Theo đánh giá của Sở Khoa học-Công nghệ (KH-CN), nhiệm vụ KH-CN: “Sản phẩm dinh dưỡng sâm Bố Chính sấy dẻo từ sâm tươi” do Công ty TNHH Nông nghiệp công nghệ cao Tuệ Lâm (Công ty Tuệ Lâm) chủ trì thực hiện từ tháng 9/2021 đến nay đã thực hiện theo đúng tiến độ thuyết minh đã đề ra.

 

Trong đó, đơn vị đã hoàn thiện quy trình công nghệ cũng như bộ tiêu chuẩn cơ sở về sâm Bố Chính sấy dẻo; chuẩn bị nguyên liệu, vật liệu để sản xuất thử nghiệm một số sản phẩm dựa trên công nghệ và tiêu chuẩn đã xây dựng; thiết kế bao bì và nhãn hiệu cho sản phẩm; phân tích kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm; hội thảo lấy ý kiến người tiêu dùng về sản phẩm trước khi sản xuất…

 

Ông Trần Lý Tưởng, Phó Viện trưởng Viện Nông nghiệp và Môi trường, Trường đại học Quảng Bình, chủ nhiệm nhiệm vụ, cho biết: Qua nghiên cứu và trên thực tế với nhiều vụ thu hoạch, sâm Bố Chính có thành phần dinh dưỡng và chất nhầy cao nên rất khó để bảo quản theo phương pháp truyền thống, dẫn đến mất giá trị và lợi thế cạnh tranh khi đến tay người tiêu dùng. Bảo quản sâm trong điều kiện mát của tủ lạnh nhưng sâm vẫn bị thối, mốc, chất lượng suy giảm rất nhanh.

 

Mặt khác, việc sản xuất mang tính thời vụ, có thời điểm thu hoạch rất nhiều, tiêu thụ không hết, nhưng cũng có thời điểm không có sâm để bán. Từ những khó khăn trên, việc áp dụng các công nghệ sau thu hoạch để chế biến sâm Bố Chính tươi thành những sản phẩm vừa có giá trị dinh dưỡng cao, vừa dễ bảo quản, như: Sâm sấy dẻo, nước tăng lực từ sâm, cao sâm, kem sâm, kẹo sâm… là vấn đề cấp thiết được đặt ra khi khôi phục và phát triển cây sâm Bố Chính trên địa bàn tỉnh. Đơn vị cũng xác định đây là tiền đề để tăng cường liên kết giữa nhà khoa học và doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp với người nông dân nhằm từng bước phát triển sâm Bố Chính theo chuỗi giá trị: Gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Từ đó nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân.

 

Sau khi trồng thử nghiệm vào năm 2018 với diện tích 4ha tại huyện Bố Trạch, đến năm 2019, sâm Bố Chính được nhân rộng lên 34ha trên các vùng đất cát và gò đồi. Theo ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch, qua trồng thử nghiệm, cây sâm Bố Chính sinh trưởng tốt, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng trên các vùng đất của Bố Trạch, bước đầu đã tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương, mang lại hiệu quả kinh tế cho bà con nông dân hơn gấp nhiều lần so với các loài nông sản truyền thống, như: Sắn, dưa, khoai, cao su, cây ăn quả...

 

Đặc biệt, trồng cây sâm giảm thiểu được tổn thất do thiên tai gây ra so với trồng cao su, một số cây ăn quả và ít bị ảnh hưởng của yếu tố thị trường hơn so với các loài cây trồng mùa vụ, như: Dưa, ớt, các nông sản xuất khẩu qua thị trường nước ngoài... Thực hiện chuỗi giá trị từ sâm Bố Chính sẽ là cơ hội tốt cho người dân trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập.

 

“Công nghệ sấy dẻo sâm cũng không quá phức tạp, máy móc thiết bị đầu tư không lớn, có thể chuyển giao cho các đơn vị, hộ gia đình thực hiện với giá thành phù hợp. Qua 5 bước trong cả quá trình sản xuất sâm sấy dẻo, bắt đầu từ sâm tươi sau khi thu hoạch được rửa sạch, phân loại theo kích cỡ và tiến hành sơ chế tạo hình; cho sâm vào nồi hấp cách thủy và để nguội; lượng mật cho vào vừa đủ liều lượng cùng với nhiệt độ vừa đủ để dung dịch vừa sôi cho đến khi bay hết hơi nước còn lại các lát sâm ngậm mật có màu sắc vàng đậm theo yêu cầu; sản phẩm đưa vào lò sấy với nhiệt độ 40-60℃ cho đến khi hàm lượng nước đạt 20-30%; để nguội, định lượng và đóng bao bì (bao bì, dụng cụ sử dụng trong bước này đã được hấp tiệt trùng)”, Ths.Trần Thị Xuân Dung, phụ trách sản xuất Công ty Tuệ Lâm, cho hay.

 

Theo ông Phùng Văn Hiệp, phụ trách tài chính của nhiệm vụ, với tổng vốn thực hiện gần 1 tỷ đồng, Công ty Tuệ Lâm đã đầu tư thiết bị sản xuất bán tự động, đáp ứng được các khâu trong dây chuyền sản xuất. Dự kiến, sau khi hoàn thành nhiệm vụ và quá trình thử nghiệm, công ty đi vào sản xuất với công suất 5.000 hộp/tháng (tương đương 60.000 hộp/năm), công suất năm đầu đạt 50%, năm thứ hai 75% và đạt 100% cho năm thứ 3 trở đi. Như vậy, lượng tiêu thụ sâm củ cho sản phẩm này vào khoảng 6 tấn/năm; tạo việc làm cho trên 50 lao động (chưa kể lao động gián tiếp là nhân lực trồng và cung cấp nguyên liệu đầu vào).

 

Việc thực hiện thành công dự án của nhiệm vụ KH-CN “Sản phẩm dinh dưỡng sâm Bố Chính sấy dẻo từ sâm tươi” còn tạo thêm sản vật đặc trưng để phục vụ cho du khách khi đến với Quảng Bình tham quan du lịch, nghỉ dưỡng, từng bước góp phần hỗ trợ ngành du lịch, dịch vụ của tỉnh ngày càng phát triển.