(QBĐT) - Từ khi thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (XD NTM) đến nay, bộ mặt nông thôn của huyện Bố Trạch đã có nhiều khởi sắc, đời sống người dân được nâng lên, hệ thống cơ sở hạ tầng được hoàn thiện. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các tiêu chí về xây dựng cơ sở hạ tầng, một số công trình trên địa bàn đã hoàn thành và đưa vào sử dụng nhưng chưa có nguồn vốn để thanh toán. Vì vậy, huyện Bố Trạch đang nỗ lực xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản (XDCB) trong thời gian tới.

Thực tế cho thấy, qua gần 10 năm XD NTM, huyện Bố Trạch đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Từ chương trình này, các phong trào thi đua yêu nước đã lan tỏa rộng khắp, được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân tích cực hưởng ứng, tạo được sự đồng thuận cao trong quần chúng nhân dân.

Nhờ đó, đời sống vật chất và tinh thần người dân ở nông thôn trên địa bàn không ngừng được nâng lên, cơ sở vật chất hạ tầng được đầu tư khang trang, các khu dân cư ngày càng xanh, sạch đẹp, bộ mặt nông thôn mới ngày thêm khởi sắc.

Tính đến nay, Bố Trạch huy động nguồn lực XD NTM với tổng kinh phí trên 1.389 tỷ đồng, trong đó, nhân dân đóng góp gần 372 tỷ đồng.Toàn huyện đã xây dựng được 12/28 xã đạt chuẩn NTM; số tiêu chí bình quân là 15,39 tiêu chí/xã. Kế hoạch đến cuối năm 2019, huyện phấn đấu có thêm 2 xã về đích NTM, nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM lên 14/28 xã.

Tuy nhiên, hiện trên địa bàn huyện Bố Trạch có 222 công trình nợ đọng XDCB trong thực hiện chương trình XD NTM với tổng số tiền hơn 70 tỷ đồng, chủ yếu là các công trình được xây dựng từ nguồn ngân sách xã, do UBND xã làm chủ đầu tư. Trong đó, nợ XDCB các công trình hoàn thành trong kế hoạch bố trí vốn đầu tư công từ năm 2017-2018 là gần 56 tỷ đồng; nợ đọng XDCB từ năm 2016 trở về trước là gần 15 tỷ đồng.

Năm 2017, xã Tây Trạch đã hoàn thành 19/19 tiêu chí của chương trình mục tiêu quốc gia XD NTM. Tuy nhiên, đến nay, địa phương này vẫn còn 16 công trình xây dựng, như: trường học, đường giao thông nông thôn, kênh mương thủy lợi, trạm y tế…, chưa thanh toán hết nguồn vốn cho các doanh nghiệp, đơn vị thi công với tổng số tiền gần 6,7 tỷ đồng.

Lý giải về tình trạng nợ đọng trong XD NTM tại xã Tây Trạch, ông Dương Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Tây Trạch cho biết, các công trình dân sinh trên địa bàn đòi hỏi phải xây dựng để phục vụ đời sống ngày càng cao của nhân dân và hoàn thành các tiêu chí XD NTM. Tuy nhiên, hiện nguồn thu ngân sách của Tây Trạch để chi đầu tư còn hạn chế.

Cụ thể, nguồn thu để xây dựng hạ tầng chủ yếu phụ thuộc vào kinh phí từ đấu giá đất ở, nhưng nguồn đất ở trên địa bàn lại không có nhiều. Vì vậy, thời gian tới, xã sẽ tập trung tranh thủ mọi nguồn vốn để trả nợ đúng theo cam kết với các nhà thầu...

Ngoài Tây Trạch, nhiều xã còn để nợ đọng XDCB cao, như: Nam Trạch 11,5 tỷ đồng, Sơn Trạch 7,2 tỷ đồng, Phúc Trạch 6,8 tỷ đồng, Hạ Trạch 4,8 tỷ đồng, Hòa Trạch 3,8 tỷ đồng...

