(QBĐT) - Khi du lịch biển đang đương đầu với nhiều khó khăn do ảnh hưởng của sự cố môi trường biển, thì du lịch hang động có nhiều khởi sắc. Cùng với lượng du khách tăng, số hộ kinh doanh du lịch khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng cũng ngày càng phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển mang những tín hiệu vui ấy, kinh doanh du lịch khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng vẫn còn nhiều điều đáng bàn!

Rầm rộ mô hình Homestay

Tháng 7-2017, đang giữa mùa du lịch, chúng tôi có mặi tại Hồ Khanh Homestay ở thôn Phong Nha, xã Sơn Trạch (Bố Trạch).  Hồ Khanh đã và đang là một cái tên nổi tiếng bởi những gì anh đã đóng góp cho du lịch Quảng Bình nói chung và du lịch hang động nói riêng. Những tưởng cơ sở lưu trú khiêm nhường với 8 phòng ngủ của anh sẽ dập dìu du khách, nhưng ngược lại, nơi này đìu hiu trong nỗi âu lo của người trong cuộc.

Một góc Hồ Khanh Homestay.

Tọa lạc ở vị trí lý tưởng khi một bên là sông Son biếc xanh và lộng gió, bên kia là con đường nhỏ chạy giữa thôn xóm bình yên. Từ đây, du khách có thể thuê xe đạp để khám phá động Thiên Đường, Vườn thực vật hay giản đơn là thong dong đạp xe và ngắm cảnh núi rừng thâm u, hùng vĩ.

Chưa kể với “thương hiệu” cá nhân của mình, Hồ Khanh còn gợi cho du khách sự tò mò, mong muốn được gặp mặt, chuyện trò với anh. Thế nhưng “người hùng” hang động này đang phải đối mặt với nhiều khó khăn khi cơ sở của anh có những thời điểm thu không đủ bù chi.

Tương tự, Phong Nha River House, “láng giềng” của Hồ Khanh cũng đang rơi vào cảnh ế ẩm. Chị Ngô Thị Huyền, chủ cơ sở này cho biết: Để đầu tư hoàn thiện cho Phong Nha River House, chị và gia đình đã bỏ ra trên 1,5 tỷ đồng và hơn một nửa số đó là tiền vay ngân hàng. Sau gần hai năm đi vào hoạt động, cũng không hơn gì Homestay của Hồ Khanh, cơ sở của chị cũng chỉ đón được lèo tào dăm ba khách, giờ lâm vào tình trạng “bỏ thì thương, sương thì nặng”.

Rồi Rutstic Phong Nha với quy mô 5 phòng, số tiền đầu tư chỉ khoảng 1 tỷ đồng nhưng ông chủ trẻ Nguyễn Văn Thắng (sinh năm 1995) cũng đang băn khoăn, lo lắng cho việc kinh doanh. Đưa vào sử dụng từ tháng 7-2016, đến nay 2/5 phòng của Rutstic Phong Nha đã phải cho khách thuê lưu trú dài hạn với mức giá chỉ nhỉnh hơn phòng trọ ở thành phố Đồng Hới để cứu vãn cảnh ế ẩm và có tiền trả lãi ngân hàng.

Đó chỉ là 3 trong số rất nhiều những cơ sở kinh doanh “hồn nhiên” mọc lên tại xã Sơn Trạch, Hưng Trạch, Cự Nẫm và các xã lân cận. Những cơ sở này ra đời khi nhiều cơ sở lưu trú tại đây đã trở thành những thương hiệu mạnh như Phong Nha Farmstay, Lake House, Chày Lập Farmstay ..., mỗi năm thu hút hàng nghìn du khách và mang lại nguồn thu ổn định.

Bên cạnh những cơ sở kinh doanh theo mô hình Homestay, tại Phong Nha - Kẻ Bàng đã và đang hình thành những khu du lịch với quy mô vừa Khu du lịch dịch vụ sinh thái thung lũng Núi Đôi là một ví dụ. Với tổng diện tích 20ha, anh Mai Văn Huy (sinh năm 1959) đã đầu tư 15 tỷ đồng để xây dựng với hệ thống phòng nghỉ, nhà hàng, bể bơi... bảo đảm tiện nghi nhưng gần gũi với thiên nhiên, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách, đặc biệt là khách nước ngoài. Hiện cơ sở đang trong giai đoạn hoàn thiện để đưa vào sử dụng, nhưng nỗi lo về tương lai của khu du lịch này đã bắt đầu xuất hiện bởi nhiều lý do chủ quan và khách quan.

