Gần đây, Quảng Bình không chỉ biết đến với “vương quốc hang động” mà còn là một vùng có cảnh sắc tươi đẹp, thiên nhiên hùng vĩ, là địa chỉ “check-in” hấp dẫn của những người du lịch trẻ. Đón đầu tiềm năng và cơ hội ấy, một số cá nhân có kiến thức về du lịch đã đứng ra hoặc được hỗ trợ để phát triển homestay, nhất là ở vùng lân cận Di sản Phong Nha-Kẻ Bàng. 

 

Không chỉ xây mới mà nhiều homestay tại Quảng Bình, sau một thời gian hoạt động ổn định, còn tiếp tục đầu tư mở rộng quy mô. Sy’s Homestay của anh Lê Văn Sỹ ở thôn Cù Lạc, xã Sơn Trạch là một trong những homestay được xây dựng khá quy mô và bài bản. Anh phải mất một thời gian vào Quảng Nam, ra Sa Pa để tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm. Những chuyến đi này đã mang lại cho anh kiến thức và cách làm du lịch cộng đồng. Lê Văn Sỹ chia sẻ, homestay không chỉ đơn thuần là dịch vụ lưu trú, mà còn phải biết kết nối và tổ chức các sản phẩm, dịch vụ du lịch tạo thành một tour tham quan, trải nghiệm. Vì vậy, Sy’s Homestay luôn chú trọng việc tổ chức, sắp xếp chương trìnhnhằm làm phong phú, đa dạng thêm các dịch vụ cho khách du lịch, như: cưỡi trâu, tắm sông hoặc tham quan vườn thực vật Phong Nha-Kẻ Bàng... Ngay từ đầu năm, Sy’s Homestay đã chủ động liên kết với các đơn vị lữ hành để bảo đảm nguồn khách ổn định.

Theo Sở Du lịch, du lịch cộng đồng trên địa bàn xuất hiện muộn hơn so với một số nơi khác. Năm 2011, mô hình Phong Nha Farmstay ra đời tại xã Cự Nẫm, huyện Bố Trạch đã thu hút đông đảo khách nước ngoài đến lưu trú, nghỉ ngơi, từ đó các mô hình homestay và farmstay bắt đầu phát triển tại Phong Nha, huyện Bố Trạch, TP. Đồng Hới và xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa. Đến nay, toàn tỉnh có gần 70 cơ sở homestay và farmstay. Nếu trước đây, nhiều người ở các xã Sơn Trạch, Hưng Trạch, Cự Nẫm, Phúc Trạch sống bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi và đi rừng thì nay chuyển sang làm dịch vụ du lịch. Nghề này đã góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân, đồng thời giảm áp lực đối với công tác bảo vệ rừng di sản. Ngoài ra, đây cũng là một hướng chuyển đổi nghề nghiệp cho nông dân, gắn sản xuất với du lịch, dịch vụ, góp phần nâng cao hiệu quả công cuộc xây dựng nông thôn mới.

 

Chủ tịch UBND xã Sơn Trạch Trần Nam Trung cho biết, từ một xã sản xuất nông nghiệp và sống bằng nghề đi rừng, đến nay, nhờ phát triển du lịch dịch vụ, trong đó phải kể tới sự ra đời của mô hình du lịch cộng đồng mà cơ cấu kinh tế của địa phương có sự dịch chuyển tích cực. Toàn xã hiện có hơn 40 homestay và farmstay, giải quyết việc làm và tạo thu nhập cho hàng trăm lao động. 

 

Tuy nhiên, theo đánh giá của Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch Nguyễn Hữu Hồng, du lịch cộng đồng mang lại nhiều lợi ích trong phát triển kinh tế cho người dân, nhưng mô hình này chú yếu hình thức tự phát, chưa được định hướng và có quy hoạch cụ thể để hướng tới sự phát triển an toàn, hiệu quả bền vững hơn.

 

 

Xây dựng nông thôn mới đang chuyển dần sang giai đoạn cao hơn, đó là xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và tăng tính bền vững của các tiêu chí. Nghĩa là, ở những xã đạt chuẩn nông thôn mới thì đã qua thời kỳ kiến thiết hạ tầng ban đầu mà chuyển sang làm đẹp nông thôn, hình thành những khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, làng quê đáng sống để nâng chất lượng cuộc sống người dân và thu hút khách đến thăm. Xã Cự Nẫm, huyện Bố Trạch là một ví dụ điển hình.

 

Cách đây chưa lâu, từ Hà Nội, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đáp chuyến bay vào Quảng Bình để được “mục sở thị” cách làm du lịch cộng đồng của doanh nghiệp và người dân khu vực Phong Nha. Đến thăm Phong Nha Farmstay tại xã Cự Nẫm, Phó Thủ tướng đánh giá rất cao cách làm của vợ chồng chủ nhân Farmstay này, đồng thời gợi ý trên cơ sở những kết quả đạt được trong quá trình xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, cần có ý tưởng biến các làng quê nông thôn mới trở thành sản phẩm du lịch.

 

Theo Chủ tịch UBND xã Cự Nẫm Nguyễn Thanh Hùng, nhờ có lợi thế lớn về giao thông và cảnh quan hữu tình mà du lịch dịch vụ đang là hướng đi mới trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Ngoài Phong Nha Farmstay ở thôn Hòa Sơn đang là điểm đến lý tưởng của du khách trong và ngoài nước thì trên địa bàn có hàng chục hộ gia đình đầu tư mở khách sạn mini, homestay đón khách du lịch. Đi giữa xã nông thôn mới Cự Nẫm hôm nay, có thể cảm nhận được vẻ đẹp ít nơi có được. Dòng sông Son mềm mại chảy qua nhiều ngôi làng, ở đó, giữa làng quê bình dị có nhiều ngôi nhà gỗ được người dân sửa sang, trang trí đẹp để đón khách đến thăm, lưu lại thưởng lãm phong cảnh đồng quê, dòng sông, bến nước và thưởng thức ẩm thực địa phương.

 

Từ góc độ cách làm của người dân Cự Nẫm, có thể nói, tại các vùng nông thôn, mô hình du lịch cộng đồng ra đời như thổi "làn gió mới" vào nhận thức, góp thêm cách làm giàu bền vững ngay trên những mảnh đất giàu tiềm năng du lịch. Nhưng điều mà lãnh đạo xã Cự Nẫm trăn trở là còn thiếu định hướng, quy hoạch để phát triển du lịch cộng đồng dựa trên lợi thế và kết quả bước đầu rất đáng ghi nhận đó. 

 

Phó Chánh Văn phòng điều phối nông thôn mới TW Ngô Tất Thắng cho rằng, du lịch là một hướng đi mới trong xây dựng nông thôn mới, đồng thời cũng là ngành nghề quá mới đối với nông dân cho nên không thể đòi hỏi quy mô và hoạt động trơn tru ngay lập tức. Qua thực tế tại nhiều tỉnh miền Trung, trong đó có Quảng Bình thì đây là một hướng đi có nhiều tiềm năng và có khả năng mang lại hiệu quả cao. Vì thế, cần có sự nhập cuộc tích cực của các cấp chính quyền địa phương trong việc quy hoạch và phát triển du lịch cộng đồng, góp phần quan trọng vào việc tiêu thụ sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.