặc giá ghi trên hợp đồng thấp hơn khung quy định. Nhưng thực tế khá phổ biến là khi làm thủ tục CNBĐS, bên bán và bên mua thỏa thuận khai giá trong hợp đồng thấp hơn rất nhiều so với giá thực tế.

 

Ông Đoàn Ngọc Anh, Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch-Ba Đồn cho biết, thị trường BĐS trên địa bàn TX. Ba Đồn và huyện Quảng Trạch nhiều năm trở lại đây phát triển mạnh. Ngày càng có nhiều khu quy hoạch được thực hiện với quy mô lớn, thu hút nhiều người dân tham gia đấu giá, mua bán. Theo đó, số lượng giao dịch mua bán, CNBĐS tăng cao, điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro trong thất thu thuế.

 

Tình trạng thất thu thuế trong các giao dịch BĐS đa phần do khi ký kết hợp đồng, giao dịch chuyển nhượng các bên đã thỏa thuận ghi giá thấp hơn so với giao dịch thực tế để giảm số tiền thuế, phí phải nộp theo quy định của Nhà nước.

 

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, UBND tỉnh về chống thất thu thuế trong hoạt động KD, CNBĐS, Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch-Ba Đồn đã thực hiện các biện pháp giám sát, kiểm tra gắn liền với vận động, tuyên truyền, đấu tranh để người nộp thuế (NNT) thực hiện đúng các quy định về kê khai giá trong giao dịch CNBĐS.

Kết quả rà soát hồ sơ chuyển nhượng đất (có nguồn gốc từ đất đấu giá) trên địa bàn T.X Ba Đồn và huyện Quảng Trạch từ ngày 4/4-30/4/2022 cho thấy: TX. Ba Đồn có 89 hồ sơ với tổng giá giao dịch theo hợp đồng là hơn 36,7 tỷ đồng, giá tính thuế theo hồ sơ ban đầu hơn 39 tỷ đồng, số thuế phải nộp hơn 977 triệu đồng; huyện Quảng Trạch có 111 hồ sơ với tổng giá giao dịch theo hợp đồng là gần 34 tỷ đồng, giá tính thuế theo hồ sơ ban đầu hơn 38 tỷ đồng, số thuế phải nộp hơn 952 triệu đồng.

 

Cán bộ Chi cục Thuế đã trực tiếp làm việc với NNT, tuyên truyền, giải thích để NNT hiểu được việc kê khai giá trên hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn giá giao dịch thực tế là hành vi vi phạm pháp luật về thuế. Qua quá trình làm việc, NNT đã tự giác thực hiện khai bổ sung giá sau giải trình.

 

Tổng giá tính thuế sau giải trình trên địa bàn TX. Ba Đồn là hơn 86,6 tỷ đồng (chênh lệch hơn 47,5 tỷ đồng so với giá giao dịch trên hợp đồng khai ban đầu), số thuế phải nộp theo kết quả giải trình hơn 2,1 tỷ đồng (chênh lệch gần 1,2 tỷ đồng).

 

Tổng giá tính thuế sau giải trình trên địa bàn huyện Quảng Trạch là hơn 82 tỷ đồng (chênh lệch gần 44 tỷ đồng so với giá giao dịch trên hợp đồng khai ban đầu), thuế phải nộp theo kết quả giải trình hơn 2 tỷ đồng (chênh lệch hơn 1 tỷ đồng).

 

Theo ông Vũ Chí Thanh, cán bộ Đội Nghiệp vụ quản lý thuế, bộ phận trước bạ và thu khác (Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch-Ba Đồn), công tác thu thuế hoạt động CNBĐS hiện nay gặp nhiều khó khăn do liên quan đến nhiều luật cũng như ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân chưa cao.

 

Theo quy định pháp luật về thuế, NNT kê khai, nộp thuế không đúng với giá thực tế chuyển nhượng thì cơ quan thuế có quyền ấn định thuế, nhưng cơ quan thuế không có chức năng điều tra nên việc thu thập thông tin làm căn cứ ấn định thuế gặp nhiều khó khăn. Các văn bản quy phạm phạm luật chưa đồng bộ và cụ thể về lĩnh vực BĐS nên mỗi địa phương áp dụng mỗi cách, chưa thống nhất trong toàn quốc…

 

Để hạn chế tình trạng trốn thuế, gian lận thuế trong KD, CNBĐS, thời gian tới, Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch-Ba Đồn sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định, chính sách của pháp luật về thuế trong hoạt động KD, CNBĐS. Đặc biệt, tập trung vào việc tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ của NNT, hành vi trốn thuế cũng như chế tài xử lý đối với hành vi trốn thuế. Ngành Thuế tiếp tục phối hợp với các ban, ngành liên quan tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động CNBĐS tại địa phương.

 

Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch-Ba Đồn Đoàn Ngọc Anh khẳng định: “Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp quản lý thuế, chống thất thu thuế trong hoạt động KD, CNBĐS không những bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời vào ngân sách Nhà nước mà còn bảo đảm sự công khai, minh bạch, công bằng trong việc xác định và thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật, chấn chỉnh kịp thời các hành vi vi phạm. Từ đó, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các tổ chức, cá nhân KD, CNBĐS trên địa bàn TX. Ba Đồn và huyện Quảng Trạch”.

 

Tại khoản 5, Điều 143, Luật Quản lý thuế năm 2019 quy định, hành vi trốn thuế là sử dụng chứng từ, tài liệu không phản ánh đúng bản chất giao dịch hoặc giá trị giao dịch thực tế để xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm, số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế không phải nộp. Các trường hợp CNBĐS mà giá kê khai trên hợp đồng và kê khai giá để thực hiện nghĩa vụ thuế thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế là hành vi vi phạm pháp luật về thuế, sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Tùy vào mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính về hành vi trốn thuế hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “trốn thuế”.