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Quang Vũ, Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch cho biết, nguyên nhân của vấn đề trên là do nhu cầu xây dựng kết cấu hạ tầng của các địa phương đòi hỏi cần nguồn vốn khá lớn, trong khi nguồn ngân sách địa phương còn hạn hẹp, việc huy động sức dân còn hạn chế, đặc biệt là áp lực về việc hoàn thành các tiêu chí ở một số xã đăng ký về đích NTM.

Việc thực hiện các dự án tạo quỹ đất còn chậm nên một số xã thu ngân sách không đạt dự toán, không bố trí đủ vốn để trả nợ. Một nguyên nhân khác là do các chủ đầu tư thiếu sự quan tâm chỉ đạo, chưa chủ động, tích cực trong công tác quyết toán công trình hoàn thành và chưa kịp thời phản ánh các khó khăn, vướng mắc trong công tác quyết toán để tìm biện pháp tháo gỡ.

Trước tình hình đó, để tăng cường quản lý và nâng cao hiệu quả công tác quyết toán vốn đầu tư, sớm giải quyết dứt điểm các dự án còn tồn đọng, tránh tình trạng kéo dài công tác quyết toán và xử lý nợ đọng XDCB, UBND huyện Bố Trạch đã yêu cầu các phòng chuyên môn, chủ đầu tư, Ban quản lý các dự án, UBND các xã, thị trấn nghiêm túc thực hiện công tác quyết toán các công trình còn tồn đọng.

Ông Phạm Đình Dũng, Trường phòng Tài chính-Kế hoạch huyện Bố Trạch cho biết cụ thể thêm: "Phòng Tài chính-Kế hoạch huyện sẽ tham mưu tích cực cho UBND huyện xử lý số nợ XDCB trước đây, ưu tiên bố trí vốn trả nợ các công trình hoàn thành và các công trình chuyển tiếp; đồng thời, phối hợp với các phòng ban, đơn vị, địa phương để tập trung khai thác phát triển quỹ đất để có nguồn thu ngân sách, đáp ứng đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng trên địa bàn.

Để không phát sinh nợ mới, Phòng Tài chính-Kế hoạch huyện cũng tham mưu huyện cân đối các nguồn vốn cũng như thẩm định chủ trương đầu tư, thẩm định báo cáo kỹ thuật, bảo đảm có nguồn vốn trước khi triển khai thực hiện các công trình".

Theo kế hoạch, năm 2019, các xã của huyện Bố Trạch sẽ bố trí khoảng 31 tỷ đồng từ nguồn vượt thu tiền cấp quyền sử dụng đất để thanh toán các khoản nợ XDCB trong kế hoạch bố trí vốn 3 năm từ 2017-2019. Đối với các khoản nợ xây dựng XDCB từ năm 2016 trở về trước (15 tỷ đồng), huyện sẽ bố trí 9 tỷ đồng để trả nợ trong năm 2019 và phấn đấu đến năm 2020 xử lý dứt điểm số nợ đọng nói trên; quyết tâm không để nợ đọng mới phát sinh.

Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch Trần Quang Vũ cũng cho biết thêm, cùng với các giải pháp trên,một giải pháp khác cũng được huyện Bố Trạch quan tâm thực hiện, đó là tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm trách nhiệm của tập thể, cá nhân người đứng đầu các địa phương, đơn vị không thực hiện bố trí thanh toán các khoản nợ đọng XDCB trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia XD NTM theo quy định của Luật Đầu tư công.

Trong đó, cần tập trung thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ, thường xuyên đối với các chủ đầu tư, nhà thầu thi công, đơn vị tư vấn trong việc chấp hành quy định về thiết kế, tổ chức thi công, nghiệm thu và lập hồ sơ quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành theo đúng quy định.

Các địa phương có số nợ ngân sách xã lớn, như: Nam Trạch, Tây Trạch, Sơn Trạch, Phúc Trạch, Hạ Trạch, Hòa Trạch…,  không được phép triển khai đầu tư xây dựng dự án mới và các dự án có nguồn vốn đầu tư từ ngân sách xã để tập trung bố trí vốn trả nợ các công trình hoàn thành và công trình chuyển tiếp.

Hương Trà