(QBĐT) - Trước thực trạng ngành Nông nghiệp huyện Bố Trạch đang phát triển với quy mô nhỏ, đa phần sản xuất theo kiểu truyền thống, đặc biệt một số địa phương chỉ sản xuất lúa 1 vụ, việc xây dựng các mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi, gắn với xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu hàng hóa là hướng đi cần thiết.

Ông Nguyễn Trọng Tuyển, Trưởng phòng NN và PTNT huyện Bố Trạch cho biết: "Thực hiện chủ trương về phát triển sản xuất nông nghiệp liên kết theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, trong những năm qua, ngành Nông nghiệp và PTNT huyện đã tích cực phối hợp với Hội Nông dân tham mưu cấp ủy Đảng, chính quyền để hỗ trợ các địa phương và cơ sở sản xuất, kinh doanh xây dựng chuỗi nông sản và chuỗi nông sản an toàn.

Nhờ đó, Bố Trạch đã duy trì một số sản phẩm có chỗ đứng trên thị trường, mang lại hiệu ứng tích cực trong sản xuất. Đặc biệt, phải kể đến những chuỗi liên kết trong nuôi lợn thịt, sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu, rau an toàn, trồng lạc, trồng ngô lấy thân, nuôi bò lai sinh sản, bò vỗ béo, gà thả vườn, nuôi thỏ, mật ong,… ".

Đây là những chuỗi giá trị liên kết từ nông dân đến doanh nghiệp (DN) thông qua kết nối của các hợp tác xã (HTX) và tổ hợp tác (THT) theo phương thức DN chịu trách nhiệm cung cấp giống, hướng dẫn kỹ thuật thâm canh, phòng trừ dịch hại tổng hợp và bao tiêu đầu ra của sản phẩm.

Năm 2017, được sự quan tâm hỗ trợ của ngành Nông nghiệp tỉnh, Bố Trạch đã tập trung xây dựng một số chuỗi sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn, như: rau Vietgap của cơ sở An Nông; cơ sở kinh doanh thủy sản Thanh Quang, Thanh Trạch.

Việc được xác nhận cơ sở chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn sẽ giúp cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm dễ dàng từ các khâu sản xuất, sơ chế, chế biến, từ đó, tạo niềm tin, giúp người tiêu dùng có cơ hội tiếp cận với sản phẩm bảo đảm an toàn thực phẩm.

Mặc dù đạt được một số kết quả bước đầu, tuy nhiên, trên thực tế, việc xây dựng chuỗi liên kết nông sản vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn, bởi việc sản xuất, kinh doanh nông sản trên địa bàn tỉnh nói chung và huyện Bố Trạch nói riêng mới chỉ dừng lại ở từng công đoạn riêng lẻ, hầu hết đi từ khâu sản xuất sau đó trực tiếp ra thị trường tiêu thụ, chưa hình thành được mối liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm một cách bài bản, có tính bền vững lâu dài.

Theo ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch, nguyên nhân trên là do sản xuất ở các địa phương trong huyện hiện nay chủ yếu vẫn mang tính nhỏ lẻ, phân tán, chưa tuân thủ quy trình kỹ thuật, chưa tạo ra sản phẩm an toàn chất lượng đáp ứng người tiêu dùng.

Các hộ sản xuất chưa chú ý tới việc liên kết nhóm hộ mà vẫn sản xuất tự phát "mạnh ai người đó làm". Do mô hình HTX kiểu cũ hoạt động kém hiệu quả nên một bộ phận nông dân vẫn còn ngại, không tham gia mô hình liên kết mới. Trong khi đó, các DN chế biến tiêu thụ sản phẩm thường ký các hợp đồng với các trang trại lớn, các vùng có lượng sản phẩm lớn và ổn định.

Đặc biệt, vẫn có tình trạng người sản xuất phá vỡ liên kết khi giá sản phẩm gia tăng đột biến, tự ý bán phá giá cho các thương lái khác khi giá bán cao hơn. Điều này dẫn đến hậu quả tình trạng “được mùa mất giá, ít thì thiếu, nhiều thì thừa”, hiệu quả kinh tế không cao, chưa tạo được tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp.

Người tiêu dùng còn thiếu thông tin về sản phẩm, chưa biết cách nhận diện sản phẩm an toàn, có chất lượng cao, chưa nắm được địa chỉ cơ sở sản xuất uy tín, bên cạnh đó một bộ phận người tiêu dùng thích các sản phẩm giá rẻ, hay có tâm lý sính ngoại.

Các địa phương, cơ quan chuyên môn thì chưa thực sự quan tâm đúng mức tới lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể, THT. Sự phối hợp của các ngành, các cấp, các đoàn thể ở địa phương trong việc hướng dẫn, hỗ trợ HTX chưa đạt yêu cầu, mục đích.

Thêm vào đó là việc đầu tư sản xuất nông nghiệp có tính rủi ro lớn, đặc biệt trong điều kiện khí hậu thời tiết đặc thù không mấy thuận lợi của khu vực Bắc Trung bộ. Chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp cũng chưa cụ thể nên phần lớn các DN lớn chưa mặn mà đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. “Đây cũng chính là lý do một số địa phương trên địa bàn Bố Trạch bỏ ruộng hoang không đầu tư sản xuất lúa hè-thu. Hiện nay, toàn huyện có trên 200 ha đất ruộng bỏ hoang.

Trong đó, chủ yếu tập trung ở xã Đại Trạch với 100 ha, Trung Trạch 60 ha, Sơn Trạch 20 ha...”, Trưởng phòng NN và PTNT huyện Bố Trạch Nguyễn Trọng Tuyển nhấn mạnh thêm.Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Ngọc Tuấn cũng chia sẻ: "Từ thực trạng đó, thời gian tới, huyện Bố Trạch sẽ có những giải pháp nhằm định hướng, giúp người nông dân yên tâm sản xuất lúa hai vụ, bảo đảm an ninh lương thực, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp một cách bền vững, cải thiện đời sống...

Theo đó, huyện tập trung đẩy mạnh việc tuyên truyền, giải thích về lợi ích của việc liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, từ đó vận động nông dân, DN, HTX, THT cùng tìm hiểu, cùng tham gia vào quá trình này".

Tuy nhiên, các địa phương cần có nghiên cứu, đánh giá cụ thể, trên cơ sở danh mục “Mỗi xã mỗi sản phẩm” đã triển khai vừa qua, khẩn trương thống nhất lựa chọn và đề xuất hình thức phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm để từ đó có kế hoạch chỉ đạo, hướng dẫn, lồng ghép các chính sách, các nguồn vốn hỗ trợ.

Đồng thời, cần khẳng định vai trò của HTX, THT, vì đây thật sự là môi trường để nông dân cá thể liên kết thành một tập thể theo hình thức "liên kết ngang" giữa nông dân với nông dân, thông qua đó thực hiện liên kết với DN để tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

“Đặc biệt, huyện sẽ quan tâm nhiều hơn nữa đối với DN đầu tư trong ngành nông nghiệp. Bởi lẽ, chính điều này mới góp phần thúc đẩy "liên kết dọc" giữa nông dân với DN để xây dựng kênh phân phối mới của các tác nhân trong chuỗi giá trị, đáp ứng yêu cầu thị trường hiệu quả nhất dựa trên nguyên tắc các bên tham gia bình đẳng, cùng có lợi”, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch Nguyễn Ngọc Tuấn khẳng định.

Hương Trà