Bộn bề khó khăn

Khi chúng tôi hỏi, hiện Hồ Khanh Homestay đang gặp những khó khăn gì, “người hùng” hang động Hồ Khanh “được lời như cởi tấm lòng”, đã nhanh chóng liệt kê. Theo anh, hầu hết những hộ kinh doanh du lịch tại đây đều xuất phát là những nông dân chất phác, chưa từng qua trường lớp về du lịch cũng như ngoại ngữ để có thể giao tiếp với du khách nước ngoài. Bên cạnh đó, vốn đầu tư cũng là một vấn đề nan giải khi gần như 100% số hộ đều vay ngân hàng bằng cách thế chấp tài sản và không hề được ưu đãi về lãi suất.

Về chính sách thuế, dù kinh doanh trong tình trạng “phập phù” nhưng họ vẫn đóng đầy đủ các loại thuế hàng tháng, hàng năm. “Đôi khi cũng nản lắm, nhưng phải tiếp tục cố gắng vì không còn con đường nào khác để trả nợ và lãi ngân hàng!”, “người hùng” hang động bùi ngùi.

Du khách trên hành trình khám phá các làng quê tại Phong Nha-Kẻ Bàng.

Những khó khăn mà Hồ Khanh hiện đang gặp phải cũng là khó khăn chung của các hộ kinh doanh du lịch tại khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng. Ngoài ra vấn đề điện phục vụ cho hoạt động kinh doanh, đặc biệt đối với dịch vụ nhà nghỉ là vấn đề rất nan giải.

Chị Ngô Thị Huyền cho biết: Có những thời điểm, khi đón được khách lưu trú, mừng chưa kịp no thì nửa đêm điện yếu, máy lạnh không tải nổi, khách vùng vằng bỏ đi. Dùng máy nổ để phát thì một đêm ngốn cả hết gần tiền phòng nhưng cũng đành chấp nhận. Song gặp được khách dễ tính thì không sao, khách khó tính họ sẽ không chấp nhận và trả phòng ngay trong đêm.

Ngoài việc mất khách ở thời điểm đó, khách còn viết ý kiến phê bình lên các trang web quảng bá du lịch về cơ sở lưu trú thì lần sau sẽ càng khó kiếm khách hơn. “Khu vực này điện rất hay bị trục trặc, đối với việc sinh hoạt thì còn có thể cố gắng chấp nhận, chứ nếu làm dịch vụ mà điện như bây giờ thì duy trì đã khó chứ đừng nói về việc phát triển!”, chị Huyền chia sẻ.

Còn anh Mai Văn Huy cho biết, với hiện trạng phát triển du lịch còn khá manh mún ở Phong Nha - Kẻ Bàng, tình trạng hoạt động du lịch thiếu liên kết, mạnh ai nấy làm, cạnh tranh thiếu lành mạnh..., là thách thức lớn cho các hộ kinh doanh du lịch nói riêng và sự phát triển du lịch ở đây nói chung. 

Vấn đề môi trường, nước sạch... cũng là một trong những yếu tố khiến du lịch ở đây bị “mất điểm” trong mắt du khách khi trâu bò thản nhiên “dạo chơi”, phóng uế và hiện chưa có nguồn nước sạch ổn định phục vụ sinh hoạt, du lịch. Rồi nạn chèo kéo du khách, giảm giá tùy tiện để cạnh tranh đang khiến người làm du lịch tự làm khó lẫn nhau.

Theo anh Huy, việc thành lập một chi hội du lịch ở Phong Nha - Kẻ Bàng để những người làm du lịch ở đây có tiếng nói chung là rất cần thiết nhằm phát huy hiệu quả và góp phần khắc phục được hạn chế đang là rào cản hiện nay.

Ngọc Mai

Bài 2: Đồng hành vượt qua rào cản